Xây dựng cơ sở dữ liệu về chỉ định và tương tác giữa thuốc có nguồn gốc từ dược liệu với thuốc hóa dược tại Việt Nam

Đề tài "Xây dựng cơ sở dữ liệu về chỉ định và tương tác giữa thuốc có nguồn gốc từ dược liệu với thuốc hóa dược tại Việt Nam" được thực hiện với mục tiêu nhằm xây dựng một cơ sở dữ liệu thông tin về chỉ định các thuốc có nguồn gốc từ dược liệu tại Việt Nam và tương tác thuốc – dược liệu nhằm hỗ trợ điều trị, giảm tần suất xuất hiện tương tác. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng cơ sở dữ liệu về chỉ định và tương tác giữa thuốc có nguồn gốc từ dược liệu với thuốc hóa dược tại Việt Nam XÂY DỰNG CƠ SỞ DỮ LIỆU VỀ CHỈ ĐỊNH VÀ TƯƠNG TÁC GIỮA THUỐC CÓ NGUỒN GỐC TỪ DƯỢC LIỆU VỚI THUỐC HOÁ DƯỢC TẠI VIỆT NAM Đặng Nguyễn Nhật Uyên*, Nguyễn Thị Như Thuỷ, Đoàn Bùi Anh Thư, Dương Thị Quỳnh Như Khoa Dược, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD: PGS.TS.Võ Phùng Nguyên, DS. Nguyễn Thị Ái Quy TÓM TẮT Mục tiêu: Xây dựng một cơ sở dữ liệu thông tin về chỉ định các thuốc có nguồn gốc từ dược liệu tại Việt Nam và tương tác thuốc – dược liệu nhằm hỗ trợ điều trị, giảm tần suất xuất hiện tương tác. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu thu thập các thông tin về chỉ định của các thuốc có nguồn gốc từ dược liệu và tương tác giữa các thành phần dược liệu với thuốc hoá dược; tạo cơ sở dữ liệu lưu trữ thông tin bằng công cụ MySQL. Kết quả: Có 279 sản phẩm thuốc có nguồn gốc từ dược liệu được tra cứu chỉ định và 1017 cặp tương tác thuốc – dược liệu với thông tin về mức độ, cơ chế, hậu quả và hướng xử trí tương tác. Kết luận: Số lượng thuốc có nguồn gốc từ dược liệu và tương tác thuốc – dược liệu có trong cơ sở dữ liệu có thể cung cấp lượng lớn thông tin cho hoạt động kê đơn, quản lý tương tác thuốc với đa số tương tác xuất hiện trên những dược liệu sử dụng phổ biến hiện nay. Từ khoá: Cơ sở dữ liệu, thuốc có nguồn gốc từ dược liệu, dược liệu, thuốc hoá dược, chỉ định, tương tác thuốc – dược liệu. 1. TỔNG QUAN Thuốc có nguồn gốc từ dược liệu cung cấp nhiều giá trị lâm sàng để điều trị, kiểm soát và quản lý nhiều loại bệnh. Các quốc gia có nền y học phát triển ở châu Á vẫn đang sử dụng một số phương thuốc từ thực vật để chăm sóc sức khoẻ với nhiều bằng chứng về an toàn, hiệu quả (Jia và cs, 2022). Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 80% dân số thế giới sử dụng thuốc từ dược liệu cho các nhu cầu chăm sóc sức khỏe (WHO, 2022) và có xu hướng sử dụng kết hợp với thuốc hoá dược (Awortwe và cs, 2019). Việc dùng kết hợp “Đông y” và “Tây y” được khuyến khích nhằm mang lại nhiều lợi ích điều trị cho bệnh nhân. Tuy nhiên, các tương tác có thể xảy ra và khó phát hiện khi kết hợp thuốc, gây nguy hại, có thể dẫn đến tử vong. Hiện nay trên thị trường Việt Nam, nhiều thuốc từ dược liệu được cấp số đăng ký lưu hành nhưng rất ít nguồn hay CSDL được xây dựng để tra cứu thông tin liên quan đến thuốc, dẫn đến thiếu cập nhật thông tin về chỉ định và tỉ lệ tương tác ngày càng tăng. Chính vì vậy, nghiên cứu được thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và nhanh chóng cho bác sĩ, dược sĩ nhằm hỗ trợ kê đơn, tư vấn sử dụng thuốc, cảnh báo tương tác. 2. PHƯƠNG PHÁP 2.1 Thiết kế nghiên cứu: 483 Nghiên cứu được thực hiện qua ba giai đoạn: giai đoạn 1: Xây dựng thông tin chỉ định cho thuốc có nguồn gốc dược liệu, giai đoạn 2: Xây dựng danh mục tương tác thuốc – dược liệu; giai đoạn 3: Thẩm định lại thông tin và lưu trữ dữ liệu vào công cụ quản trị cơ sở dữ liệu MySQL. 2.2 Đối tượng nghiên cứu: Tất cả các thuốc có nguồn gốc từ dược liệu có thành phần thực vật dùng đường uống trong danh mục thuốc sản xuất trong nước đợt 165 – 179 và nước ngoài từ đợt 102 – 110 được cấp số đăng ký, gia hạn lưu hành trên thị trường Việt Nam và danh mục thuốc Bệnh viện đa khoa khu vực Thủ Đức, Bệnh viện quận 11. Các thuốc hoá dược từ danh mục thuốc thiết yếu của Bộ Y tế ban hành theo thông tư 19/2018/TT-BYT, chọn các thuốc dùng đường uống thuộc nhóm thuốc tim mạch, điều trị đái tháo đường, corticoid, hô hấp, kháng sinh, giảm đau, chống loét dạ dày – tá tràng. 2.3 Phương pháp nghiên cứu: Thu thập thông tin bằng tra cứu các chỉ định thuốc dược liệu từ các tờ HDSD. Các cặp tương tác thuốc – dược liệu được tra cứu trong 4 nguồn – Tờ HDSD, Natural Medicines, Medscape và sách Stockley’s Herbal Medicines Interactions 1st edition. Các dữ liệu được lưu trữ và quản lý trong CSDL được tạo bằng công cụ MySQL. 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN: 3.1 KẾT QUẢ 3.1.1 Danh mục chỉ định các thuốc có nguồn gốc từ dược liệu Tổng cộng có 279 sản phẩm thuốc có nguồn gốc từ dược liệu được tổng hợp từ nghiên cứu với 175 thành phần dược liệu. Hình 1. Danh mục thông tin chỉ định các thuốc có nguồn gốc từ dược liệu lưu trữ trong CSDL MySQL Có 62 hoạt chất hoá dược trong nghiên cứu sau khi chọn lọc các thuốc từ danh mục thuốc thiết yếu của Bộ Y tế sử dụng để tra cứu tương tác với thành phần dược liệu. 484 Hình 2. Danh mục thuốc hoá dược lưu trữ trong CSDL MySQL 3.1.2 Tương tác thuốc – dược liệu Danh mục các cặp tương tác thuốc – dược liệu Sau khi nhập 175 thành phần dược liệu qua các nguồn tra cứu tương tác, có 88 dược liệu có thông tin. Kết quả thu được 1017 cặp tương tác khi tra cứu 88 dược liệu v ...