Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên năm mươi sáu: BÌ BỘ LUẬN

Hoàng Đế hỏi: Tôi nghe bì (da) có phận bộ, mạch có kinh kỷ, cân có kết lạc, cốt có độ lượng... Chủ về bệnh đều có khác nhau. Vậy tả, hữu, trên, dưới và Aâm, Dương ở đâu, sinh ra bệnh trước sau thế nào, xin cho biết rõ [1]. Kỳ Bá thưa rằng: Muốn biết bì bộ, phải dùng Kinh mạch để ghi nhớ. Các Kinh khác đều như vậy (1) [2]. Dương Lạc của Dương Minh, gọi là Hai phi. Trên dưới (tức Thủ, Túc Dương Minh) cùng một phép xét nhận. Hễ thấy trong bộ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên năm mươi sáu: BÌ BỘ LUẬN Thiên năm mươi sáu: BÌ BỘ LUẬNHoàng Đế hỏi:Tôi nghe bì (da) có phận bộ, mạch có kinh kỷ, cân có kết lạc, cốt có độ l ượng...Chủ về bệnh đều có khác nhau. Vậy tả, hữu, trên, dưới và Aâm, Dương ở đâu,sinh ra bệnh trước sau thế nào, xin cho bi ết rõ [1].Kỳ Bá thưa rằng:Muốn biết bì bộ, phải dùng Kinh mạch để ghi nhớ. Các Kinh khác đều nh ư vậy(1) [2].Dương Lạc của Dương Minh, gọi là Hai phi. Trên dưới (tức Thủ, Túc DươngMinh) cùng một phép xét nhận. Hễ thấy trong bộ phận, có “ph ù lạc” hiện lên,tức là Lạc của Dương Minh. Trông xem sắc của nó, nếu xanh nhiều là “thống”,đen nhiều là “tý” hoàng và xích là nhiệt, trắng nhiều là hàn. Nếu năm sắc đềuhiện làvừa hàn vừa nhiệt. Ở Lạc m à thịnh (nhiều), sẽ dẫn vào Kinh (1). Dươngchủ về bệnh ở ngoài, Aâm chủ về bệnh ở trong. (2) [3].Dương lạc của Thiếu dương, gọi là Khu trì. Trên dưới cùng một phương pháp.Hễ thấy trong bộ phận có “ph ù lạc” hiện lên, tức là Lạc của Thiếu dương. Lạcthịnh thời dẫn vào kinh. Cho nên ở Dương thời chủ dẫn vào, ở âm thời chủ dẫnra, để lại thấm vào trong. Các kinh khác đều như vậy. (1) [4].Dương lạc của Thái dương gọi là quan khu, trên dưới cùng một phương pháp.Hễ thấy trong bộ phận có phù lạc hiện lên tức là Lạc của Thái dương. Lạc thịnhthời dẫn vào Kinh [5].Aâm lạc của Thiếu âm gọi là Khu nhu. Trên dưới cùng một phương pháp. Hễthấy trong bộ phận có phù lạc hiện lên, tức là Lạc của Thiếu âm. Lạc thịnh thờidẫn vào Kinh. Khi dẫn vào Kinh, qua Dương bộ để rót vào Kinh, khi dẫn ra, doâm bộ rót vào trong Cốt (1) [6].Âm lạc của Tâm chủ gọi là Hạ kiên. Trên dưới cùng phương pháp. Hễ thấytrong bộ phận có phù lạc hiện lên, tức là Lạc của Tâm chủ, Lạc thịnh thời dẫnvào Kinh. “Trên” t ức Thủ quyết âm Tâm chủ, “d ưới” tức Túc quyết âm Can[7].Aâm lạc của Thái âm, gọi l à quan trập. Trên dưới cùng phương pháp. Hễ thấytrong bộ phận có “phù lạc” hiện lên tức là Lạc của Thái âm. Lạc thịnh thời dẫnvào Kinh [8].Phàm Lạc mạch của m ười hai kinh, đều có hiện ra ở bì bộ [9].Xem đó thời biết: trăm bệnh khi mới phát sinh đều tr ước từ bì mao. Tả trúngvào nó thời tấu lý mở ra. Tấu lý mở ra thời phạm vào Lạc mạch. Nếu cứ để nóở đó mà không tả đi, thời nó sẽ truyền kinh. Vào kinh mà vẫn để vậy, thời nólại truyền vào Phủ, và ký túc ở Trường, Vị [10].Tà khí mới phạm vào bì mao, thời các chân lông đều “sẩn” cả l ên, rồi tấu khimở ra mà dẫn vào Lạc [11].Khi vào lạc, thời Lạc mạch thịnh, sắc biến đi [12].Khi dẫn vào Kinh, thời khi của Tàng phủ bị hư mà lõm xuống [13].Nếu lưu ở khoảng cân cốt, hàn nhiều thời cân rút, cốt đau, nhiệt nhiều thời cântrùng, cốt tiêu, thịt sút, xương khoai nứt nẻ, lông tóc cứng thẳng, các bại chứngđều phát sinh [14].Mười hai bộ của bì, phát sinh bệnh thế nào? [15]Bì là bộ phận của mạch. Tà phạm vào bì thời tấu lý mở ra, do đó t à phạm vàoLạc mạch, lại do Lạc mạch phạm vào Kinh mạch. Kinh mạch m ãn thời phạmvào Tàng, Phủ. Vậy biết. bì cũng có bộ phận, vì khi bất cập mới gây bệnh, nênbệnh lớn [16].