văn hóa và con người: phần 2 - nxb hội nhà văn

sau đây là nội dung phần 2 cuốn sách. cuốn sách là một phần trong những cố gắng nhằm lý giải một số hiện tượng của cuộc sống xuất phát từ những đòi hỏi của chính nó. Ông không có tham vọng to tát mang tính triết học mà chỉ mong những nghiên cứu của mình như là kết quả của những suy tưởng khởi nguồn từ những ý niệm lắng lại trong tâm hồn mình, khi cuộc sống đã đi qua nó.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
văn hóa và con người: phần 2 - nxb hội nhà vănPHẦNB.VĂNHOÁCHÍNHTRỊI.ChínhtrịvàCấutrúcđờisốngChínhtrị1.Chínhtrị,quảnlývàcơchếcủasựlựachọn Vìvănhoábaotrùmtấtcảcácmặtcủađờisống,nênrấttựnhiên,chúngtacóthểnóivềvănhoácủacácmặtriêngbiệtcủacuộcsống.Tuynhiên,tầmquantrọngcủacácmặtriêngbiệtcủađờisốngkhônggiốngnhau.Lĩnhvựcchínhtrị,chẳnghạn,đóngvaitròđặcbiệtlớn,nếunhưkhôngmuốnnóilàlớnnhất,trongđờisốngxãhội.Chínhvìlẽđó,nhữnghọcthuyếtcónhiềuảnhhưởngnhấttronglịchsửnhânloại,nhưhọcthuyếtcủaKhôngTửhaycủaMarxđềuthựcchấtlànhữnghọcthuyếtchínhtrị.Vàđócũngchínhlàlýdo khiến tôi muốn dành toàn bộ phần hai của cuốn sách này cho văn hoáchínhtrị.Nhưngtrướckhibànvềvănhoáchínhtrị,phảibànvềchínhtrị.Việcsửdụng và lạm dụng thuật ngữ chính trị khiến nó thường bị hiểu sai và bịtầm thường hoá. Nhiều khi người ta nhầm nó với triết học. Nhiều khi lạiđược hiểu là những chính sách của chính phủ. Thậm chí có lúc người tađồng nhất nó với những thủ đoạn, thường là không chính đáng, để tranhgiànhquyềnlực.Nhưngmộttrongnhữngsailầmphổbiếnnhấtvàcũngcănbảnnhất,làsựnhầmlẫngiữachínhtrịvàquảnlý,giữanhàchínhtrịvànhàquảnlý.Chínhtrị,theochúngtôi,làmộtloạinghềnghiệpđặcbiệt,mộtloạihoạtđộngđặcbiệtđểtậphợpnhândânhaycộngđồng,nhằmgiảiquyếtcácvấnđềxuấthiệntrongquátrìnhsốngvàpháttriểncủanhândânhaycộngđồngấy.Trongmộtcộngđồng,mỗicánhân,tầnglớphaygiaicấpđềucónhữngxuhướnghoặcđòihỏichínhtrịcủamìnhvớisựkhácnhaunhấtđịnh.Nguồngốc của chính trị chính là tính khuynh hướng về nhận thức của các thànhviênvàlựclượngtrongxãhội-tínhkhuynhhướngphongphúvàtựnhiênnhưtínhphongphúvàtựnhiêncủacuộcsống.Tuynhiên,cầnphảihiểurằngcáckhuynhhướngnhậnthứcchỉtrởthànhchínhtrịkhinópháttriểnđếnmộttrìnhđộnhất,khitưduymangtínhđịnhhướngđãtrởnênchuyênnghiệpởmứcđộnhấtđịnh.Quảnlý,nóimộtcáchkháilược,làhoạtđộngcuamộtcánhânhaymộttổchứctácđộnglênmộtcộngđồngnhằmhướnghoạtđộnghoặcphốihợpcáchoạtđộngcủacộngđồngđótớiviệcthựchiệnmộtnhiệmvụnhấtđịnh.Hoạtđộngquảnlýxuấthiệncùngvớisựxuấthiệncủaloàingười,nhưngvớisựrađờicủatưhữuvànhữngtácnhânkíchthíchmangtínhxãhộiđốivớisự phát triển, hoạt động quản lý cũng có một sự thay đổi vượt bậc. Trongmột xã hội cào bằng một cách ngây thơ và đơn giản như xã hội công