Về một số biến đổi trong đời sống văn hóa của người H'mông ở Tây Bắc dưới tác động của đạo Tin lành (Trường hợp Huổi Luông, Phong Thổ, Lai Châu)

Bài viết với các nội dung: tác động của đạo Tin lành đến đời sống văn hóa của người H’mông ở Huổi Luông; một số biến đổi trong phong tục tập quán của người H’mông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Về một số biến đổi trong đời sống văn hóa của người H’mông ở Tây Bắc dưới tác động của đạo Tin lành (Trường hợp Huổi Luông, Phong Thổ, Lai Châu) VÒ MéT Sè BIÕN §æI TRONG §êI SèNG V¡N HãA CñA NG¦êI H’M¤NG ë T¢Y B¾C D¦íI T¸C §éNG CñA §¹O TIN LµNH (tr−êng hîp Huæi Lu«ng, Phong Thæ, Lai Ch©u) Phïng ThÞ Dù (*) ù do tÝn ng−ìng vµ tù do t«n gi¸o lµ qu¶ kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i bèn b¶n lµ: T mét quyÒn c¬ b¶n cña con ng−êi Lµng V©y 1, Lµng V©y 2, Pê Ngµi, Ngµi Chå thuéc x· Huæi Lu«ng, huyÖn Phong ®−îc c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Æc biÖt quan t©m. §¹o Tin lµnh ra ®êi ë ch©u Thæ, tØnh Lai Ch©u. ¢u vµo thÕ kû XVI, sau ®ã ®· nhanh 1. Giíi thiÖu vÒ ®iÓm nghiªn cøu chãng lan ra toµn thÕ giíi. Trong qu¸ Huæi Lu«ng lµ mét x· vïng cao biªn tr×nh th©m nhËp vµ ph¸t triÓn ë ViÖt giíi cã ®Þa h×nh hiÓm trë, khÝ hËu kh¾c Nam (kho¶ng 100 n¨m), còng cã nh÷ng nghiÖt, giao th«ng ®i l¹i khã kh¨n, cã 13 giai ®o¹n ®¹o Tin lµnh bÞ h¹n chÕ km ®−êng biªn giíi tiÕp gi¸p víi Trung nh−ng tõ cuèi thÕ kû XX, ®¹o Tin lµnh Quèc mµ ®Þa ph−¬ng ®èi diÖn lµ x· cã xu h−íng ph¸t triÓn m¹nh ë khu vùc M−êng Lµ, huyÖn Kim B×nh, tØnh V©n T©y B¾c, chñ yÕu trong céng ®ång ng−êi Nam. Toµn x· cã 22 b¶n víi d©n sè 1.089 H’m«ng vµ cã nh÷ng diÔn biÕn kh¸ phøc hé/6.166 khÈu, chñ yÕu lµ 3 d©n téc t¹p. Ngoµi ra, mét bé phËn ®ång bµo H’m«ng, Dao, Hµ Nh× sinh sèng, ngoµi ra H’m«ng cßn theo mét trong t¸m hÖ ph¸i cßn cã ng−êi Th¸i vµ ng−êi Kinh (chiÕm Tin lµnh míi ®−îc ChÝnh phñ cÊp giÊy 5% d©n sè cña x·). Nh×n chung, ®êi sèng chøng nhËn ®¨ng ký ho¹t ®éng lµ Héi c¸c d©n téc ë ®©y cßn gÆp nhiÒu khã th¸nh liªn h÷u C¬ ®èc ViÖt Nam. §iÒu kh¨n, tr×nh ®é d©n trÝ thÊp kÐm, nhiÒu nµy ®· t¸c ®éng rÊt lín ®Õn mäi lÜnh vùc hñ tôc l¹c hËu vÉn tån t¹i kÐo theo c¸c tÖ ®êi sèng cña d©n téc H’m«ng t¹i ®©y, s¾c n¹n x· héi nh− sö dông tr¸i phÐp chÊt th¸i v¨n hãa cña hä bÞ biÕn ®æi theo c¶ ma tuý, mua b¸n phô n÷ qua biªn giíi, hai h−íng tÝch cùc vµ tiªu cùc. Bµi viÕt trém c¾p tµi s¶n, g©y mÊt trËt tù c«ng nµy ph©n tÝch, lý gi¶i nh÷ng biÕn ®æi céng... vÉn x¶y ra.(∗) trong ®êi sèng v¨n hãa thÓ hiÖn qua c¸c phong tôc tiªu biÓu nh− nhµ cöa, ¨n Ng−êi H’m«ng ë Huæi Lu«ng cã 269 uèng, quan hÖ dßng hä, h«n nh©n, tang hé víi 1.515 khÈu (theo 8, phô lôc 1) ma cña ng−êi H’m«ng vïng T©y B¾c sèng tËp trung t¹i bèn b¶n trong ®ã 2 (tr−êng hîp x· Huæi Lu«ng, huyÖn b¶n lµ Lµng V©y 1, Lµng V©y 2 thuéc Phong Thæ, tØnh Lai Ch©u) d−íi t¸c ®éng cña ®¹o Tin lµnh th«ng qua kÕt (∗) ThS., Häc viÖn Biªn phßng. 22 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2011 nhãm H’m«ng Tr¾ng, 2 b¶n Pê Ngµi, truyÒn thuyÕt nhÊt ®Þnh g¾n víi mét Ngµi Chå thuéc nhãm H’m«ng §en. ë quan niÖm kiªng kþ riªng (tÝn ng−ìng t« ba b¶n lµ Lµng V©y 1, Lµng V©y 2 vµ Pê tem). Mçi dßng hä cã nghi thøc cóng tæ Ngµi, ng−êi H’m«ng ®Òu theo ®¹o Tin tiªn, ma chay, c¸ch ch«n cÊt riªng. Sù lµnh. Riªng b¶n Ngµi Chå tån t¹i c¶ 2 kh¸c nhau gi÷a c¸c dßng hä lµ ë bµi lo¹i lµ ®¹o Tin lµnh vµ Liªn h÷u C¬ ®èc, cóng, sè l−îng b¸t cóng, c¸ch bµy b¸t, trong ®ã theo ®¹o Tin lµnh lµ 60 hé víi chç cóng vµ chç ¨n... Trong ®¸m ma cã 308 khÈu, theo ®¹o Liªn h÷u C¬ ®èc lµ sù kh¸c nhau gi÷a c¸c dßng hä lµ ë c¸ch 28 hé víi 139 khÈu (7, tr.1). HiÖn ®ang ®Æt x¸c tr−íc khi ®−a lªn c¸ng, c¸ch treo cã 6 ®iÓm cÇu nguyÖn t¹i 4 b¶n nãi trªn. c¸ng, c¸ch ®Ó x¸c ngoµi trêi tr−íc khi §¹o Tin lµnh ®−îc truyÒn b¸ vµo Huæi ch«n, chç ch«n cÊt còng kh¸c nhau. Lu«ng tõ n¨m 1990 ®Õn 1994, tøc lµ sau Ng−êi H’m«ng quan niÖm ®· lµ anh em 4 n¨m th× ®· cã gÇn hÕt sè hé ng−êi cïng hä th× kh«ng ph©n biÖt quèc gia H’m«ng theo ®¹o. quèc giíi, cã thÓ sinh ra vµ chÕt trong nhµ cña nhau mµ kh«ng sî tæ tiªn tr¸ch 2. T¸c ®éng cña ®¹o Tin lµnh ®Õn ®êi sèng v¨n ...