Ứng dụng GIS và viễn thám cảnh báo lở đất, ngập lụt, cháy rừng tại xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình

Trong nghiên cứu "Ứng dụng GIS và viễn thám cảnh báo lở đất, ngập lụt, cháy rừng tại xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình", các dữ liệu đầu vào gồm: Ảnh viễn thám; bản đồ địa chất và các thông tin về vết lũ; vùng ngập, điểm sạt lở, vùng cháy ghi nhận từ các điều tra thực địa được sử dụng để phân tích. Dựa vào đặc điểm của mỗi vùng sẽ xác định trọng số khác nhau, từ đó nội suy 5 cấp độ cảnh báo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng GIS và viễn thám cảnh báo lở đất, ngập lụt, cháy rừng tại xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình ỨNG DỤNG GIS VÀ VIỄN THÁM CẢNH BÁO LỞ ĐẤT, NGẬP LỤT, CHÁY RỪNG TẠI XÃ THƯỢNG TRẠCH, HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH TRẦN XUÂN MÙI1, VÕ VĂN TRÍ1, PHẠM HỒNG THÁI1, LÊ THỊ PHƯƠNG LAN1 PHAN THANH QUYẾT2, CAO THỊ THANH THỦY2 1 Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng 2 Trường Đại học Quảng Bình Tóm tắt: Xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình có địa hình dốc, chia cắt bởi hệ thống sông ngòi, lớp thực vật bề mặt ngày càng giảm, quy hoạch cơ sở hạ tầng ngày càng tăng, các vùng sản xuất nông nghiệp, khu dân cư lại chủ yếu là núi đất, dẫn đến có nguy cơ cao về tai biến thiên nhiên khi chịu ảnh hưởng của mưa, bão, hạn hán. Nghiên cứu các tai biến sạt lở, ngập lụt, cháy rừng ở khu vực này nhằm đưa ra những cảnh báo để giảm thiểu tác động tiêu cực lên hệ sinh thái và cộng đồng người dân ở đây. Trong nghiên cứu này, các dữ liệu đầu vào gồm: Ảnh viễn thám; bản đồ địa chất và các thông tin về vết lũ; vùng ngập, điểm sạt lở, vùng cháy ghi nhận từ các điều tra thực địa được sử dụng để phân tích. Dựa vào đặc điểm của mỗi vùng sẽ xác định trọng số khác nhau, từ đó nội suy 5 cấp độ cảnh báo. Từ khóa: Tai biến, sạt lở đất, ngập lụt, cháy rừng, Thượng Trạch. Ngày nhận bài: 18/5/2023; Ngày sửa chữa: 21/6/2023; Ngày duyệt đăng: 18/7/2023. Application gis and remotes to warning landslide, flood, forestfires in Thuong Trach commune, Bo Trach district, Quang Binh province Abstract: Thuong Trach commune, Bo Trach district, Quang Binh province has a steep terrain, divided by a system of rivers, the surface vegetation layer is decreasing, infrastructure planning is increasing, agricultural production areas, Residential areas are mainly mountainous areas, leading to a high risk of natural disasters when affected by rain, storm, and drought. Research on landslides, floods, and forest fires in this area to give warnings to minimize negative impacts on the ecosystem and local communities. In this study, the input data including: Remote sensing image data, geological map and information on flood spots, flooded areas, landslide points, fire zones recorded from field investigations are used. for analysis. Based on the characteristics of each zone, different weights will be determined, thereby interpolating 5 warning levels. Keywords: Disasters, landslides, floods, forest fires, Thuong Trach. JEL Classifications: O13, Q54, Q56, Q57, Y10. