Văn học hiện đại và hiện thực phê phán 1930 - 1945

Cảm giác chung của bài thơ là buồn. Buồn vì hàng liễu rũ, buồn vì cái lạnh len lỏi đây đây gởi nỗi cô đơn, buồn vì có sự chia lìa, tan tác từ hoa cỏ, chim muôn đến con người. Buồn vì có một cái gì như là nỗi nhớ nhung ngẩn ngơ, phảng phất ở không gian và lòng người. Hồi ấy, khi bài thơ ra đời ( rút trong tập thơ Thơ - 1938) mùa thu là mùa buồn, tuy thường là nỗi buồn man mác có cái vẻ đẹp và cái nên thơ riêng của nó...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn học hiện đại và hiện thực phê phán 1930 - 1945 Chuyeân ñeà1 : Vaên hoïc laõng maïn vaø hieän thöïc pheâ phaùn 1930-1945 Ñeà 1 : ÑAÂY MUØA THU TÔÙI – Xuaân Dieäu1/ Caûm giaùc chung cuûa baøi thô laø buoàn. Buoàn vì haøng lieãu ruõ. Buoàn vì caùi laïnh lenloûi ñaây ñaây gôïi noãi coâ ñôn, buoàn vì coù söï chia lìa, tan taùc töø hoa coû, chim muoâng tôùicon ngöôøi. Buoàn vì coù moät caùi gì nhö laø noãi nhôù nhung ngaån ngô, phaûng phaát ôûkhoâng gian vaø loøng ngöôøi. Hoài aáy, khi baøi thô ra ñôøi (ruùt trong taäp Thô thô – 1938) muøa thu laø muøabuoàn, tuy thöôøng laø noãi buoàn man maùc coù caùi veû ñeïp vaø caùi neân thô rieâng cuûa noù.Thöïc ra ñaây laø moät caûm höùng raát töï nhieân vaø coù tính truyeàn thoáng veà muøa thu cuûathô ca nhaân loaïi (Nguyeãn Du, Nguyeãn Khuyeán, Taûn Ñaø... cuõng nhö Ñoã Phuû, BaïchCö Dò...). Baøi Ñaây muøa thu tôùi cuõng naèm trong truyeàn thoáng. Nhöng caûnh thu cuûathô Xuaân Dieäu coù caùi môùi , caùi rieâng cuûa noù. AÁy laø chaát treû trung töôi môùi ñöôïcphaùt hieän qua con maét “Xanh non” cuûa taùc giaû, laø söùc soáng cuûa tuoåi treû vaø tình yeâu,laø caùi caûm giaùc coâ ñôn “run raåy” cuûa caùi toâi caù nhaân bieåu hieän nieàm khao khaùt giaocaûm vôùi ñôøi. Caûm giaùc chung, linh hoàn chung aáy cuûa baøi thô ñaõ ñöôïc theå hieän cuï theåqua caùc chi tieát, caùc caâu thô, ñoaïn thô cuûa taùc phaåm. 2/ Ñoaïn moät: Trong thi ca truyeàn thoáng phöông Ñoâng, oanh vaøng lieãu bieác thöôøng ñeånoùi muøa xuaân, tuoåi treû vaø tình yeâu. Ngöôøi ta daønh sen taøn, laù ngoâ ñoàng ruïng, cuùc nôûhoa ñeå dieãn taû muøa thu. Xuaân Dieäu laïi thaáy tín hieäu cuûa muøa thu tröôùc heát n ôinhöõng haøng lieãu ruõ beân hoà. Trong thô Xuaân Dieäu, döôøng nhö ñaàu moái cuûa moïi so saùnh lieân töôûng laønhöõng coâ gaùi ñeïp. Vaäy thì nhöõng haøng lieãu beân hoà, caønh meàm, laù möôùt daøi ruõxuoáng thöôùt tha, coù theå töôûng töôïng laø nhöõng thieáu nöõ ñöùng cuùi ñaàu cho nhöõng laøntoùc daøi ñoå xuoáng song song... Laø maùi toùc maø cuõng laø nhöõng doøng leä (leä lieãu).Nhöõng doøng leä tuoân rôi haøng noái haøng cuøng chieàu vôùi nhöõng