Xem 'Trắng-Đen' của Dương Thanh Ngọc

Nhìn thấy vài tấm ảnh tranh in trên thiệp mời đến dự lễ khai mạc triển lãm tranh của họa sĩ Dương Thanh Ngọc(*), nhiều người trong làng mỹ thuật, đã tỏ ra không mấy hứng thú. Có vẻ như, không có gì mới mẻ. Thậm chí, còn có vẻ như, hơi dễ dãi, hời hợt. Hơn nữa, Dương Thanh Ngọc cũng không phải là một cái tên xa lạ. Nhớ lại những bức tranh anh đã từng tham gia ở một số triển lãm mỹ thuật tại TP Hồ Chí Minh trước đây, ít ai nghĩ, anh có...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xem “Trắng-Đen” của Dương Thanh Ngọc Xem “Trắng-Đen” của Dương Thanh NgọcNguyên HưngNhìn thấy vài tấm ảnh tranh in trên thiệp mời đến dự lễ khai mạc triểnlãm tranh của họa sĩ Dương Thanh Ngọc(*), nhiều người trong làng mỹthuật, đã tỏ ra không mấy hứng thú. Có vẻ như, không có gì mới mẻ.Thậm chí, còn có vẻ như, hơi dễ dãi, hời hợt. Hơn nữa, Dương ThanhNgọc cũng không phải là một cái tên xa lạ. Nhớ lại những bức tranhanh đã từng tham gia ở một số triển lãm mỹ thuật tại TP Hồ Chí Minhtrước đây, ít ai nghĩ, anh có thể làm một điều gì thực sự bất ngờ…Tuy nhiên, Trắng-Đen là một triển lãm gây bất ngờ. Bước vào phòngtranh, nhìn thấy hàng trăm “mảnh-vuông-tranh” nhỏ nhắn, kiệm màu-phần lớn chỉ có hai màu đen trắng-bày theo mảng, theo cụm và sắp xếpliên tục tạo một nhịp điệu tương liên, người xem, hầu hết, đều có thểcảm nhận, dường như, có điều gì không bình thường. Trọng tâm củacuộc triển lãm, dường như, không phải là tranh. Nó là cái gì bao gồmcả phòng tranh. Kể cả các khoảng cách giữa các tấm tranh, các mảngtranh. Cái cảm nghĩ “dường như” bật ra tự nhiên này, có lẽ, có một ýnghĩa hết sức quyết định. Nó kích hoạt một cách nhìn khác, một cáchtiếp cận khác nơi người xem.Quả thực, nói là triển lãm tranh, nhưng Trắng-Đen, là cuộc trình hiệnthuộc phạm vi Nghệ thuật Ý niệm (Conceptual Art)-một hình thức nghệthuật còn khá mới mẻ đối với số đông người Việt Nam. Chẳng phảingẫu nhiên mà, ở gian bên này (triễn lãm), Dương Thanh Ngọc chỉchọn bày những bức tranh vuông nhỏ cùng cỡ và chỉ thể hiện chủ yếubằng một bảng màu đen-trắng. Và, cũng chẳng phải ngẫu nhiên mà ởgian bên kia (triển lãm), Dương Thanh Ngọc lại chỉ bày những bứctranh thể hiện hình ảnh những vật liệu trong lãnh vực xây dựng. Sự lựachọn cách bày này có chủ ý: hai gian triển lãm tạo thành một thế tươngtác làm “sáng” cho nhau. Những viên gạch ống, những khối bê tông trơcốt thép thể hiện trong tranh không phải là những đối tượng thẩm mỹđược tái tạo (không phải vì chúng “đẹp”), mà, chủ yếu, được “kháiniệm hóa” như là những thành tố cơ bản cho mọi công cuộc xâydựng-hết sức bình thường, nhưng cũng hết sức quan trọng…. Những“mảnh-vuông-tranh” (ở gian bên này) của Dương Thanh Ngọc lànhững viên gạch ống, những khối bê tông như thế. Đó những thành tốlàm nên thế giới tinh thần của anh. Mỗi bức tranh ở đây, không đượcxây dựng theo các nguyên tắc, các tiêu chuẩn thẩm mỹ của hội họa“truyền thống” (bao gồm cả Cổ điển lẫn Hiện đại). Cho dù có đốitượng xác định (một hình bóng, một khoảng không gian, một ký hiệutrừu tượng…) và bố cục tương đối chặt chẽ, với những giá trị biểu xúcnhất định-đủ để xem như một chỉnh thể độc lập, tự tại- nó vẫn chỉ cóthể được cảm nhận như một dấu vết của hiện thực, một mảnh vụn củanhận thức… Tất cả-đan xen, hòa trộn-biến cả phòng tranh trở thànhmột không gian ý niệm-không gian của một hiện thực phì đại trong tưduy người họa sĩ. Đó là thế giới bề bộn sự kiện, bề bộn những mối bậntâm, những ám ảnh, bề bộn những suy tưởng và cảm nhận, bề bộnnhững ấn tượng hay biểu tượng v.v… và v.v… Triển lãm thành công ởsự dung dị nhưng sáng tỏ của thông điệp nghệ thuật: bên trong, làmnên cái thế giới tinh thần người nghệ sĩ, cũng như ở mọi người,không phải là những gì to tát, cao cả, mênh mông…, mà chỉ lànhững gì hết sức bình thường, gần gũi, thậm chí là vụn vặt, vu vơ.Nó có ý nghĩa của một sự thức tỉnh, kéo người xem trở về với trạng tháihồn nhiên bình an nơi tâm hồn mình, khi mà, đời sống mỗi con ngườitrong xã hội, càng ngày như càng bị cuốn trôi, nuốt chửng bởi nhữngcơn bão lũ thông tin đủ loại với đủ những biểu tượng, ngẫu tượng hấpdẫn, huyễn hoặc…-những thứ, làm cho mỗi người, không còn thực sựbiết mình là ai nữa…Triển lãm có tên Trắng-Đen. Trắng-Đen, không đơn giản là màu trắngvà màu đen. Đó là ánh sáng và bóng tối. Là khoảng không gian sự vậtđược nhìn thấy, hay tan biến. Đó cũng là nội giới hiện tồn khép kín hayvén mở… Trắng-Đen trong ý nghĩa đó, là một hành trình đi qua ánhsáng và bóng tối chân nhận cái thực hữu nơi tâm tư người họa sĩ.Hành trình này, có lẽ, cũng nằm trong kinh nghiệm của mỗi người… ...