Viêm khớp sinh mủ

Viêm khớp sinh mủViêm khớp sinh mủ là viêm khớp do vi khuẩn sinh mủ không đặc hiệu, không phải do lao, phong hay nấm, ký sinh trùng hay virut gây nên mà nguyên nhân chính là do tụ cầu vàng (50 - 70% trường hợp), liên cầu, phế cầu, lậu cầu, não mô cầu... Có khoảng 10% trường hợp nhiễm đồng thời nhiều loại vi khuẩn, thường gặp sau chấn thương. Bệnh có tỷ lệ cao trên nền bệnh nhân mắc viêm khớp dạng thấp, suy giảm miễn dịch, đái tháo đường, bệnh lý mạch máu, dùng corticoid kéo...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Viêm khớp sinh mủ Viêm khớp sinh mủViêm khớp sinh mủ là viêm khớp do vi khuẩn sinh mủ không đặc hiệu, không phảido lao, phong hay nấm, ký sinh trùng hay virut gây nên mà nguyên nhân chính làdo tụ cầu vàng (50 - 70% trường hợp), liên cầu, phế cầu, lậu cầu, não mô cầu... Cókhoảng 10% trường hợp nhiễm đồng thời nhiều loại vi khuẩn, thường gặp sau chấnthương. Bệnh có tỷ lệ cao trên nền bệnh nhân mắc viêm khớp dạng thấp, suy giảmmiễn dịch, đái tháo đường, bệnh lý mạch máu, dùng corticoid kéo dài, loét da doviêm mạch, do tỳ đè...Vi khuẩn xâm nhập khớp bằng cách nào?Phần lớn các trường hợp mắc bệnh do vi khuẩn lan truyền theo đường máu xâm nhập vàokhớp. Có thể theo đường kế cận từ nhiễm khuẩn xương hoặc phần mềm cạnh khớp hoặcnhiễm khuẩn trực tiếp sau chấn thương, sau tiêm khớp hoặc sau phẫu thuật. Trong trườnghợp nhiễm khuẩn theo đường máu, vi khuẩn từ các mao mạch màng hoạt dịch khớp xâmnhập vào màng hoạt dịch, bám dính tại chỗ gây phản ứng tập trung bạch cầu trung tínhsau ít giờ. Trong vòng 48 giờ, sụn khớp bị tổn thương do vi khuẩn kích thích các tế bàosụn giải phóng các protease, các cytokin, do sự xâm nhập trực tiếp của vi khuẩn và các tếbào viêm vào sụn. Trên mô bệnh học có thể tìm thấy vi khuẩn ở lớp bề mặt màng hoạtdịch và sụn khớp cũng như các ổ áp-xe nhỏ trên bề mặt màng hoạt dịch khớp, sụn khớp,thậm chí cả ở lớp xương dưới sụn trong các trường hợp nặng. Màng hoạt dịch tăng sinhtạo thành hình ảnh màng máu (pannus) phủ trên bề mặt sụn khớp. Vi khuẩn cũng gâyviêm tắc các mạch máu màng hoạt dịch.Bệnh biểu hiện tại khớp và cả ngoài khớpVị trí tổn thương: 90% bệnh nhân có tổn thương một khớp, trong đó khớp gối hay gặpnhất, ít gặp hơn là các khớp háng, vai, cổ tay, cổ chân, khuỷu tay... Các khớp nhỏ của bàntay hay bàn chân thường gặp trong những trường hợp tiêm tại chỗ trực tiếp hoặc do bịđộng vật cắn. Trong trường hợp bệnh nhân có tiền sử dùng thuốc truyền đường tĩnhmạch, tỷ lệ viêm khớp tại cột sống, khớp cùng chậu, khớp ức đòn cao hơn viêm các khớpngoại biên. Viêm nhiễm khuẩn nhiều khớp hay gặp nhất ở bệnh nhân viêm khớp dạngthấp.Triệu chứng tại khớp: Viêm khớp biểu hiện