Văn hóa sinh thái, nhân văn và nông thôn Việt Nam hiện nay - Vũ Minh Tâm

Văn hóa sinh thái, nhân văn và môi trường sinh thái tự nhiên nông thôn Việt Nam, đặc điểm của môi trường sinh thái tự nhiên nông thôn nước ta hiện nay, xây dựng nếp sống văn hóa sinh thái, nhân văn ở nông thôn trong điều kiện công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là những nội dung chính trong bài viết "Văn hóa sinh thái, nhân văn và nông thôn Việt Nam hiện nay". Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn hóa sinh thái, nhân văn và nông thôn Việt Nam hiện nay - Vũ Minh TâmX· héi häc sè 1 (89), 2005 101 V¨n hãa sinh th¸i - nh©n v¨n vµ n«ng th«n ViÖt Nam hiÖn nay Vò Minh T©m 1. V¨n hãa sinh th¸i - nh©n v¨n vµ m«i tr−êng sinh th¸i tù nhiªnn«ng th«n ViÖt Nam N«ng th«n ViÖt Nam, trong ®ã cã nÒn n«ng nghiÖp vµ c− d©n n«ng th«n,chiÕm mét vÞ trÝ réng lín vµ chñ yÕu vÒ l·nh thæ c− d©n, kinh tÕ, chÝnh trÞ - x· héi,v¨n hãa, qu©n sù. §ã lµ n«ng th«n cæ truyÒn trong lÞch sö hµng ngh×n n¨m cña d©ntéc ®ang chuyÓn m×nh, ®æi míi nh»m môc ®Ých D©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi c«ngb»ng, d©n chñ, v¨n minh. N«ng th«n n−íc ta hiÖn nay ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹ihãa n«ng nghiÖp, n«ng th«n. §i lªn chñ nghÜa x· héi ë n−íc ta nãi chung, ë n«ngth«n nãi riªng lµ mét xu h−íng tÊt yÕu, kh¸ch quan vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víisù ph¸t triÓn ®Êt n−íc ta, n«ng th«n ta hiÖn nay. VÊn ®Ò v¨n hãa sinh th¸i - nh©n v¨n, trong ®ã cã thùc tr¹ng m«i tr−êng sinh th¸i- tù nhiªn ë n«ng th«n, ®ang lµ ®iÓm bøc xóc, cÊp b¸ch ®ßi hái gi¶i quyÕt tÝch cùc, cãhiÖu qu¶ cÇn thiÕt. Cïng víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp, n«ngth«n lµ qu¸ tr×nh v¨n hãa hãa m«i tr−êng sinh th¸i - tù nhiªn ë n«ng th«n. X©y dùng v¨n hãa sinh th¸i - nh©n v¨n n«ng th«n lµ néi dung, ®éng lùc vµmôc tiªu cña x©y dùng n«ng th«n míi, n«ng th«n c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Þnhh−íng x· héi chñ nghÜa. Con ng−êi ViÖt Nam trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi baogåm nhiÒu ®øc tÝnh; trong ®ã, ®øc tÝnh cã ý thøc b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng sinhth¸i 1 n»m trong chØnh thÓ ®øc tÝnh cña con ng−êi ViÖt Nam. §iÒu ®ã ®ßi hái n«ngth«n míi ph¶i cã nh÷ng chñ thÓ v¨n hãa sinh th¸i - nh©n v¨n ®Ó x©y dùng n«ng th«nViÖt Nam thËt sù lµ n«ng th«n ph¸t triÓn v¨n hãa sinh th¸i - nh©n v¨n. 2. §Æc ®iÓm cña m«i tr−êng sinh th¸i - tù nhiªn n«ng th«n n−íc ta hiÖn nay VÒ mÆt c¬ cÊu l·nh thæ x· héi, n−íc ta cã nh÷ng vïng n«ng th«n réng línthuéc x· héi n«ng nghiÖp cã nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp g¾n bã chÆt chÏ víi ®iÒu kiÖntù nhiªn. §Êt ®ai n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng− nghiÖp chiÕm tíi h¬n 85% diÖn tÝchtoµn ®Êt n−íc. Vïng l·nh thæ x· héi n«ng th«n nµy, vÒ thùc chÊt, lµ khu vùc sinhth¸i - tù nhiªn cã ®é thuÇn tóy, thuÇn chÊt cao. Bëi v×, nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cñata hiÖn nay chñ yÕu dùa vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ nh÷ng ®æi míi trong s¶n xuÊt1 Xem: §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø V Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng khãa VIII. Nxb.ChÝnh trÞ Quèc gia. Hµ Néi - 1998, tr. 58-59. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn102 V¨n hãa sinh th¸i - nh©n v¨n vµ n«ng th«n ViÖt Nam hiÖn nayn«ng nghiÖp theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, c«ng nghÖ hãa vÉn b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«itr−êng sinh th¸i. HiÖn nay ë n−íc ta, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, mét mÆt,ph¶i dùa vµo ®é ph× nhiªu phong phó, ®a d¹ng cña ®Êt ®ai, cña hÖ thùc vËt,®éng vËt, thñy lîi; mÆt kh¸c, ph¶i dùa vµo søc lao ®éng trùc tiÕp cña nguån lùc conng−êi víi nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt s¹ch. H¬n n÷a, b¶n th©n c¸c s¶n phÈm n«ngnghiÖp, l©m nghiÖp, ng− nghiÖp, vµ c¶ nh÷ng s¶n phÈm cña ngµnh nghÒ phô, truyÒnthèng ®Òu gi÷ ®−îc c©n b»ng sinh th¸i, vµ trong nhiÒu tr−êng hîp ®· lµm cho hÖthèng m«i tr−êng tù nhiªn ®−îc c¶i thiÖn vµ bÒn v÷ng. VÒ mÆt c− d©n n«ng th«n, chñ thÓ n«ng th«n lµ ng−êi n«ng d©n, céng ®ång c−d©n n«ng nghiÖp víi x· héi n«ng nghiÖp (x· héi n«ng th«n). HiÖn nay ë n−íc ta, ®ã lµnh÷ng chñ thÓ míi cña n«ng th«n míi, chñ thÓ cña n«ng th«n ®ang ®−îc c«ng nghiÖphãa, hiÖn ®¹i hãa theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. §ã còng lµ c¸c chñ thÓ cña v¨nhãa tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. Trªn c¬ së nµy, v¨n hãa sinh th¸i - nh©n v¨n ën«ng th«n ®ang ®−îc ph¸t triÓn. M«i tr−êng sinh th¸i - tù nhiªn ë n«ng th«n hiÖn nay phô thuéc vµo hµng lo¹tnh©n tè chñ quan cña c− d©n x· héi n«ng nghiÖp vµ c¸c nh©n tè kÕt hîp víi chóng :ng−êi lao ®éng n«ng nghiÖp (vµ c¸c ngµnh nghÒ kh¸c), tr×nh ®é, tÝnh chÊt, ph−¬ngthøc vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, møc sèng vËt chÊt vµ chÊt l−îngd©n sè, tÝnh chÊt v¨n hãa lµng quª, kÕt cÊu gia ®×nh vµ hÖ thèng chÝnh trÞ - x· héi,lèi sèng n«ng th«n vµ giao l−u víi ®« thÞ, ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµn−íc ®èi víi n«ng th«n vµ n«ng nghiÖp, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ngnghiÖp, n«ng th«n, ®« thÞ hãa, sù x©m nhËp, vÒ quª cña c− d©n ®« thÞ, t¸c ®éngcña v¨n hãa, th«ng tin hiÖn ®¹i... TÊt c¶ nh÷ng nh©n tè trªn ®ang lµm cho m«itr−êng sinh th¸i - tù nhiªn n«ng th«n cã nhiÒu biÕn ®æi. Nh×n chung, cho ®Õn nay,m«i tr−êng sinh th¸i - tù nhiªn ë th«n vÉn gi÷ ®−îc tÝnh æn ®Þnh, tÝnh c©n b»ng nhÊt®Þnh vµ cã nh÷ng c¶i thiÖn râ rÖt. Tuy nhiªn,m«i tr−êng sinh th¸i _tù nhiªn n«ng th«n ®ang gÆp nh÷ng th¸chthøc vµ tiÒm Èn nh÷ng nguy c¬ nhÊt ®Þnh. ...