Bài giảng Chương II: Khái lược lịch sử triết học phương đông

Mời các bạn cùng tìm hiểu triết học Ấn Độ cổ, trung đại, triết học Trung Hoa cổ, trung đại, lịch sử tư tưởng triết học Việt Nam được trình bày cụ thể trong "Bài giảng Chương II: Khái lược lịch sử triết học phương đông".
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Chương II: Khái lược lịch sử triết học phương đông ĐẠIHỌCĐÀNẴNG ĐỀCƯƠNGBÀIGIẢNGMÔNTRIẾTHỌC CHƯƠNGTRÌNHCAOHỌC CHƯƠNGIIKHÁILƯỢCLỊCHSỬTRIẾTHỌC PHƯƠNGĐÔNG PhầnA NGƯỜIBIÊNSOẠN PGS.TS.NGUYỄNTẤNHÙNG TS.LÊHỮUÁINỘIDUNGCHƯƠNGIIA.TRIẾTHỌCẤNĐỘCỔ,TRUNGĐẠIB.TRIẾTHỌCTRUNGHOACỔ,TRUNGĐẠIC.LỊCHSỬTƯTƯỞNGTRIẾTHỌCVIỆTNAM A.TRIẾTHỌCẤNĐỘCỔ,TRUNGĐẠII.Điềukiệnrađời,pháttriểnvànhững nétđặcthùcủatriếthọcẤnĐộcổ,trung đạ i1)ĐiềukiệnrađờiĐiềukiệntựnhiên ẤnĐộlàmộtlụcđịalớn ởNamÁ,có những yếu tố địa lýtrái ngược nhau: vừa có núi cao, vừa có sông lớn; vừa có đồng bằng phi nhiêu, vừa có sa mạc; vừa có tuyếtgiá,vừacónắngcháynóngbức. Điềukiệnkinhtế,xãhội+ Kinhtếnôngnghiệp,thủcôngnghiệp,thươngnghiệpcósựpháttriểnmạnh.Nhiềuthànhphốtrởthànhtrungtâmthươngnghiệpquantrọng.+Sựphânbiệt,cảnhápbứcđẳngcấpvàtôngiáorấtkhắcnghiệt.Bốnđẳngcấpchính: - Brahmin, tức đẳng cấp giáo sĩ đạo Balamôn - Kshatriya, đẳng cấp những người cai trị, chiến binh - Vaishya, đẳng cấp điền chủ, thương nhân - Shudra,, đẳng cấp những người lao độngNgoàira,còncóChandalahayPariah,làđẳngcấpnhữngngườicùngđinh,đứngngoàilềxãhội,khôngđượccoilàconngười.Vềvănhóa:NgườiẤnĐộcótưduytrừutượngcao. Chữ viết xuất hiện rất sớm: tiếng Phạn(Sanskrit), tiếng Pali. Hình thức sử thi và ca daoxuất hiện sớm (Kinh Vêđa và hai thiên anh hùngca). Người Ấn Độ cổ đại đã phát hiện ra chữ sốthậpphân,cáchtínhsốpi,mốiquanhệgiữacáccạnhtamgiácvuông,biếtlàmlịch,giảithíchcáchiện tượng nhật thực, nguyệt thực, tìm ra nhiềucâythuốcvàviếtsáchvềyhọc.Nghệthuậtkiếntrúcxâydựngchùachiềnđộcđáo,tinhtế.2)ĐặcđiểmcủatriếthọcẤnĐộ Tập trung lý giải về cái khổ của cuộcđờiconngườivàconđườnggiảithoát.Khuynhhướng hướngnội:đitìmnguồngốc của mọi đau khổ từ cái tâm, từ hammuốn dục vọng, và con đường giải thoátcũngtừcáitâm. Chịu ảnh hướng tôn giáo rất nặng, nêntuyệt đối hóa đời sống tâm linh và khôngtránhkhỏirơivàoảotưởngởsựgiảithoát. II) Quá trình hình thành và pháttriển của triết học Ấn Độ cổ, trungđại1)CácthờikỳlịchsửcủatriếthọcẤnĐộThờikỳVêđa(thếkỷXVVIITCNThờikỳBalamônPhậtgiáo(thếkỷVITCNVISCN)ThờikỳHồigiáoxâmnhập(từthếkỷVIISCN)2)TưtưởngtriếthọctrongVêđaVêđa(trongtiếngPhạncónghĩalàtrithức)làtậphợpnhữngsángtácdângian(cadao,thơphú,quanđiểm,tậptục,lễnghi, thần chú, phù phép, cầu khấn ...)lúc đầu truyền miệng về sau được ghilạibằngtiếngPhạn.Vêđagồm4tậpchính: RigVeda(13001000TCN)gồm1028khúchátnhằmcatụngcầunguyệncôngđứcthầnthánhSamaVeda,1549bàicachầukhihànhlễ.YajurVeda,nghithứccầukhấn,tếlễdùngchocáclễsư.AtharvaVeda(900TCN),731bàivănvần,lànhữnglờikhấnbáicótínhchấtthầnchú,mathuật,phùphép. Trong các bộ kinh Vêđa chủ yếu là tưtưởngthầnthoại.Trongthếgiớicó3lựclượng:thầnthánhngựtrịthượnggiới,conngười ởtrầngian.quỷácởhạgiớiLúcđầulàtưtưởngđathần.Vềsau,mặcdù vẫn còn nhiều thần, nhưng người theoĐạoBalamônchủyếuthờ3vịthầnchính:+ThầnBrahma(sángthế),+ThầnShiva(hủydiệtvàsinhsản)+ThầnVishnu(duytrìsựtồntại)TừthếkỷIVTCNtrởđi,cáckinhVêđađượcghilạibằng tiếng Phạn (Sanskrit) có thêm các phần bình luận,kháiquátvàpháttriểncáctưtưởngtriếthọcvàđượcinthànhnhiềubộsáchkhácnhau:Samhita:gồm4kinhVêđacănbảnBrahmanavàAryanika:đisâugiảithíchcácnghithứctôngiáophứctạptrongcáckinhVêđa. Upanishad (khoảng 600 TCN) được biên soạn vàocuốithờikỳVeđachonênnócòncótênlàVedanta,nghĩalàsựkếtthúccủaVeđa(sựhoànchỉnh,hoànthiệncủatưtưởng Veđa). Upanishad là bộ sách gồm nhiều quyểntrong đótập trunglýgiải cácvấn đềtriếthọctrong cáckinh Vêđa: như vấn đề nguồn gốc của vũ trụ và conngười,nguyênnhânđaukhổvàconđườnggiảithoát.Đólànhữngtưtưởng: Brahman(linhhồnvũtrụtốicao)là thựctạiduynhất,tồntạivĩnhviễnbấtdiệt,từđósinhratấtcảvàtấtcảcuốicùngsẽtrởvềvớiBrahman.Atman(linhhồncáthể)làmộtbộphậncủalinh hồn vũ trụ, cũng bất tử và vĩnh cửu nhưBrahman.Saukhichết,linhhồntáchkhỏicơthể ...