Xu hướng chuyển đổi nghề của lao động trong gia đình

Bài viết này phân tích về xu hướng chuyển đổi nghề nghề nghiệp của người lao động trong giai đoạn hiện nay dựa trên kết quả khảo sát 200 người lao động hiện đang sinh sống khu vực nông thôn ngoại thành Hà Nội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xu hướng chuyển đổi nghề của lao động trong gia đìnhTẠPCHÍKHOAHỌC-SỐ44/2020 57 XUHƯỚNGCHUYỂNĐỔINGHỀ CỦALAOĐỘNGTRONGGIAĐÌNH Nguyễn Thị Phương Mai, Lê Thị Thúy Ngà, Phạm Thị Hồng Bích Trường Đại học Công Đoàn Tóm tắt: Chuyển đổi nghề nghiệp đã và đang là một trong những xu hướng giúp người lao động đảm bảo an sinh về thu nhập và các điều kiện sinh sống cho cá nhân và gia đình. Bài viết này phân tích về xu hướng chuyển đổi nghề nghề nghiệp của người lao động trong giai đoạn hiện nay dựa trên kết quả khảo sát 200 người lao động hiện đang sinh sống khu vực nông thôn ngoại thành Hà Nội. Những phát hiện trong nghiên cứu đó là: (1) Kết quả chuyển đổi cấu trúc nghề nghiệp của lao động trong gia đình còn chậm, chưa đồng đều, tuy nhiên xu hướng hoạt động đa dạng ngành nghề của lao động ngày càng tăng lên; (2) Xu hướng lao động chuyển đổi nghề cơ bản theo hướng từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp. Ngoài ra, có sự chuyển đổi kết hợp giữa nông nghiệp và phi nông nghiệp, nhưng phi nông nghiệp là chính;(3) Xu hướng chuyển đổi này có tính ổn định, xuyên suốt trong điều kiện của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước. Từ khóa: Xu hướng, chuyển đổi nghề, lao động, ngành kinh tế. Nhận bài ngày 23.8.2020; gửi phản biện, chỉnh sửa, duyệt đăng ngày 20.9.2020 Liên hệ tác giả: Nguyễn Thị Phương Mai; Email: nguyenphuongmai171@gmail.com1. ĐẶT VẤN ĐỀ Đã từ lâu các chuyên gia về nông nghiệp, nông thôn đã phân tích và khẳng định trongcông cuộc đổi mới ở nước ta đang xuất hiện xu hướng chuyển đổi cơ cấu nghề nghiệp củahộ gia đình nông nghiệp. Đồng thời, về mặt lý luận đã xác định vai trò của nó trong sự nghiệpphát triển nông thôn gắn với quá trình đổi mới kinh tế xã hội ở nông thôn Việt Nam vàchuyển dần một bộ phận dân cư từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp. Tuy nhiên, cũng cónhững hộ từ thuần nông chuyển hẳn sang phi nông, ngược lại cũng có những hộ vì lý do nàođó mà đang là phi nông có thể chuyển sang hỗn hợp hoặc thậm chí là thuần nông. Khu vựcnông thôn luôn tồn tại cơ cấu đa ngành nghề do cơ chế tự cung tự cấp và thị trường kém pháttriển của làng xã truyền thống. Truyền thống trọng nông ức thương vẫn là xuyên suốt tronglịch sử. Cuối những năm của thập niên 80 khi đất nước thực hiện chuyển đổi cơ cấu nền kinhtế từ bao cấp sang kinh tế thị trường thì xu hướng đa dạng hóa cơ cấu nghề nghiệp của hộgia đình cũng phát triển ngày càng mạnh mẽ. Hộ gia đình trở thành các đơn vị tự chủ trongsản xuất kinh doanh do vậy có sự phân hóa mạnh các loại hộ nghề nghiệp khác nhau. Hiện58 TRƯỜNGĐẠIHỌCTHỦĐÔHÀNỘInay, cơ cấu nghề nghiệp của hộ gia đình nông nghiệp đang tiếp tục chuyển đổi theo hướnggiảm bớt truyền thống thuần nông, chuyển sang hộ gia đình có ngành nghề tổng hợp (hộ hỗnhợp) hoặc phi nông nghiệp hoàn toàn. Những phân tích dưới đây sẽ tập trung vào tìm hiểuxu hướng chuyển đổi nghề nghiệp của lao động trong gia đình hiện nay theo ngành kinh tếdưới tác động của quá trình công nghiệp hóa nông nghiệp nông thôn hiện nay.2. NỘI DUNG2.1. Về phương pháp nghiên cứu Bài viết dựa trên kết quả nghiên cứu của đề tài “Sự chuyển đổi nghề nghiệp của lao độngtrong gia đình ở nước ta”, nghiên cứu trường hợp tại huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội.Dung lượng mẫu khảo sát của đề tài là 200 người lao động, với một số đặc điểm quan trọngsau đây: Về cơ cấu giới, nam giới chiếm 35%, nữ giới chiếm 65%; Về cơ cấu nhóm tuổi, từ30 tuổi trở xuống chiếm 12%, từ 31 - 40 tuổi chiếm 21.5%, từ 41 - 50 tuổi chiếm 28.5%, từ51 - 60 tuổi chiếm 27.5%, trên 60 chiếm 10.5%; Về số lần thay đổi nghề nghiệp, không thayđổi chiếm 27%, thay đổi 1 lần chiếm 55.5%, thay đổi 2 lần chiếm 11%, thay đổi 3 lần chiếm2.5%, thay đổi từ 3 lần trở lên chiếm 3%. Dựa trên kết quả khảo sát này, kết hợp với phỏngvấn sâu, những phần viết dưới đây sẽ tập trung vào phân tích và làm rõ nội dung chính: Xuhướng chuyển đổi nghề của lao động trong gia đình hiện nay.2.2. Về xu hướng chuyển đổi nghề của lao động ở Việt Nam qua các giai đoạn i) Trong giai đoạn từ khi nước ta xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc năm 1954 đếntrước đổi mới năm 1986 với rất nhiều khó khăn do tập trung nguồn lực cho chiến tranh vàkhắc phục hậu quả chiến tranh; xuất phát điểm nền kinh tế nông nghiệp thấp kém, tiểu nông,lạc hậu. Nước ta có 2 thành phần kinh tế ...