Ảnh hưởng của xử lý thủy nhiệt và chất chậm cháy mono ammonium phosphate đến một số tính chất vật lý của gỗ bạch đàn urophylla

Nội dung bài viết đề cập bạch đàn urophylla (Eucalyptus urophylla) được xác định là một trong các loài cây trồng rừng chủ lực hiện nay ở Việt Nam; thực tế sử dụng gỗ Bạch đàn urophylla chưa tương xứng với tiềm năng nguồn nguyên liệu này. Khắc phục các hạn chế hiện nay của gỗ Bạch đàn urophylla để sử dụng dưới dạng gỗ xẻ làm nguyên liệu sản xuất đồ mộc là góp phần nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm rừng trồng Bạch đàn urophylla và tăng thu nhập cho người trồng rừng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của xử lý thủy nhiệt và chất chậm cháy mono ammonium phosphate đến một số tính chất vật lý của gỗ bạch đàn urophylla Tạp chí KHLN 1/2014 (3231 - 3238) ©: Viện KHLNVN - VAFS ISSN: 1859 - 0373 Đăng tải tại: www.vafs.gov.vn ẢNH HƯỞNG CỦA XỬ LÝ THỦY NHIỆT VÀ CHẤT CHẬM CHÁY MONO AMMONIUM PHOSPHATE ĐẾN MỘT SỐ TÍNH CHẤT VẬT LÝ CỦA GỖ BẠCH ĐÀN UROPHYLLA Nguyễn Thanh Tùng, Đặng Đức Việt, Đỗ Vũ Thắng Viện Nghiên cứu Công nghiệp rừng - Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam TÓM TẮT Từ khóa: Bạch đàn Urophylla, chậm cháy, ổn định kích thước, thủy nhiệt. Bạch đàn urophylla (Eucalyptus urophylla) được xác đị nh là một trong các loài cây trồng rừng chủ lực hiện nay ở Việ t Nam ; thực tế sử dụng gỗ B ạch đàn urophylla chưa tương xứng với tiềm năng nguồn nguyên liệu này . Khắc phục các hạn chế hiện nay của gỗ B ạch đàn urophylla để sử dụng dưới dạng gỗ xẻ làm nguyên liệu sản xuất đồ mộc là góp phần nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm rừng trồng B ạch đàn urophylla và tăng thu nhập cho người trồng rừng . Bằng các giải pháp xử lý thủy nhiệt kết hợp xử lý chậm c háy cho gỗ xẻ B ạch đàn urophylla, một số tí nh chất vật lý của gỗ Bạch đàn urophylla đã được cải thiện, đáp ứng yêu cầu nguyên liệu cho sản xuất đồ mộc . Ở chế độ xử lý thủy nhiệt (nhiệt độ 1500C, thời gian xử lý 4 giờ), kết hợp xử lý hóa chất Mono amonium phosphate nồng độ 12%, gỗ Bạch đàn urophylla đạt hệ số chống trương nở 20,53%, hiệu suất chống hút nước đạt 10,18%, mức độ tổn hao khối lượng đạt 7,5%. Các chỉ tiêu này đều đạt tốt hơn so với mẫu đối chứng không xử lý Influence of hydrothermal and Mono ammonium Phosphate treatments on some physical properties of Eucalyptus urophylla timber At present Eucalyptus urophylla species is the one of mail and important species for plantation development in Vietnam, actually the timber utilization of this species is not corresponded with the potential of this material resource. Keywords: Eucalyptus urophylla, Dimensional stability, hydrothermal treatment, retardant, vacuum - pressure impregnation Reducing the defects of Eucalyptus urophylla sawnboard products such as endsplit, colapse, shrinkage, surface checks... to use it as a raw material for furniture production will contribute to improve the value chain of Eucalyptus urophylla plantation product as well as to improve the income of plantation owners. Some physical properties of E.urophylla timber to be improved