Trái phiếu doanh nghiệp - Những rủi ro và giải pháp bảo vệ nhà đầu tư trái phiếu tại Việt Nam

Bài viết "Trái phiếu doanh nghiệp - Những rủi ro và giải pháp bảo vệ nhà đầu tư trái phiếu tại Việt Nam" trình bàu các nội dung về: tình hình phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp; các rủi ro từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp đối với nhà đầu tư trái phiếu;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trái phiếu doanh nghiệp - Những rủi ro và giải pháp bảo vệ nhà đầu tư trái phiếu tại Việt Nam ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH - KẾ TOÁN TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP - NHỮNG RỦI RO VÀ GIẢI PHÁP BẢO VỆ NHÀ ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU TẠI VIỆT NAM CORPORATE BONDS – RISKS AND SOLUTIONS TO PROTECT BOND INVESTORS IN VIETNAM Ngày nhận bài : 09.11.2022 Ngày nhận kết quả phản biện : 02.12.2022 ThS. Bùi Thị Năm Ngày duyệt đăng : 10.12.2022 Trường Đại học Tài chính - Kế toán TÓM TẮT Trái phiếu là một trong những kênh huy động vốn phổ biến của doanh nghiệp do những lợi ích tiềm năng của kênh huy động này. Nhà đầu tư trái phiếu cũng đạt được nhiều lợi ích khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là mức lãi suất thường cao hơn so với kênh đầu tư truyền thống như gửi tiền ngân hàng. Tuy nhiên, lịch sử phát triển của thị trường này cho thấy tồn tại nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư, trong đó nổi lên là rủi ro vỡ nợ. Thị trường trái phiếu Việt Nam hiện vẫn còn non trẻ so với lịch sử phát triển của thị trường trái phiếu thế giới nhưng đã đạt được những cột mốc phát triển khá tốt. Cùng với sự phát triển của thị trường là những vấn đề về rủi ro vỡ nợ từ các doanh nghiệp phát hành, gây nguy cơ thiệt hại lớn cho nhà đầu tư, từ đó làm mất lòng tin của xã hội. Do đó, để thị trường này trở thành kênh huy động vốn hiệu quả của doanh nghiệp, kênh đầu tư an toàn, sinh lợi cao của nhà đầu tư cần sự nỗ lực từ nhiều bên liên quan như Nhà nước, tổ chức tư vấn phát hành trái phiếu và nhà đầu tư. Từ khóa: Trái phiếu doanh nghiệp, rủi ro vỡ nợ. ABSTRACT Bonds are one of enterprises’ popular capital mobilization channels due to the potential benefits of this channel. Bond investors also gain many benefits when investing in corporate bonds, especially since the interest rates are often very high compared to traditional investment channels such as bank deposits. However, the development history of this market shows that there are many risks for investors, in which the risk of default is emerging. Vietnam’s bond market is still young compared to the history of the world’s bond market but has achieved quite good development milestones. However, along with the market development is the problem of default risk from the issuers, causing the risk of significant damage to investors, thereby losing society’s trust. Therefore, in order for this market to become an effective capital mobilization channel for businesses, a secure and highly profitable investment channel for investors need efforts from many stakeholders, including the State, bond issuance advisory organizations, and investors. Keywords: Corporate bonds, default risk. 1. Giới thiệu Các doanh nghiệp trong quá trình hoạt động cần một nguồn vốn lớn. Để có được nguồn vốn này, ngoài nguồn từ vốn chủ sở hữu đang có, thông thường các doanh nghiệp sẽ vay ngân hàng, phát hành thêm cổ phiếu hoặc phát hành trái phiếu. Việc các doanh nghiệp phát hành trái phiếu có một số ưu điểm so với các phương thức huy động khác, có thể kể đến như: - Các trái chủ không tham gia quản lý doanh nghiệp; 21 TẠP CHÍ KHOA HỌC TÀI CHÍNH KẾ TOÁN - Chi phí lãi được đưa vào chi phí tính thuế; - Là một giải pháp để thay thế cho các khoản vay từ ngân hàng, cho phép thu hút nguồn tài chính kể cả trong giai đoạn khủng hoảng. Tạo cơ hội để đầu tư vào các công ty nước ngoài và thu hút các nguồn lực tài chính từ các nhà đầu tư nước ngoài. (Vasylieva et all, 2021). Về phía những nhà đầu tư, việc mua trái phiếu mang đến những lợi ích đáng kể so với những kênh đầu tư truyền thống như gửi ngân hàng. Một trong những lợi ích đáng kể nhất là trái chủ thông thường được nhận mức lãi suất cao hơn nhiều so với mức lãi suất tiền gửi ngân hàng cùng thời gian đáo hạn. Các doanh nghiệp phát hành trái phiếu thường đưa ra mức lãi suất trái phiếu cao hơn, thậm chí gần gấp đôi để thu hút nhà đầu tư. Thị trường trái phiếu Việt Nam ra đời từ năm 1994. Từ đó đến nay, thị trường trái phiếu nước ta đã có những bước phát triển vượt bậc về quy mô vốn phát hành, đặc biệt trong giai đoạn 2020 - 2021. Chính phủ cũng đã ban hành nhiều văn bản pháp lý để điều tiết hoạt động huy động vốn này, gần nhất là Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Tuy nhiên, từ đầu năm 2022 đến nay, diễn biến của thị trường trái phiếu đang có chiều hướng đi xuống khi giá trị trái phiếu phát hành mới giảm mạnh, đồng thời khá nhiều doanh nghiệp thực hiện việc mua lại trái phiếu trước hạn. Đồng thời thị trường trái phiếu đã xuất hiện nhiều vấn đề liên quan đến các tập đoàn lớn như Tân Hoàng Minh, tập đoàn FLC, Vạn Thịnh Phát. Đây là một hồi chuông mạnh cảnh báo cho nhà đầu tư trước rủi ro mất vốn khi đầu tư vào thị trường này. Do đó, tác giả thực hiện bài viết “Thị trường trái phiếu doanh nghiệp - Những rủi ro và giải pháp bảo vệ nhà đầu tư trái phiếu tại Việt Nam”. 2. Tình hình phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Thị trường trái phiếu doanh nghiệp thế giới đã phát triển từ lâu, với tổng giá trị phát hành rất lớn với xu hướng tăng dần về mặt giá trị trong dài hạn. Vào cuối năm 2019, lượng trái phiếu của các doanh nghiệp phi tài chính trên toàn cầu đang lưu hành ước đạt 13.5 nghìn tỷ USD (OECD, 2020). Từ cuối năm 2019 đến cuối năm 2021, giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành cũng liên tục tăng lên. Số liệu mô tả ở Hình 1 dưới đây. Hình 1: Dữ liệu phát hành trái phiếu mới của các doanh nghiệp phi tài chính ...