aùng toùc daøi. Vaäy laø muøa thu cuûa Xuaân Dieäu tuy buoàn maø vaãn ñeïp, vaø nhaát laø vaãn treûtrung. ÔÛ hai caâu ñaàu cuûa ñoaïn thô, nhaø thô khai thaùc trieät ñeå thuû phaùp laùy aâm ñeåtaïo neân gioïng ñieäu buoàn, ñoàng thôøi gôïi taû caùi daùng lieãu (hay nhöõng aùng toùc daøi)buoâng xuoáng, ruû maõi xuoáng. Nhöõng “naøng lieãu” ñöùng chòu tang moät muøa heø röïc rôõvöøa ñi qua chaêng? Tin thu tôùi treân haøng lieãu, nhaø thô nhö kheõ reo leân “Ñaây muøa thu tôùi –muøa thu tôùi”. Ñaøng sau tieáng reo thaàm, ta hình dung caëp maét long lanh, treû trungcuûa nhaø thô. Muøa thu cuûa Xuaân Dieäu khoâng gôïi söï taøn taï, maø nhö khoaùc boä aùo môùituy khoâng röïc rôõ, nhöng maø ñeïp vaø thaät laø thô moäng raát phuø hôïp vôùi muøa thu: “Vôùiaùo mô phai deät laù vaøng”. 3/ ÔÛ hai ñoaïn hai vaø ba, nhaø thô chuû yeáu caûm nhaän muøa thu baèng xuùcgiaùc: söông laïnh, gioù laïnh. Coù leõ caùi laïnh khoâng chæ ñeán vôùi nhaø thô baèng xuùc giaùc.OÂng ñem ñeán theâm cho caûnh thu caùi run raåy cuûa taâm hoàn mình nöõa chaêng? Moät taâmhoàn raát nhaïy caûm vôùi thaân phaän cuûa hoa taøn, laù ruïng, nhöõng nhaùnh caây gaày guoäc trôtruïi... Chuùng ñang reùt run leân tröôùc gioù thu! Laïi moät thaønh coâng nöõa trong thuû phaùplaùy aâm “nhöõng luoàng run raåy rung rinh laù”. Caùi reùt caøng deã caûm thaáy ôû nôi troáng vaéng, nhaát laø caûnh troáng vaéng ôûnhöõng beán ñoø. Beán ñoø laø nôi loäng gioù. Beán ñoø laïi laø nôi tuï hoäi ñoâng vui. Thu veà,gioù laïnh, ngöôøi ta cuõng ngaïi qua laïi beân soâng. Xuaân Dieäu ñaõ dieån taû caùi laïnh baèngmoät caâu thô ñaëc saéc “Ñaõ nghe reùt möôùt luoàn trong gioù”. Moät chöõ “luoàn” khieán caùireùt nhö ñöôïc vaät chaát hoùa hôn, coù söï tieáp xuùc da thòt cuï theå hôn. 4/ Ñoaïn boán Nguyeãn Du noùi “Ngöôøi buoàn caûnh coù vui ñaâu bao giôø”. ÔÛ ñaây ngöôøi cuõngbuoàn maø caûnh cuõng buoàn. Buoàn nhaát laø söï troáng vaéng vaø caûnh chia lìa. Caû baøi thôgôïi yù naøy, nhöng ñeán ñoaïn cuoái nhaø thô môùi noùi tröïc tieáp nhö muoán ñöa ra moät keátluaän chaêng:Maây vaãn töøng khoâng chim bay ñiKhi trôøi u uaát haän chia li Tuy nhieân caûm giaùc veà muøa thu, taâm söï veà muøa thu laø moät caùi gì moânglung, laøm sao coù theå keát luaän thaønh moät yù naøo roõ reät. Vaäy thì toát nhaát laø noùi löûng lô:Ít nhieàu thieáu nöõ buoàn khoâng noùiTöïa cöûa nhìn xa, nghó ngôïi gì? Lôøi keát luaän naèm ôû trong loøng nhöõng thieáu nöõ ñöùng töïa cöûa baâng khuaâng.Neùt maët caùc coâ thì buoàn vaø caëp maét caùc coâ thì nhìn ra xa, nghóa laø khoâng nhìn moätcaùi gì cuï theå – chaéc haún laø ñang nhìn vaøo beân trong loøng mình ñeå laéng nghe nhöõngcaûm gia ...