Bài giảng Độc học môi trường: Chương 3 - ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền

Bài giảng Độc học môi trường: Chương 3 Độc chất trong môi trường sinh thái đất, cung cấp cho người học những kiến thức như: tổng quan chất động trong môi trường sinh thái đất; các dạng nhiễm độc trong môi trường đất; các chất độc trong đất ngập nước, yếm khí; các chất độc trong đất phèn; các chất độc sinh ra từ quá trình tích lũy phân bón và thuốc bảo vệ thực vật;...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Độc học môi trường: Chương 3 - ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền Chöông 3: ÑOÄC CHAÁT TRONG MOÂI TRÖÔØNG SINH THAÙI ÑAÁT21-Mar-12 CBGD: ThS.Nguyễn Thị Thu Hiền 1 Chöông 3: Ñoäc chaát trong moâi tröôøng sinh thaùi ñaát„ 3.1. Toång quan chaát ñoäc trong moâi tröôøng sinh thaùi ñaát„ 3.2. Caùc daïng nhieãm ñoäc trong moâi tröôøng ñaát. 3.3. Caùc chaát ñoäc trong ñaát ngaäp nöôùc, yeám khí ‟ taùc haïi caùc chaát ñoäc, bieän phaùp phoøng choáng„ 3.4. Caùc chaát ñoäc trong ñaát pheøn ‟ dieãn bieán trong ñieàu kieän sinh thaùi moâi tröôøng, caùc bieän phaùp khaéc phuïc„ 3.5. Caùc chaát ñoäc trong ñaát ngaäp maën ‟ dieãn bieán trong ñieàu kieän sinh thaùi moâi tröôøng, caùc bieän phaùp baûo veä21-Mar-12 CBGD: ThS.Nguyễn Thị Thu Hiền 2 Chöông 3: Ñoäc chaát trong moâi tröôøng sinh thaùi ñaát„ 3.6. Caùc chaát ñoäc trong ñaát do ngoaïi lai xaâm nhieãm (phoùng xaï, nhieãm baån …)„ 3.7. Caùc chaát ñoäc sinh ra töø quaù trình tích luõy phaân boùn vaø thuoác baûo veä thöïc vaät.„ 3.8. Caùc chaát ñoäc kim loaïi naëng trong ñaát.„ 3.9. Caùc khí ñoäc töï nhieân trong ñaát thoaùt ra.„ 3.10. Caùc traàm tích (buøn laéng) gaây ñoäc.21-Mar-12 CBGD: ThS.Nguyễn Thị Thu Hiền 3 Ñaát vaø moâi tröôøng ñaát ?• “Đất là vật thể tự nhiên hòan tòan độc lập, được hình thành do tác động tổng hợp của các nhân tố: đá mẹ, khí hậu, sinh vật, tuổi và địa hình” (V.Docusaep)• “Đất là lớp tơi xốp trên bề mặt lục địa có khả năng cho thu họach thực vật, đặc trưng cơ bản là độ phì” (R.William)• Theo quan điểm sinh thái học thì “đất là một cơ thể sống” (Winkler, 1968) vì nó tuân thủ những quy luật sống:phát sinh, phát triển, thóai hóa và già cỗi.