VẺ ĐẸP MỘC BẢN

Tranh in trên giấy dó Triển lãm đồ họa của Hoàng Minh Phúc khai mạc đầu tháng 6 năm 2009, tại Nhà triển lãm Ngô Quyền. Cô là một trong số rất ít họa sỹ bền bỉ theo đuổi vẽ và in khắc tranh đen trắng. Nếu người ta trải qua một cuộc sống đầy khó khăn, bất trắc mà vẫn giữ được bình an, thì có thể làm được nghệ thuật. Nghệ thuật có thể là một hoạt động sáng tạo rất cao, không phải lúc nào cũng có, cũng làm được, bất kể là có tài, có...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VẺ ĐẸP MỘC BẢN VẺ ĐẸP MỘC BẢNVinh quy bái tổ-Tranh in trên giấy dó Triển lãm đồ họa của HoàngMinh Phúc khai mạc đầu tháng 6 năm 2009, tại Nhà triển lãm NgôQuyền. Cô là một trong số rất ít họa sỹ bền bỉ theo đuổi vẽ và in khắctranh đen trắng.Nếu người ta trải qua một cuộc sống đầy khó khăn, bất trắc mà vẫn giữđược bình an, thì có thể làm được nghệ thuật. Nghệ thuật có thể là mộthoạt động sáng tạo rất cao, không phải lúc nào cũng có, cũng làm được,bất kể là có tài, có điều kiện; Cũng có thể là rất bình thường như tangâm vịnh vài câu thơ, nguệch ngoạc lên tờ giấy, làm cái gì đó có tínhthẩm mỹ theo cảm hứng riêng của mình. Những Thiền sư nói rằng :Con chim bay trên giời không cố ý soi bóng xuống nước. Mặt nướccũng không hữu ý giữ bóng chim bay. Sự vật, sự việc trong cuộc sốngdường như là hàng loạt chuỗi vô tình, vô tâm, không liên quan chút nàođến suy tư của con người cả.Vẽ là sự dụng tâm, dụng chí, nên cái đó thể hiện tâm trí của người vẽ.Nhưng ai mà chẳng muốn mình vẽ hay, vẽ đẹp, bất kể cái tâm trí ra sao.Khi thể hiện ra bức tranh, do đó có phần như ý, có phần chẳng ra sao,có phần của mình, có phần của người khác. Họa sỹ, trong quá trình vẽlà những người tự thanh lọc mình. Cuộc sống là như thế, bức tranhcũng có thể là như thế, nhưng cũng là như thế này, không nhất thiết lặplại cuộc sống.Những bức họa của họa sỹ là những suy tư miên man về số phận. Sốphận ấy nhỏ bé, không đáng kể, nhưng cũng đáng vẽ lại cho mình. Mộtvài khuôn mặt người lặp đi lặp lại, ẩn ẩn hiện hiện trong bụi cây, hoasen, trong cách xử lý tương phản đen trắng rõ ràng của lối in khắc đồhọa. Đôi lúc đường nét được giản lược, nhường chỗ cho những mảngđen trắng lớn, đôi lúc đường nét tràn ngập và rối vào nhau, và xoắn vàocác hướng. Tranh khắc gỗ đen trắng có sự cô đọng của sự giản lượcmầu sắc tận cùng, có sự thích thú biểu diễn đường nét chiều này, chiềukia, không chỉ sự tinh khéo, mà ngay cả sự thô vụng cũng là một phầncủa vẻ đẹp mộc bản.Nghệ thuật này từng có một truyền thống lâu dài ở phường Đông, dùngin khắc kinh sách và tranh dân gian. Khi nghề in hiện đại hình thành, inkhắc gỗ chỉ còn lui vào với họa sỹ yêu đồ họa, nhưng rồi ngày một ítngười màng đến nó, vì làm thì vất vả, hiệu quả lại không trực tiếp mạnhmẽ như tranh sơn dầu, sơn mài, nên người ta cũng chỉ làm in khắc gỗkhông chuyên mà thôi. Một vài họa sỹ lớn tuổi, như Trần Nguyên Đán,Lưu Thế Hân còn in khắc thường xuyên, vài họa sỹ trẻ như Phạm AnhDũng, Lê Quốc Việt khai thác khắc gỗ cho những bố cục hiện đại.Những người làm đồ họa khắc gỗ có thể đếm trên đầu ngón tay, dù cácphương tiện in khắc ngày nay rất phong phú. Hoàng Minh Phúc là mộttrong số ít nữ họa sỹ làm khắc gỗ đen trắng. Cô kết hợp lối in lăn củatranh khắc kim loại và lối khắc dao truyền thống, lấy đen trắng làm cơsở, đồng thời chơi cả mộc bản như một bức tranh độc lập. Ngập ngừnggiữa lối vẽ hai chiều, mảng bẹt, diễn hình dàn trải không có khối, vớilối không gian ba chiều và bố cục có chiều sâu, học từ nhà trường, họasỹ đang xác định một bút riêng có thể vẽ và in khắc từ giản đơn đếnphức tạp, thể hiện ý tưởng bằng các mô típ và kết cấu phân khoảng đentrắng có nhịp. Và họa sỹ, cũng mắc phải lỗi chung như nhiều họa sỹ đồhọa khác là kiểm soát quá kỹ các đường nét và phân bố đen trắng, làmtính ngẫu hứng của bức họa giảm đi, vì thế cái đẹp tượng trưng đã thaycho cảm giác biểu hiện.Mặc dầu vậy, những sáng tác đồ họa đen trắng của các họa sỹ trẻ hiệnnay cho thấy con đường nối từ truyền thống vẫn có thể tiếp tục và kéodài ra mãi. Ngôn ngữ đồ họa trong tranh in khắc gỗ chưa bao giờ cạnkiệt, dù chỉ là hai sắc đen trắng, nhưng không phải vì thế mà cuộc sốngkhông được thể hiện phong phú. Con đường cũ và nhỏ trong mỹ thuậtnày thực ra được rất nhiều họa sỹ lớn làm nền tảng nghiên cứu ban đầucho những tác phẩm hội họa lớn và có chiều sâu. Người xưa cho rằngtranh khắc gỗ có tinh thần của Mộc vị ( ý vị của gỗ ) và Đao vị ( ý vịcủa dao khắc ). Chất thô mộc của gỗ vốn gần gũi với con người nhưngười ta hàng ngày sống với cây cỏ. Chất sắc nhọn của dao đục kimloại theo bàn tay đi vào thớ gỗ cũng hàm chứa trong đường nét của bứctranh. Sự kết hợp của hai kỹ thuật này là tinh thần của một bức tranhkhắc gỗ, mà mỗi họa sỹ đồ họa vươn đến, có thể biểu hiện ngay ở bảnkhắc và những bản in khác nhau.Phan Cẩm Thượng 2009 ...