Ứng xử văn hóa có dễ không?

Muốn giàu có thể chỉ cần vài năm, nhưng để có nếp sống hay ứng xử văn hóa cần có “vốn” hàng mấy thập kỷ học hành và tiếp thu nghiêm chỉnh. Chưa kể nền giáo dục phải thay đổi cho phù hợp với thời toàn cầu hóa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng xử văn hóa có dễ không? Ứng xử văn hóa có dễ không?Muốn giàu có thể chỉ cần vài năm, nhưng để có nếp sống hay ứng xửvăn hóa cần có “vốn” hàng mấy thập kỷ học hành và tiếp thu nghiêmchỉnh. Chưa kể nền giáo dục phải thay đổi cho phù hợp với thời toàn cầuhóa.Mấy hôm nay bàn chuyện văn hóa đi máy bay, xe bus hay các phươngtiện công cộng. Khách đổ lỗi cho tiếp viên không biết cười. Áo dài đỏVietnam Airlines, cư dân mạng than phiền dân Việt ta “ít văn hóa” đi tầuxe, tính cộng đồng kém, thích chen lấn, không chịu xếp hàng, nói to hayăn uống nhồm nhoàm. Một bức tranh mầu xám về lối sống. Lễ hội hoa anh đào Nhật Bản diễn ra ngày 6/4/2008 tại Triển lãm Giảng Võ đã thu hút hàng nghìn người dân tới chiêm ngưỡng. Đáng buồn là ngay khi Lễ hội còn chưa kết thúc, 3 cây hoa anh đào tươi chuyển từ Nhật Bản sang đã bị đám đông vặt trụi đến trơ gốc. Ảnh : Phan KiềnThời tôi đi du học bên Đông Âu những năm 1970, đi tầu liên vận quaTrung Quốc, Liên Xô mất hàng chục ngày. Đám trẻ 17-18 tuổi hầu hếttừ quê ra, lần đầu đi tầu hỏa không biết văn hóa “đi tầu và cả đi…cầu”.Cả bọn cãi nhau chí tử có phải “cái” để đi tiểu chính là bồn rửa mặt vìđúng ngang “tầm” của bọn con trai, và bồn cầu chính là chỗ rửa mặt vìcó vũng nước trong đó để giặt khăn tay.Toilet thời đó thường xả thẳng xuống đường nên khi tầu sắp vào gangười ta nhắc “khi tầu dừng, xin quý khách không dùng nhà vệ sinh”bằng tiếng Việt. Ít người đọc hay để ý. Tầu đỗ giữa Bắc Kinh rất hiệnđại, cả nhóm đang đứng trên sân ga để ngắm cảnh đẹp thì bỗng “xoẹt”một bãi to tướng xả xuống đường ray. Anh bạn “bị bắt” không có chỗchui xuống đất…Nếu ông chú tôi 70 tuổi quê “choa” đi máy bay VNA lần đầu chắc chắnkhông biết mở cửa nhà vệ sinh thế nào vì ở quê làm gì có cửa. Nếu vàođược và khóa lại, lúc muốn ra chưa chắc đã biết rút chốt nên cụ sẽ đậpầm ầm. Còn chuyện xả nước bồn cầu đương nhiên là cụ không biết, “tạisao ấn cái nút trên tường mà nước chẩy ra được”. Ở “choa”, biết dùnggáo múc nước dội đã văn minh lắm. Tiếp viên hay người nhà đi cùngkhông hướng dẫn hẳn lần sau cụ sẽ cạch đi tầu bay “chuồn chuồn”.Người viết bài này đã suýt uống nước…rửa tay. Cô bạn Sài gòn mời điăn tôm cua biển, phải dùng tay để bóc vỏ. Ăn xong, tiếp viên mang ramột bát nước trà có mấy lát chanh. Tôi định đưa lên miệng uống vì đangkhát. Nhưng người đẹp đáng yêu ngăn lại, để lát nữa em gọi ly khác choanh vì “trà này trông không ngon”. Sau này, tôi mới vỡ lẽ ra đó là nướcrửa tay vì ăn hải sản phải có nước chè chanh rửa mới sạch. Tôi hút hồntừ vụ đó. Mỗi lần ăn uống hay làm gì, đều phải quan sát rất kỹ xemngười xung quanh thế nào.Dân mạng lan truyền một chuyện. Những năm 1990, một tỷ phú Hảiphòng nổi tiếng vì buôn đá đỏ. Khi xuất hiện điện thoại di động lần đầutiên ở Việt Nam thì anh đã sở hữu vài chiếc để dùng hết pin thì có cáikhác để dùng tiếp. Cứ một tuần anh lại lên Hà nội mua pin. Cuối cùngngười bán hàng ngạc nhiên hỏi là pin cũ để đâu thì anh nói, dùng hết thìvứt đi. Giá lúc đó là vài chục triệu một cái di động và vài triệu một cụcpin. Hỏi tại sao không đọc hướng dẫn cách nạp pin. Tỷ phú trả lời,không để ý và đọc hướng dẫn mất thời gian.Cô bạn làm bên du lịch kể sang Thái lan thấy người ta ăn bằng thìa vàdĩa. Việt nam ta dùng đũa quen nên “lạ”. Dân mình dùng đôi đũa đa “dinăng”, vừa và cơm vào miệng, vừa gắp thức ăn cho mình và gắp cho cảngười cùng mâm, rồi sau đó dùng chùi mép. Văn hóa bốn nghìn nămnước mình “nó thế”. Tò mò hỏi người Thái thì được họ giải thích, dĩadùng để lấy thức ăn chung trên bàn và thìa để đưa thức ăn của mình lênmiệng, vừa gọn, văn minh và quan trọng là không mất vệ sinh khi ănchung mâm.Nam thanh nữ tú hồn nhiên xả rác vô tư ngay tại Lễ hội Hoa Anh đàotrong triển lãm Giảng Võ (Hà Nội)Kể vài mẩu chuyện vui để nói là chúng ta từ một nước nghèo, đi ra thếgiới văn minh bên ngoài, hẳn còn nhiều bỡ ngỡ và những chuyện “ngốTầu” không thể tránh được. Tôi rất tâm đắc với phản hồi của một độcgiả, chúng ta nên có cái nhìn dung thứ hơn về văn hóa “lúa nước” haythói quen “miệt vườn” của nước Việt.Trở thành người ứng xử có văn hóa ở nơi công cộng vừa dễ mà vừa khó.Dễ là vì có thể học được “rất dễ” ở mọi nơi và mọi lúc, bắt đầu khi nàocũng không muộn. Nhưng khó là vì bản thân có thích học, để ý quan sátvà chịu đọc hay không?Anh chàng “xả” bậy ở ga Bắc Kinh rất xấu hổ. Anh đâu có muốn thế, lỗilà anh không chịu đọc hướng dẫn trong nhà vệ sinh. Tỷ phú đá đỏ Hảiphòng mất rất nhiều tiền và thời gian vì anh giầu tiền nhưng nghèo “vănhóa đọc”. Tôi sẽ bẽ bàng vì vụ uống nước rửa tay nếu cô bạn tốt bụngkhông nhắc khéo. Cũng vì chịu khó học hỏi mà cô bạn bên du lịch tránhđược cú “mất thể diện” trước mặt người Thái.Khách ta đi máy bay chịu khó nghe hướng dẫn của tiếp viên thì đượcnàng cười nhiều hơn. Và tiếp viên của ta để ý xem người Singapore phụcvụ trên máy bay như thế nào hẳn sẽ chuyên nghiệp hơn, không đến nỗitrọng Tây khinh ta.Học, ...