xãnguyênthuỷ,hoạtđộngquảnlýchỉcóthểlàtựphátvàsơkhai.Kểtừkhixãhộibịphânchiathànhcácgiaicấp,quảnlýtrởthànhhoạtđộngquyếtđịnhsựpháttriểncủaxãhội.Nhưvậy,chínhtrịlàhoạtđộngcótínhxãhội,cònquảnlýlàtrạngtháihoạtđộngnhànướccủanhàchínhtrị.Khilànhàchínhtrịthìanhphảituânthủhaihệđiềuchỉnh,thứnhấtanhphảituânthủnềnvănhoánóichung,nềnvănhoáchínhtrịnóiriêng,củacộngđồngấy;thứhai,anhphảiphấnđấuđểđượclựachọn.Cònkhinhàchínhtrịđượclựachọnlàmnhàquảnlýxãhội,anhtacònphảituânthủnhữngbộluậtđiềuchỉnhhànhvicủacôngchứcvànhữngnguyêntắccủavănhoácôngchức.Dĩ nhiên, trong khi anh hoạt động và tuân thủ các tiêu chuẩn văn hoácôngchức,anhtakhôngđượcđánhmấtnhữngphẩmchấtvănhoáchínhtrị.Việcnhàquảnlýnhànướcnghỉhưucũngkhônglàmhọmấtđiphẩmchấtcủanhàchínhtrị.Nhàchínhtrịtồntạigiốngnhưmộtquátrìnhliêntục,ởđóanh tạo ra nền tảng chính trị của đời sống xã hội. Tiêu chuẩn xem xét vàđánh giá công chức là kết quả hoàn thành những nhiệm vụ cụ thể của nhànước và chính phủ. Trong một số xã hội không chuyên nghiệp người tathường nhầm lẫn việc làm chính trị với làm quan. Trong xã hội Việt Namchẳnghạn;ngườitathườnggặpcáchgọilẫnlộncôngchứcvớicánbộhoặc sự đồng nhất hai khái niệm cán bộ” và đảng viên. Đó là một sựnhầmlẫnphổbiến.Chúngtaquênmấtrằngđảngviênlànhàchínhtrị,còncánbộlàngườihoạtđộngquảnlýnhànước,rằngcánbộvàđảngviênlàhaikhái niệm buộc phải tách bạch: khi là đảng viên anh đại diện cho xu thếchính trị riêng của đảng, nhưng khi trở thành cán bộ anh đại diện cho cáctiêuchuẩnhoạtđộngnhànướcnóichung.Sựđồngnhấthaikháiniệmnhàquảnlývànhàchínhtrịcóthểgâyrarấtnhiềuphiềnphứcchoxãhộivàlàmộtnguyênnhândẫnđếntìnhtrạnglợidụngchứcquyềntrongbộmáynhànướcđểbảovệcácquyềnlợichínhtrịcủađảngmình.NóvôhạikhiquyềnlợicủaĐảngphùhợpvớiquyềnlợicủaquốcgia,nhưngsẽvôcùngcóhạinếunhưhaiquyềnlợinàykhôngđồngnhất.Trong mỗi quốc gia, hoạt động quản lý thể hiện tập trung nhất và lànhiệmvụquantrọngnhấtcủacáccơquanquảnlý,nhưChínhphủvàcáccơquanChínhphủ.Vớitưcáchlàngườiquảnlýxãhộinóichung,Chínhphủkhông phải và không được phép thực hiện các nhiệm vụ chính trị chungchung,màchỉthựchiệnnhữngnhiệmvụchínhtrịđãđượcphápchếhoá.Tấtnhiên,vớitưcáchlàđảngviêncủamộtđảngcầmquyền,khithamgiabộmáynhànước,nhàchínhtrịluônluôncóxuhướngcốgắngsaochođảng của anh ta có ảnh hưởng quyết định đến đường lối chính trị của đấtnước. Nhưng đó là nhiệm vụ thường xuyên, còn nhiệm vụ trong giai đoạncông chức mà anh ta thực thi phải tuân theo các tiêu chuẩn độ xã hội quyđịnhthôngquaphápluật.Cáccôngchức,kểcảcôngchứccấpcaonhưbộtrưởnghaythủtướng,đềulàngườilàmthuêchođấtnướcvànhậntiềncôngthôngqualươngbổngmànhândântrảthôngquaviệcđóngthuế.Trongkhiđó,vớitưcáchnhàchínhtrị,anhtacóthểthuyếttrình,thuy ...