• Các nhà sinh thái học: “đất là vật mang”• Lớp phủ thổ nhưỡng là lớp đất nằm trên bề mặt lục địa, tiếp xúc với khí quyển, thạch quyển và sinh quyển.21-Mar-12 CBGD: ThS.Nguyễn Thị Thu Hiền 4 Soil vaø Land Soil coù nghóa laø ñaát. Land coù nghóa laø ñaát ñai. Land (ñaát ñai) noùi ñeán khía caïnh taøi nguyeân ñaát, bao haøm noäi dung maët baèng laõnh thoå ñeå söû duïng cho caùc ngaønh kinh teá quoác daân, khoâng rieâng gì sinh vaät. Soil (ñaát) noùi ñeán khía caïnh moâi tröôøng ñaát ‟ laø lôùp phuû thoå nhöôõng.21-Mar-12 CBGD: ThS.Nguyễn Thị Thu Hiền 5 3.1. Toång quan3.1.1. Ñoäc chaát trong moâi tröôøng ñaát3.1.2. Con ñöôøng xaâm nhaäp cuûa ñoäc chaát töø ñaát vaøo cô theå sinh vaät3.1.3. Cô cheá xaâm nhaäp cuûa ñoäc chaát vaøo ñaát3.1.4. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñoäc chaát trong moâi tröôøng ñaát.21-Mar-12 CBGD: ThS.Nguyễn Thị Thu Hiền 6 3.1.1. Ñoäc chaát trong moâi tröôøng ñaát Caùc ñoäc chaát coù theå toàn taò döôùi nhieàu daïng khaùc nhau nhö: voâ cô, höõu cô, ñôn chaát, ion, chaát loûng, chaát raén, chaát khí … Trong moâi tröôøng ñaát, caùc chaát ñoäc phoå bieán vaø gaây taùc haïi nhieàu nhaát thöôøng toàn taïi döôùi daïng ion. Duø toàn taïi ôû daïng naøo thì caùc ñoäc chaát naøy ñeàu taùc duïng xaáu ñeán söï sinh tröôûng vaø phaùt duïc cuûa caây troàng vaø sinh vaät trong ñaát hay tieáp xuùc vôùi ñaát. Coù 2 daïng ñoäc chaát trong moâi tröôøng ñaát: Ñoäc chaát theo baûn chaát Ñoäc chaát theo noàng ñoä ‟ lieàu löôïng.21-Mar-12 CBGD: ThS.Nguyễn Thị Thu Hiền 7 3.1.1. Ñoäc chaát trong moâi tröôøng ñaát Ñoäc chaát theo baûn chaát: Laø nhöõng chaát ñoäc coù khaû naêng gaây ñoäc ôû moïi noàng ñoä duøthaáp hay cao. VD: H2S, Na2CO3, CuSO4, Pb, Hg, Cd, Be, St, … Ñoäc chaát theo noàng ñoä, lieàu löôïng: Ñoäc chaát loaïi naøy ñeàu coù noàng ñoä giôùi haïn cho pheùp ñoáivôùi moãi loaøi caây noùi rieâng vaø sinh vaät noùi chung. Neáu vöôït quaùgiôùi haïn naøy thì caùc chaát môùi coù khaû naêng gaây ñoäc. VD: H+, Al3+, Fe2+, SO42-, OH-, Mn2+, Na+, NH3, NH4+, NO2 Khi noàng ñoä Fe2+ vöôït quaù 500 ppm vaø Al3+ vöôït quaù 135ppm  gaây ñoäc cho luùa.21-Mar-12 CBGD: ThS.Nguyễn Thị Thu Hiền 8 3.1.2. Con ñöôøng xaâm nhaäp cuûa ñoäc chaát töø ñaát vaøo cô theå sinh vaät„ Ñoäc chaát ñöôïc haáp thuï töø moâi tröôøng ñaát vaøo cô theå sinhvaät traûi qua 2 giai ñoaïn:„ - Giai ñoaïn 1: cô theå sinh vaät haïn cheá söï haáp thuï.„ - Giai ñoaïn 2: haáp thuï bò ñoäng, chaát ñoäc phaù vôõ maøng teábaøo, ñi vaøo caùc cô quan vaø lan toûa trong cô theå sinh vaät.„21-Mar-12 CBGD: ThS.Nguyễn Thị Thu Hiền 9 3.1.2. Con ñöôøng xaâm nhaäp cuûa ñoäc chaát töø ñaát vaøo cô theå sinh vaät Ñoái vôùi thöïc vaät:- TH1: quaù trình ñoäc chaát haáp thuï qua reã  chia thaønh 2 giai ñoaïn: giai ñoa ...