bởi các triệu chứng sưng, nóng, đỏ, đau. Cóthể tràn dịch khớp, co cơ, hạn chế vận động. Tuy nhiên trong trường hợp khớp nằm ở vịtrí sâu như khớp háng hoặc khớp cùng chậu thì khó phát hiện sưng khớp. Có thể gặpviêm mô tế bào, viêm bao thanh dịch, cốt tuỷ viêm cấp với các triệu chứng lâm sàngtương tự. Tuy nhiên các bệnh cảnh trên có thể phân biệt với viêm khớp nhiễm khuẩn ởđặc điểm thường bệnh nhân không hoặc ít hạn chế vận động khớp.Triệu chứng ngoài khớp: Hội chứng nhiễm khuẩn với sốt cao thường trên 38oC, có khiđến 40oC hoặc hơn, có khi rét run. Tuy nhiên, sốt cao không thường gặp ở những bệnhnhân già yếu, suy giảm miễn dịch hoặc đang mắc bệnh viêm khớp dạng thấp.Ngoài ra, có thể chẩn đoán bệnh dựa vào các triệu chứng cận lâm sàng như tế bào máungoại biên, chụp Xquang, chụp cắt lớp vi tính, soi tươi, xét nghiệm dịch khớp... Thủ thuật dẫn lưu mủ ở tổn thương viêm khớp sinh mủ.Cần được phân biệt với:Viêm khớp do gút cấp: Triệu chứng viêm rầm rộ, sưng nóng đỏ, đau đột ngột, thường vịtrí ở các khớp chi dưới, đặc biệt bàn ngón chân. Tuy nhiên khi hỏi tiền sử thường cónhững đợt viêm tương tự, thời gian kéo dài không quá 2 tuần, thường khởi phát sau bữaăn thịnh soạn. Điều trị bằng colchicin hoặc chống viêm giảm đau không steroid đáp ứngnhanh.Viêm khớp do lao: Triệu chứng viêm kém rầm rộ, sưng nóng đỏ, đau ít. Triệu chứng toànthân kín đáo (sốt nhẹ về chiều, gầy sút, hạch ngoại biên...), có thể gặp lao ở vị trí khác(phổi). Các xét nghiệm về lao dương tính.Viêm khớp do virut, nấm, kí sinh trùng: Dựa vào các triệu chứng lâm sàng, đặc biệt nuôicấy phân lập nguyên nhân gây bệnh. Ngoài ra, cần phân biệt với một số bệnh khác nhưviêm khớp phản ứng (soi, cấy dịch khớp luôn âm tính), cốt tuỷ viêm (có hình ảnh tổnthương xương trên Xquang, chụp cắt lớp vi tính)...Điều trị như thế nào?Người bệnh cần được chẩn đoán bệnh sớm, dùng ngay kháng sinh đường tĩnh mạch, dẫnlưu mủ khớp khi cần thiết, bất động khớp tương đối có thể ngăn chặn được tình trạng huỷhoại khớp. Thực hiện ngay việc cấy máu, lấy dịch khớp, làm xét nghiệm dịch khớp nhanhbằng phương pháp soi tươi nhuộm gram tìm vi khuẩn. Căn cứ kết quả soi tươi nhuộmgram kết hợp với các yếu tố nguy cơ dự đoán chủng vi khuẩn, từ đó lựa chọn ngay khángsinh thích hợp - trước khi có kết quả cấy máu hoặc dịch khớp (thường có sau 3 - 5 ngàyhoặc lâu hơn tuỳ loại vi khuẩn). Lưu ý cần tránh việc sử dụng kháng sinh tiêm trực tiếpvào khớp vì tác dụng không tốt hơn, thậm chí có thể gây nên tình trạng viêm khớp do tinhthể thuốc.Dự phòngThực hiện vô khuẩn tuyệt đối khi làm các thủ thuật, phẫu thuật tiến hành tại khớp. Điềutrị tốt các nhiễm khuẩn tại các cơ quan khác, đặc biệt tại da, phần mềm và xương. ...