and met the requirement of material quality for furniture production by the hydrothermal and mono ammonium phosphate treatments. By hydrothermal treatment at 1500C and 4 hours before high presure soaking in a solusion of Mono amonium phosphate 12%; the physical properties of E.urophylla timber is improved with the Anti-Swelling Effciency (ASE) at 20.53%; and Water Repellency Effectiveness (WRE) at 10.18% and mass loss at 7.5% lower than the untreated samples. The results of study has clearly indicated that after hydrothermal treatment and MAP impregnation, the fire retardant level and dimensional stability went up significantly. 3231 Tạp chí KHLN 2013 I. ĐẶT VẤN ĐỀ Bạch đàn urophylla (Eucalyptus urophylla) được xác đị nh là một trong các loà i cây trồng rừng chủ lực hiện nay ở Việt Nam ; diện tí ch rừng trồng bạch đàn nói chung , Bạch đàn urophylla nói riêng ngày càng tăng nhằm cung cấp nguyên liệu cho sản xuất giấy , ván nhân tạo và cho các chương trình trồng rừng gỗ lớn hiện nay của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn . Theo số liệu thống kế , diện tí ch rừng trồng bạch đàn ước tí nh 0,8 triệu hecta (Dự án FST 2008/039, 2013) (trong đó chủ yếu là Bạch đàn urophylla ). Trong tương lai , sản lượng gỗ bạch đàn khai thác ở các khu rừng trồng nguyên liệu ngày càng tăng ; tuy nhiên Bạch đàn urophylla là loài cây mọc nhanh lại được khai thác ở độ tuổi chưa thành thục cho sản xuất gỗ xẻ (thông thường chu kì kinh doanh rừng trồng Bạch đàn urophylla chỉ từ 6-8 năm tuổi ) nên gỗ xẻ từ gỗ Bạch đàn urophylla còn tồn tại nhiều bất cập , chưa đáp ứng yêu cầu nguyên liệu cho sản xuất đồ mộc: gỗ tròn dễ nứt đầu, gỗ xẻ thường bị biến dạng, nứt mặt, kích thước không ổn định trong quá trình chế biến và sử dụng (Nguyễn Quang Trung, 2009). Vì thế , hiện nay gỗ Bạch đàn urophylla chủ yếu được dùng cho sản xuất dăm gỗ, hoặc làm vật liệu xây dựng dân dụng; chất lượng và tỷ lệ sử dụng gỗ Bạch đàn urophylla cho sản xuất gỗ xẻ làm đồ mộc còn rất thấp. Nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm gỗ rừng trồng keo và bạch đàn nói chung , Bạch đàn urophylla nói riêng là một trong các ưu tiên nghiên cứu lâm nghiệp nhằm thực hiện mục tiêu tái cơ cấu ngành của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Trên thế giới và ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng gỗ rừng trồng mọc nhanh , trong đó nâng cao độ ổn đị nh kí ch thước là vấn đề được quan tâm trước tiên ; có nhiều giải pháp công nghệ xử lý nâng cao độ ổn đị nh kí ch thước gỗ xẻ , trong đó xử lý thủy nhiệt có ưu điểm như : nâng cao độ ổn đị nh kí ch thước ; dễ xử lý , không sử dụng hóa chất gây ô nhiễm môi 3232 Nguyễn Quang Trung et al., 2014(1) trường... Nhưng xử lý thủy nhiệt còn tồn tại một số bất cập như làm giảm một số tí nh chất cơ học của gỗ (khối lượng thể tí ch , độ bền uốn tĩ nh) khả năng chậm cháy của gỗ giảm.... Có nhiều giải pháp nâng cao khả năng chậm cháy của gỗ , nhưng chủ yếu là sử dụng hóa chất để ngâm tẩm , trong đó Mono amonium phosphate (MAP), là một trong các hóa chất đã và đang được sử dụng để nâng cao khả năng chậm cháy cho gỗ (Đô ...