Bài giảng Công nghệ phần mềm: Chương 2 - ThS. Nguyễn Khắc Quốc

Mục tiêu của chương 2 Phân tích và đặc tả yêu cầu thuộc bài giảng Công nghệ phần mềm trình bày các kiến thức cơ bản như: đại cương phân tích và đặc tả yêu cầu, nghiên cứu khả thi, nền tảng của phân tích yêu cầu, các nguyên lý phân tích, mô hình hóa đặc tả yêu cầu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Công nghệ phần mềm: Chương 2 - ThS. Nguyễn Khắc Quốc BÀI GIẢNG MÔN CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM Chương 2 PHÂN TÍCH VÀ ĐẶC TẢ YÊU CẦU Ths. Nguyễn Khắc Quốc Email:quoctv10@gmail.com 2.1 Đại cương về phân tích và đặc tả Phân tích và định rõ yêu cầu là bước kỹ thuật đầu tiên trong tiến trình của công nghệ phần mềm. -Tìm hiểu xem phải phát triển cái gì, chứ không phải là phát triển như thế nào. - Đích cuối cùng của khâu phân tích là tạo ra đặc tả yêu cầu, - Là tài liệu ràng buộc giữa khách hàng và người phát triển. - Hoạt động phân tích là hoạt động phối hợp giữa khách hàng và người phân tích. - Nếu phân tích không tốt dẫn đến hiểu lầm yêu cầu thì việc sửa chữa sẽ trở nên rất tốn kém. 2.1 Đại cương về phân tích và đặc tả (tt) Những khó khăn gặp phải khi phân tích: - Các yêu cầu thường mang tính đặc thù của tổ chức đặt hàng nó, do đó nó thường khó hiểu, khó định nghĩa và không có chuẩn biểu diễn - Các hệ thống thông tin lớn có nhiều người sử dụng thì các yêu cầu thường rất đa dạng và có các mức ưu tiên khác nhau, thậm chí mâu thuẫn lẫn nhau - Người đặt hàng nhiều khi là các nhà quản lý, không phải là người dùng thực sự do đó việc phát biểu yêu cầu thường không chính xác 2.1 Đại cương về phân tích và đặc tả (tt) - Trong phân tích cần phân biệt giữa yêu cầu và mục tiêu của hệ thống. -Yêu cầu là một đòi hỏi mà chúng ta có thể kiểm tra được còn mục tiêu là cái trừu tượng hơn mà chúng ta hướng tới. - Mục đích của giai đoạn phân tích là xác định rõ các yêu cầu của phần mềm cần phát triển. - Tài liệu yêu cầu nên dễ hiểu với người dùng - Phải chặt chẽ để làm cơ sở cho hợp đồng và để cho người phát triển dựa vào đó để xây dựng phần mềm. 2.1 Đại cương về phân tích và đặc tả (tt) Yêu cầu thường được mô tả ở nhiều mức chi tiết khác nhau phục vụ cho các đối tượng đọc khác nhau. • Định nghĩa yêu cầu (xác định): mô tả một cách dễ hiểu, vắng tắt về yêu cầu, hướng vào đối tượng người đọc là người sử dụng, người quản lý... • Đặc tả yêu cầu: mô tả chi tiết về các yêu cầu, các ràng buộc của hệ thống, phải chính xác sao cho người đọc không hiểu nhầm yêu cầu, hướng vào đối tượng người đọc là các kỹ sư phần mềm (người phát triển), kỹ sư hệ thống (sẽ làm việc bảo trì)... 2.1 Đại cương về phân tích và đặc tả (tt) -Các tài liệu yêu cầu cần được thẩm định để đảm bảo thỏa mãn nhu cầu người dùng. - Đây là công việc bắt buộc để đảm bảo chất lượng phần mềm. - Đôi khi việc xác định đầy đủ yêu cầu trước khi phát triển hệ thống là không thực tế và khi đó việc xây dựng các bản mẫu để nắm bắt yêu cầu là cần thiết. 2.1 Đại cương về phân tích và đặc tả (tt) Nghiên cứu Phân tích khả thi yêu cầu Xác định yêu cầu Đặc tả Báo cáo yêu cầu khả thi Mô hình Tài liệu hệ thống định nghĩa yêu cầu Tài liệu Tài liệu Yêu cầu đặc tả yêu cầu Quá trình hình thành các yêu cầu. 2.2 Nghiên cứu khả thi -Người phân tích phải làm rõ được các điểm mạnh và điểm yếu của hệ thống cũ, đánh giá được mức độ, tầm quan trọng của từng vấn đề, định ra các vấn đề cần phải giải quyết. - Sau đó người phân tích phải định ra một vài giải pháp có thể và so sánh cân nhắc các điểm tốt và không tốt của các giải pháp đó (như tính năng của hệ thống, giá cả cài đặt, bảo trì, việc đào tạo người sử dụng...). - Đó là việc tìm ra một điểm cân bằng giữa nhu cầu và khả năng đáp ứng. 2.2 Nghiên cứu khả thi (tt) - Mọi dự án đều khả thi khi nguồn tài nguyên vô hạn và thời gian vô hạn. - Nhưng việc xây dựng hệ thống lại phải làm với sự hạn hẹp về tài nguyên và khó bảo đảm đúng ngày bàn giao. - Phân tích khả thi và rủi ro có liên quan với nhau theo nhiều cách. - Nếu rủi ro của dự án là lớn thì tính khả thi của việc chế tạo phần mềm có chất lượng sẽ bị giảm đi. 2.2 Nghiên cứu khả thi (tt) Giai đoạn nghiên cứu khả thi, tập trung vào bốn lĩnh vực: 1.Khả thi về kinh tế: Chi phí phát triển cần phải cân xứng với lợi ích mà hệ thống được xây dựng đem lại. Tính khả thi về kinh tế thể hiện trên các nội dung sau: - Khả năng tài chính của tổ chức cho phép thực hiện dự án. - Lợi ích mà dự án phát triển mang lại đủ bù đắp chi phí phải bỏ ra xây dựng nó. - Tổ chức chấp nhận được những chi phí thường xuyên khi hệ thống hoạt động 2.2 Nghiên cứu khả thi (tt) Luận chứng kinh tế nói chung được coi như nền tảng cho hầu hết các hệ thống. Luận chứng kinh tế bao gồm: - Các mối quan tâm, nhất là phân tích chi phí/lợi ích - Chiến lược phát triển dài hạn của công ty - Sự ảnh hưởng tới các sản phẩm lợi nhuận khác - Chi phí cho tài nguyên cần cho việc xây dựng và phát triển thị trường tiềm năng 2.2 Nghiên cứu khả thi (tt) 2. Khả thi về kỹ thuật: -Khảo cứu về chức năng, hiệu suất và ràng buộc có thể ảnh hưởng tới khả năng đạt tới một hệ thống chấp nhận được. - Khả thi kỹ thuật là xem xét khả năng kỹ thuật hiện tại có đủ đảm bảo thực hiện giải pháp công nghệ dự định áp dụng hay không. - Khả thi kỹ thuật thường là lĩnh vực khó thâm nhập nhất tại giai đoạn phân tích. Điều thực chất là tiến trình phân tích và xác định nhu cầu cần được tiến hành song song với việc xác nhận tính khả thi kỹ thuật. 2.2 Nghiên cứu khả thi (tt) Các xem xét thường được gắn với tính khả thi kỹ thuật bao gồm: Rủi ro xây dựng: liệu các phần tử hệ thống có thể được thiết kế sao cho đạt được chức năng và hiệu suất cần thiết thỏa mãn những ràng buộc tro ...