Xây dựng mô hình dự báo dòng chảy kiệt trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

Bài viết Xây dựng mô hình dự báo dòng chảy kiệt trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn trình bày việc ứng dụng bộ công cụ MIKE NAM và WEAP để dự báo dòng chảy kiệt 10 ngày đến lưu vực sông VGTB. Nhằm nâng cao hiệu quả cấp nước, giảm rủi ro kiệt và làm cơ sở để các hồ chứa vận hành vừa đảm bảo mục tiêu phát điện, cấp nước cho vùng hạ du trong tương lai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng mô hình dự báo dòng chảy kiệt trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG, VOL. 17, NO. 11, 2019 39 XÂY DỰNG MÔ HÌNH DỰ BÁO DÒNG CHẢY KIỆT TRÊN LƯU VỰC SÔNG VU GIA - THU BỒN BUILDING AN PROTOTYPE FOR PREDICTING LOW STREAM ON VU GIA – THU BON’S RIVER BASIN Tô Thúy Nga Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng; tothuyngadn@gmail.com Tóm tắt - Trong những năm vừa qua, thành phố Đà Nẵng luôn ở Abstract - Over the last years, Danang city has been facing a trong tình trạng thiếu nguồn nước cung cấp do hệ thống sông Vu serious water shortage due to conflicts of interest among agencies Gia - Thu Bồn (VGTB) đã xảy ra mâu thuẫn về tranh chấp nguồn using water in the Vu Gia -Thu Bon River basin. In this paper, the nước. Nghiên cứu này đã ứng dụng bộ công cụ MIKE NAM và 10-day low flow in Vu Gia -Thu Bon river basin is predicted using WEAP để dự báo dòng chảy kiệt 10 ngày đến lưu vực sông VGTB. MIKE NAM and WEAP applications. This research is expected to Nhằm nâng cao hiệu quả cấp nước, giảm rủi ro kiệt và làm cơ sở improve the efficiency of water supply, reduce drought risk and để các hồ chứa vận hành vừa đảm bảo mục tiêu phát điện, cấp serve as a basis for the operation of the reservoirs to ensure the nước cho vùng hạ du trong tương lai. Mô hình MIKE NAM đã thiết goal of generating electricity as well as supplying water to the lập để dự báo dòng chảy đã được hiệu chỉnh và kiểm định với độ downstream areas in the future. MIKE NAM model, calibrated and tin cậy cho phép để tính toán dòng chảy đến các nút và hồ chứa. validated with allowed reliability, is established to calculate the Mô hình WEAP tính toán được lượng nước cần và cân bằng nước flows to nodes and reservoirs. WEAP model is used to calculate trên toàn lưu vực VGTB. water balance in Vu Gia - Thu Bon river area. Từ khóa - Lưu vực sông; Vu Gia -Thu Bồn; dòng chảy kiệt; MIKE Key words - river’s basin; Vu Gia -Thu Bon; low stream; MIKE NAM; WEAP NAM; WEAP 1. Đặt vấn đề báo dòng chảy kiệt cho hạn vừa có xét đến vận hành hồ Hệ thống sông VGTB là lưu vực nằm ở sườn Đông của chứa xả nước. Vì vậy, việc nghiên cứu dự báo dòng chảy dãy Trường Sơn có diện tích lưu vực: 10.350 km2, phía Bắc kiệt 10 ngày đến lưu vực có xét đến ảnh hưởng do vận hành giáp lưu vực sông Cu Đê, phía Nam giáp lưu vực sông Trà các hồ chứa là rất cần thiết. Đây cũng là mục tiêu nghiên Bồng và Sê San, phía Tây giáp Lào, phía Đông giáp biển cứu của bài báo này. Đông là lưu vực sông Tam Kỳ. Lưu vực sông VGTB là hệ 2. Phương pháp nghiên cứu thống sông lớn ở vùng duyên hải Trung Trung Bộ chủ yếu thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam và TP. Đà Nẵng. Lưu vực 2.1. Cách tiếp cận sông VGTB là nguồn nước cung cấp quan trọng nhất cho Nghiên cứu sử dụng số liệu khí tượng thủy văn và số liệu nhu cầu phát triển dân sinh, kinh tế của tỉnh Quảng Nam và địa hình, sau đó xây dựng công cụ ứng dụng mô hình MIKE TP. Đà Nẵng. Trong những năm gần đây do biến đổi khí hậu, NAM và WEAP để tính toán dự báo dòng chảy đến 10 ngày. nền nhiệt độ nóng lên, mưa phân bố bất lợi, công trình thủy Và trên cơ sở đó đưa ra kết quả dự báo dòng chảy kiệt 10 ngày. điện ngày một nhiều, cách sử dụng nước ở hạ lưu lưu vực Sơ đồ cách tiếp cận bài báo xây dựng mô hình dự báo VGTB, thay đổi thảm phủ đã gây nên các đợt hạn hán dòng chảy kiệt 10 ngày trên lưu vực sông VGTB: nghiêm trọng kéo dài cả tháng hoặc nhiều tháng liên tục, có nơi hạn hán kéo dài cả năm hoặc vài năm liên tiếp. Nhìn chung, hạn hán, thiếu nước ngày càng gia tăng thường xuyên, tác hại của nó đối với các ngành kinh tế quốc dân, đặc biệt là sản xuất nông, lâm, ngư, nghiệp và môi trường sinh thái ngày càng lớn. Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực VGTB đã được ban hành theo quyết định số 1537/QĐ- TTg ngày 07/09/2015 nhằm khai thác tối đa lợi ích cấp nước, hạn chế rủi ro do thiếu nước. Để giúp cho việc vận hành hồ chứa mùa kiệt theo quy trình hiệu quả, cần phải dự báo dòng chảy kiệt hạn vừa, đặc biệt là thời đoạn 10 ngày sẽ giúp cho người quản lý có thể đưa ra phương án vận hành hồ hợp lý. Hiện đã có nhiều nghiên cứu về dòng chảy lũ, kiệt cho các lưu vực, ví dụ bài đề cập đến dòng chảy lũ lưu vực sông VGTB [2], cho lưu vực sông Ba [4], lưu vực hồ Krong Hnăng [5]; dự báo dòng chảy kiệt 10 ngày cho lưu vực hồ cửa Đạt [1] ...