Wei Ligang: Trừu tượng Trung Quốc – mọi người chỉ chạy theo mốt

Tác phẩm "Ravines in autumn" (Những khe núi mùa thu), mực và acrylic trên giấy xuyến Wei Ligang – giáo sư toán chuyển nghề họa sĩ – nghĩ rằng không có cái gọi là hội họa trừu tượng Trung Hoa chính hiệu. Nhưng anh tin rằng mình đang đi đúng đường – một con đường giữa thư pháp và toán học. Là sinh viên trường Đại học Nankai thuộc Tianjin vào những năm 1980, Wei học thư pháp với bậc thầy nổi tiếng Li Henian. Được phân dạy toán ở tỉnh nhà Shanxi, anh nhanh chóng thuyết phục chính quyền .cho...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Wei Ligang: Trừu tượng Trung Quốc – mọi người chỉ chạy theo mốt Wei Ligang: Trừu tượng Trung Quốc – mọi người chỉ chạy theo mốt… Tác phẩm Ravines in autumn (Những khe núi mùa thu), mực và acrylic trên giấy xuyến Wei Ligang – giáo sư toán chuyển nghề họa sĩ – nghĩ rằng không có cái gọi là hội họa trừu tượng Trung Hoa chính hiệu. Nhưng anh tin rằng mình đang đi đúng đường – một con đường giữa thư pháp và toán học. Là sinh viên trường Đại học Nankai thuộc Tianjin vào những năm 1980, Wei học thư pháp với bậc thầy nổi tiếng Li Henian. Được phân dạy toán ở tỉnh nhà Shanxi, anh nhanh chóng thuyết phục chính quyền cho mình dạy thư pháp thay cho toán. Vào đầu những năm 1990, khi đến thăm Bắc Kinh, anh bị cuốn hút bởi “vành đai nghệ thuật” Yuanmingyuan ở ngoại ô thành phố. Trải nghiệm này đã đẩy nghệ thuật thư pháp của anh sâu hơn vào “lãnh địa” của nghệ thuật thị giác. Đến cuối thập niên 1990, Wei Ligang chuyển hẳn đến sống ở Bắc Kinh và đào sâu hơn vào thư pháp. Đầu tiên anh phát triển lối viết chữ cách điệu của riêng mình, dùng một kiểu chạy chữ mà người Trung Quốc gọi là “caoshu” hay “chữ thảo”. Sau đó, khi ngắm những tờ giấy vuông mà sinh viên Trung Quốc dùng để tập viết, anh đã có một bước đột phá. Những hình vuông gợi đến các khối, và khi anh nhìn chúng như những khối, thì các chữ viết cũng được giải phóng khỏi ý nghĩa và vị trí cố định của chúng. Với đầu óc toán học của mình, những khả năng đã mở ra trước anh đến vô tận. Cùng lúc đó, anh cũng bắt đầu sử dụng sơn metallic acrylics để đem màu sắc vào thư pháp của mình. Tác phẩm của anh giờ đã ở một tầm cao hoàn toàn mới, như ở triển lãm New Ink Painting năm 2010 tại Carlton Hobbs Gallery, London, và sau đó được trưng bày tại triển lãm ở Contrasts Gallery, Thượng Hải, với cái tên lạ lùng Ảnh đồ họa (Phượng hoàng Vàng). Phóng viên Xiaoxiao Yan, đã “tóm” được Wei ở Bắc Kinh. Từ khi nào anh bắt đầu coi thư pháp là một loại hình hội họa? Có thể nói đấy là một bước nhảy vọt đối với tôi. Ban đầu, tôi chỉ thực hành lối thư pháp “lishu”(chữ lệ) căn bản nhất, nhưng khi nhìn thấy những tác phẩm của bậc thầy thời Minh Fu Shan, tôi rất hưng phấn và bắt đầu chuyển sang lối viết “caoshu” (chữ thảo) bay bướm mà tôi thấy có tính biểu cảm cực kì cao. Khi còn học ở Nankai University, tôi có làm quen với một ít thư pháp Nhật Bản đương đại. Lúc đó, tôi cảm thấy thư pháp Trung Hoa thực sự sao mà lạc hậu và lỗi thời. Sau khi trở về Shanxi vào cuối những năm 1980 và bắt đầu kết hợp lối viết “caoshu” với thư pháp hiện đại, tôi mua một tuyển tập thư pháp hồi đó gây khá nhiều tranh cãi vì nó chỉ ra một hướng đi hoàn toàn mới. Từ năm 1995 đến 2005, tôi cố gắng học hỏi từ các họa sĩ và kết hợp những kĩ năng của họ vào thư pháp của mình. Dần dà tôi ít viết thư pháp theo lối truyền thống, mà chủ yếu làm thư pháp hiện đại. Trong quá trình đó tôi cũng thực hiện một số tác phẩm “giải cấu trúc”. Không có một chữ Hán nào trong những tác phẩm đó, chỉ có đường, nét, và các yếu tố mang tính cấu trúc. Trung Quốc thực sự không có nghệ thuật trừu tượng. Hầu hết mọi người chỉ chạy theo mốt và thậm chí còn không có chủ kiến riêng – nhiều người đơn giản chỉ quăng vài biểu tượng dân gian vào tranh sơn dầu của mình xong gọi đó là trừu tượng. Con công, mực trắng và acrylic trên giấy xuyến Thế anh hiểu ý niệm về nghệ thuật trừu tượng ở Trung Quốc là như thế nào? À, ví dụ nhé, người phương Tây đã đi làm ra phái Ấn tượng Trừu tượng. Nhưng thư pháp cho các nghệ sĩ Trung Quốc một hệ thống hình ảnh hoàn toàn khác, mở rất nhiều con đường để thiết lập một trường phái nghệ thuật trừu tượng phương Đông cho riêng mình. Thư pháp không chỉ có ký hiệu, có tượng hình, nó là quay trở lại một cái gì đó sâu hơn. Hiện nay, người ta đào tạo sinh viên Viện Mỹ thuật Trung ương bắt đầu bằng quá trình bằng cách sao chép những hình ảnh hiện thực, từ thiên nhiên. Xuất phát điểm của họ là tạo nên một hình ảnh, xong đâu đó mới chuyển sang những sáng tạo biểu cảm hơn, những vật thể bất-cụ thể hơn. Trái lại, nếu coi chữ viết Trung Hoa là thứ vật thể mà bạn đang tập sao chép, thì đó chẳng phải đã là một cái gì đó trừu tượng rồi hay sao? Và thế là bạn đang đi từ điểm “nguồn cội” này đến với cả một hệ thống trừu tượng rồi đấy. Hơn nữa, trong nghệ thuật trừu tượng, những đường nét có vai trò cực kì lớn. Tất cả các bậc thầy phương Tây đều quay lại với đường nét để biểu đạt – Chagall, Picasso. Pollock nữa. Mà đã nói đến việc sử dụng đường nét thì còn ai hiểu rõ hơn các nhà thư pháp Trung Hoa nữa? Không như tranh sơn dầu truyền thống, các đường nét trong thư pháp cực kì tinh tế. Một cây cọ nhúng vào chất lỏng có thể tạo thành một đường rất dài, và khả năng biểu đạt của giấy xuyến (làm từ bột gạo, chuyên dùng để viết thư pháp và vẽ) là rất lớn – sơn dầu không thể so sánh được. Sự tinh tế này cũng như âm nhạc vậy – nó đi thẳng vào tim, chứ không chỉ mang đến cho thị giác một cú giật mình. Đi lên, acrylic và sơn trên giấy xuyến Tương tự, trong hội họa truy ...