Tư tưởng Hồ Chí Minh về chiến tranh nhân dân qua lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến và một số vấn đề đặt ra trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông

Từ việc làm rõ bối cảnh lịch sử, nghiên cứu đi vào phân tích những nội dung cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh về Chiến tranh nhân dân qua tác phẩm “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”. Trên cơ sở đó, góp phần làm sáng tỏ tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc, đặc biệt những đóng góp của Người về lí luận cách mạng giải phóng dân tộc vào kho tàng lí luận của nhân loại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tư tưởng Hồ Chí Minh về chiến tranh nhân dân qua lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến và một số vấn đề đặt ra trong dạy học lịch sử ở trường phổ thôngTẠP CHÍ KHOA HỌCKhoa học Xã hội, Số 11 (12/2017) tr. 10 - 17TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CHIẾN TRANH NHÂN DÂN QUA“LỜI KÊU GỌI TOÀN QUỐC KHÁNG CHIẾN”VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬỞ TRƢỜNG PHỔ THÔNGNguyễn Quốc Pháp2Trường Đại học Tây BắcTóm tắt: Từ việc làm rõ bối cảnh lịch sử, nghiên cứu đi vào phân tích những nội dung cơ bản trong tưtưởng Hồ Chí Minh về Chiến tranh nhân dân qua tác phẩm “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”. Trên cơ sở đó,góp phần làm sáng tỏ tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc, đặc biệt những đóng góp củaNgười về lí luận cách mạng giải phóng dân tộc vào kho tàng lí luận của nhân loại.Từ khóa: Tư tưởng Hồ Chí Minh, Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, Chiến tranh nhân dân.1. Đặt vấn đềCuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân do nhân dân Việt Nam tiến hành đã đạt đượcnhiều thành công vang dội. Cuộc cách mạng không chỉ giải phóng dân tộc Việt Nam khỏi mọixiềng xích nô lệ, thống nhất đất nước mà còn đóng góp to lớn vào phong trào đầu tranh vì hòabình, dân chủ và tiến bộ xã hội của nhân dân thế giới. Một trong những nhân tố có ý nghĩaquyết định đến những thành công là nhờ sự soi sáng của Tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong đó cótư tưởng Hồ Chí Minh về Chiến tranh nhân dân.Trong thực tiễn nghiên cứu và giảng dạy lịch sử (nhất là lịch sử dân tộc) có một sựnhầm lẫn khá phổ biến là đồng nhất cuộc Chiến tranh nhân dân với Cách mạng giải phóngdân tộc. Có nhiều người hiểu đúng bản chất nhưng lại không xác định được vị trí, vai trò củacuộc Chiến tranh nhân dân trong cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạocủa Đảng. Việc đi sâu làm rõ nội dung cơ bản trong tư tưởng về Chiến tranh nhân dân củaChủ tịch Hồ Chí Minh qua tác phẩm Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến có một ý nghĩa khoahọc, ý nghĩa thực tiễn và ý nghĩa tư tưởng lớn.2. Một vài khái niệm liên quanĐể có nhận thức đúng về cuộc Chiến tranh nhân dân mà nhân dân ta đã tiến hành dướisự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, phải xem xét một vài khái niệm liên quan:- Cách mạng: Là hình thức đấu tranh giai cấp cao nhất dẫn tới một cuộc biến đổi cănbản, chuyển đổi một chế độ xã hội cũ, đã lỗi thời sang một chế độ xã hội mới tiến bộhơn...Vấn đề cơ bản nhất của một cuộc cách mạng là vấn đề chính quyền (giành và bảo vệchính quyền) [3].- Cách mạng dân tộc dân chủ: Cách mạng ở các nước thuộc địa và phụ thuộc, thực hiệnhai nhiệm vụ cơ bản là chống đế quốc xâm lược và phong kiến tay sai, giành độc lập dân tộcvà dân chủ cho nhân dân [3].Ngày nhận bài: 20/12/2016. Ngày nhận đăng: 15/6/20172Liên lạc: Nguyễn Quốc Pháp, e - mail: quocphapttb@gmail.com10- Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân (Trong tư tưởng Hồ Chí Minh được gọi là Cáchmạng giải phóng dân tộc): Cách mạng dân tộc dân chủ mang tính chất nhân dân sâu sắc, nhằmđánh đổ thực dân, phong kiến, xây dựng chế độ cộng hòa dân chủ rồi chuyển sang cách mạngxã hội chủ nghĩa [3].- Chiến tranh: Hiện tượng xã hội, chính trị được thể hiện ở cuộc đấu tranh vũ trang giữacác nước hoặc liên minh các nước. Mọi cuộc chiến tranh xét về bản chất xã hội, đều là sự tiếptục chính trị bằng bạo lực [3].- Chiến tranh nhân dân: Cuộc chiến tranh huy động được đông đảo quần chúng nhândân tham gia chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc, có từ thời cổ đại. Về sau cuộc chiến tranhchính nghĩa do quần chúng nhân dân tiến hành, có lực lượng vũ trang làm nòng cốt, dưới sựlãnh đạo của một đảng cách mạng tiến bộ, đấu tranh bằng mọi hình thức, để đạt được thằnglợi hoàn toàn [3].Như vậy, cuộc chiến tranh nhân dân do dân tộc Việt Nam tiến hành từ năm 1945 đếnnăm 1975 nằm trong khuôn khổ phạm trù của của cuộc Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân(Cách mạng giải phóng dân tộc). Điều đó có nghĩa là việc đồng nhất hai khái niệm này làkhông đúng về mặt khoa học.3. Những bước phát triển của cách mạng Việt Nam và cuộc chiến tranh nhân dânNhững thập niên đầu của thế kỉ XX, dân tộc Việt Nam nằm dưới ách thống trị của thựcdân Pháp và các thế lực phong kiến, tay sai. Cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc lâm vào khủnghoảng. Năm 1930, sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam đã chấm dứt sự khủng hoảng vềđường lối, lực lượng lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Kể từ năm 1930, cách mạng Việt Namvới sự lãnh đạo độc tôn của Đảng Cộng sản đã vận động theo con đường cách mạng vô sản.Với lí tưởng giải phóng dân tộc, giải phóng nhân dân khỏi mọi xiềng xích bóc lột; vớicương lĩnh cách mạng đúng đắn, Đảng Cộng sản Việt Nam cùng với Hồ Chí Minh đã lãnhđạo quần chúng trực tiếp chuẩn bị về mọi mặt: Đường lối, lực lượng chính trị, lực lượng vũtrang, căn cứ địa cách mạng,...Tháng 8 năm 1945, cuộc chiến tranh thế giới thứ hai sắp kếtthúc, các thế lực phát xít, tay sai suy sụp, mâu thuẫn xã hội sâu sắc, tình thế cách mạng xuấthiện, Đảng đã kịp thời lãnh đạo quần chúng nhân dân vùng lên tổng khởi nghĩa vũ trang giànhchính ...