VÀI NÉT VỀ LỄ CƯỚI THỜI HÙNG VƯƠNG

Ở vùng Đất Tổ có rất nhiều hội làng được tổ chức vào mùa xuân. Các trò diễn về thần tích và truyền thuyết dân gian trong các hội này hầu hết tập trung vào 2 nhân vật các vua Hùng và Tản Viên Sơn Thánh. Các trò diễn "nổi đình nổi đám" và được diễn với lòng sùng mộ chất phác nhất của người dân Đất Tổ vẫn là trò diễn về Tản Viên, con rể vua Hùng thứ 18. Câu chuyện Sơn Tinh -
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VÀI NÉT VỀ LỄ CƯỚI THỜI HÙNG VƯƠNG VÀI NÉT VỀ LỄ CƯỚI THỜI HÙNG VƯƠNGỞ vùng Đất Tổ có rất nhiều hội làng được tổ chức vào mùa xuân. Các trò diễn về thần tích vàtruyền thuyết dân gian trong các hội này hầu hết tập trung vào 2 nhân vật các vua Hùng và TảnViên Sơn Thánh. Các trò diễn nổi đình nổi đám và được diễn với lòng sùng mộ chất phác nhấtcủa người dân Đất Tổ vẫn là trò diễn về Tản Viên, con rể vua Hùng thứ 18. Câu chuyện SơnTinh - Thủy Tinh đã trở nên quen thuộc với rất nhiều nười. Ở đó, ngoài việc phản ánh công việctrị thủy, tình trạng lụt lội của đồng bằng Bắc Bộ, sức mạnh phi thờng của nhân dân chống lạithiên tai ta còn biết thêm việc hôn nhân của Sơn Tinh và suy rộng ra là tục lệ cưới xin của thờiHùng Vương. Trải qua bao đời, hình ảnh đám cưới của Sơn Tinh, Ngọc Hoa vẫn còn giữ đậmnét trong ký ức của mỗi người dân vùng đất Tổ mà mỗi một kỳ làng mở hội thì hình ảnh này lạiđược thể hiện một cách sinh động.Đám cưới của Sơn Tinh, Ngọc Hoa thường được diễn lại ở khá nhiều xã thuộc huyện PhongChâu như Cao Mại, Sơn Vi, Phù Ninh, Chu Hóa - một thanh niên trong làng được chọn đóng vaiSơn Tinh, những người khác đóng vai tùy tùng, trò vui diễn ra đông như một đám cưới thật. Dânlàng ném đất, đá và hao quả vào người Sơn Tinh. Tục này hầu như vẫn giữ được nguyên vẹn ởnhiều địa phương tỉnh Phú Thọ trước cách mạng tháng Tám. Trên đường đi đón dâu, nhà traicòn phải chịu nhiều thử thách : bị ném đất, đá, hoa quả và nhiều khi đoàn đón dâu đến cửa nhàgái còn phải dừng lại đối đáp những câu đối của họ nhà gái để thử tài trí thông minh của chàngrể, sau đó mới được đón dâu.Lễ cưới được tổ chức chu đáo và có nhiều trò vui nhộn. Nó đúng là ngày vui của hai họ, của côdâu chú rể, của cả dân làng. Tục lệ này theo những cụ già tuổi từ 80-90 ở các xã vùng ven chânnúi Nghĩa Lĩnh nói là có từ xa xưa. Phải chăng nó chính là hình ảnh của tục lệ cưới thờ HùngVương? Quanh khu vực đền Hùng còn có nhiều trò diễn dân gian khá sinh động như trò diễnBách nghệ khôi hài và trò Rước Chúa gái. Tìm hiểu trò diễn Rước Chúa gái ở xã Hy Cương.Hàng năm, dân làng tuyển chọn một cô gái đẹp, nết na có đủ tiêu chuẩn như gia đình không cótang, cô gái chưa chồng - làm Chúa gái. Gần đến ngày hội, dân làng đến trang trí phòng ở chocô gái sau đó để cô ở một mình tách hẳn với gia đình. Mọi việc ăn uống sinh hoạt có các cô gáikhác phục vụ. Ngày rước Chúa gái, dân làng tổ chức trò diễn Bách nghệ khôi hài để mong choChúa gái được vui. Theo các cụ kể lại thì đó là tục của làng diễn lại sự tích công chúa Ngọc Hoa.Sau khi kết hôn với Sơn Tinh nàng lại trở về với bố mẹ đẻ ở vùng này, lâu không trở về vớichồng vì thế Tản Viên phải đến đón vợ. Vì thương nhớ cha mẹ, Ngọc Hoa buồn nên nhân dân đãphải làm trò khôi hài để nàng vui. Người con gái lấy chồng sau đó lại trở về nhà mình một thờigian đó là phong tục có từ thời Hùng Vương khi xã hội phụ quyền đã hình thành nhưng vẫn còntàn dư của xã hội mẫu quyền. Điều này không chỉ được thể hiện ở hội làng, ở các trò diễn, mànó còn là thực tế trong đám cưới ở một địa phương ở Phú Thọ. ở đám cưới của người Mườnghuyện Thanh Sơn, Yên Lập trong đêm tân hôn, cô dâu ngủ chung với bạn bè tới dự rồi sớm hômsau trở về nhà mình một thời gian, sau đó mới về nhà chồng. Trong một thời gian ở nhà mìnhthường khi nhà trai có việc hoặc ngày rằm, ngày tiệc cô dâu mới về nhà chồng, nhưng chỉ về vàobuổi tối, sớm hôm sau lại về nhà mình. Từ lễ cưới đến xin về (có nơi gọi là lễ lại mặt) thời giankhông quy định, có thể vài ba ngày, có thể một thời gian khá dài khi cô dâu có thai mới làm lễ xinvề. Lễ này cũng được tổ chức long trọng vui vẻ, sau đó bà con trong họ, bạn bè của cô dâu giúpcô dâu mang của hồi môn về nhà chồng. ...