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ sông Troóc, sông Son... đều là thượng nguồn của sông Vùng Phong Nha - Kẻ Bàng nằm ở miền Trung Việt Gianh [5]. Nam, nơi hứng chịu nhiều thiên tai như bão, lũ, hạn hán Xã Thượng Trạch, vùng đệm Vườn Quốc gia (VQG) do tác động của thời tiết cực đoan và biến đổi khí hậu. Phong Nha - Kẻ Bàng, có diện tích 74.151,83 ha. Từ Khu vực này địa hình dốc, chia cắt mạnh, lại nằm trong phía Nam đến Đông chủ yếu là núi đất, xen với núi đá vùng khí hậu nhiệt đới ẩm, mưa nhiều, lượng mưa lớn, vôi; phía Bắc đến Tây chủ yếu là núi đá vôi. Theo hiện bình quân từ 2.000 - 2.500 mm, có nơi lên tới 3.000 mm, trạng sử dụng đất, phần lớn diện tích trong ranh giới địa phân bố không đều trong năm. Mùa khô tuy lượng mưa chính của xã Thượng Trạch là rừng đặc dụng (do VQG thấp nhưng số ngày mưa bình quân tháng tối thiểu là Phong Nha - Kẻ Bàng quản lý), phần ngoài ranh giới 10 ngày do có nhiều đợt mưa tiểu mãn. Phong Nha - Kẻ VQG là đất rừng sản xuất, rừng phòng hộ, nương rẫy, Bàng còn nằm trong lưu vực của các dòng sông Chày, đất giao thông, cơ sở hạ tầng, đất ở. Hệ thống thủy văn 48 Chuyên đề II, năm 2023 NGHIÊN CỨU khu vực này khá phức tạp, chứa nhiều sông ngầm với mặt, địa chất, khả năng thoát nước… và phân tích bằng chức năng điều hòa, cung cấp nước duy trì sự ổn định công nghệ viễn thám, GIS [4]. Các nghiên cứu về chỉ của hệ sinh thái cũng như giá trị đa dạng sinh học của số khô hạn, nguy cơ cháy của Đỗ Thị Phương Thảo và VQG Phong Nha - Kẻ Bàng (Hình 1). nnk, 2020 “Thành lập bản đồ khô hạn tổng hợp tỉnh Trong những năm qua, thời tiết cực đoan đã gây Ninh Thuận bằng phương pháp chiết xuất, tổng hợp hậu quả nghiêm trọng, lũ lụt, trượt lở, cháy rừng xảy thông tin địa không gian từ dữ liệu Landsat 8 OLI-TIR”, ra thường xuyên, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kết quả đã thành lập được bản đồ khô hạn tổng hợp kết sản xuất và đời sống của người dân. Do vậy, để ứng hợp của cả dữ liệu khách quan cũng như chủ quan (ý phó với tai biến thiên nhiên, nghiên cứu về hiện trạng kiến đánh giá từ chuyên gia) [3]. Nghiên cứu của Bùi thực tế trên các công cụ công nghệ là sự lựa chọn tốt Thanh Hưng, Nguyễn Thanh Thủy Vân, 2019 “Nghiên nhất. Chu Văn Ngợi, Nguyễn Thị Thu Hà, 2002 thực cứu sử dụng QGIS và phân tích thứ bậc (AHP) để phân hiện Nghiên cứu “Đánh giá nguy cơ tai biến trượt lở cấp nguy cơ cháy rừng tại huyện Mường Chà, tỉnh Điện dọc tuyến đường 4D trên cơ sở nghiên cứu mối quan Biên”, kết quả đã xây dựng được 9 lớp bản đồ tương ứng hệ giữa cấu trúc địa chất và địa hình”, kết quả thể hiện với 9 nhân tố có thể ảnh hưởng tới nguy cơ cháy rừng: rõ nguyên nhân gây ra sạt lở đất, đồng thời phân tích Độ dốc, hướng phơi, độ cao, khoảng cách đến sông mối quan hệ giữa cấu trúc địa chất và đặc điểm địa hình suối, đường giao thông, khu dân cư, nương rẫy, loại tác động đến quá trình sạt lở đất [2]. Nhóm tác giả Lại trạng thái rừng và loại đất. Sau đó các lớp được phân Tuấn Anh và nnk năm 2005 cũng nghiên cứu các yếu tố loại theo 5 cấp cháy rừng từ 1 - 5. Trong đó, 1 là khu vực tác động đến sạt lở đất, đã sử dụng công nghệ viễn thám có nguy cơ thấp và 5 là khu vực có nguy cơ cháy rừng và GIS để ...