Bài giảng ĐỘC HỌC MÔI TRƯỜNG - Phần 4

Sau đó đưa ống đi rửa giải bằng dung môi thích hợp rồi phân tích bằng GC hay LC. Hoặc dùng miếng vải có tẩm chất hấp thu hay gắn dụng cụ đo trực tiếp lên áo công nhân đang làm việc. b. Quan trắc gián tiếp: thường dùng trong thực tế, có 2 phương pháp là lấy mẫu một điểm và nhiều điểm. - Lấy mẫu một điểm: đo từ các sản phẩm bài tiết như nước tiểu, phân, nước bọt sau cuối thời gian làm việc. Xác định các chất trao đổi chất được bài tiết ra. -...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng ĐỘC HỌC MÔI TRƯỜNG - Phần 4lÝt/phót. Sau ®ã ®a èng ®i röa gi¶i b»ng dung m«i thÝch hîp råi ph©n tÝchb»ng GC hay LC. HoÆc dïng miÕng v¶i cã tÈm chÊt hÊp thu hay g¾n dông cô ®o trùc tiÕplªn ¸o c«ng nh©n ®ang lµm viÖc. b. Quan tr¾c gi¸n tiÕp: thêng dïng trong thùc tÕ, cã 2 ph¬ng ph¸p lµlÊy mÉu mét ®iÓm vµ nhiÒu ®iÓm. - LÊy mÉu mét ®iÓm: ®o tõ c¸c s¶n phÈm bµi tiÕt nh níc tiÓu, ph©n,níc bät sau cuèi thêi gian lµm viÖc. X¸c ®Þnh c¸c chÊt trao ®æi chÊt ®îc bµitiÕt ra. - LÊy mÉu nhiÒu ®iÓm: LÊy tõ mét vµi lo¹i dÞch cña c¬ thÓ nh m¸u,m«, trong c¸c s¶n phÈm trao ®æi chÊt hoÆc c¸c enzim bÞ øc chÕ ®Ó t×m hiÓumøc ®é tÊn c«ng cña c¸c c¬ quan. Còng cã thÓ ®o tèc ®é dÉn truyÒn thÇn kinh®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é bÞ h¹i cña hÖ thÇn kinh (trôc TK, tuû) còng nh ®¸nh gi¸kh¶ n¨ng nhËn thøc. 2. Phßng ngõa nhiÔm ®éc thuèc BVTV - HuÊn luyÖn ph¬ng ph¸p sö dông an toµn vµ hiÖu qu¶ thuèc, kü thuËtphun thuèc ®óng, cã b¶o hé lao ®éng. - Dïng c¸c lo¹i thuèc dÔ ph©n huû trong tù nhiªn. - Cã nh÷ng nguyªn t¾c nghiªm kh¾c khi sö dông - Quan tr¾c c¸c s¶n phÈm (vô mïa, n«ng phÈm…) 2.2. Dung m«i h÷u c¬ C¸c dung m«i h÷u c¬ lµ dd. Tan trong mì hoÆc níc. Trong c¬ thÓ,chóng cã thÓ tr¶i qua qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ sinh häc hay kh«ng ®æi dung m«itan trong mì sÏ tÝch tô chän läc trong c¸c c¬ quan th©n mì, gåm c¶ hÖ thÇnkinh. Dung m«i tan trong níc vµo c¬ thÓ qua kªnh a níc vµ ph©n bè réngr·i kh¾p c¬ thÓ. TÊt c¶ c¸c dung m«i h÷u c¬ ®Òu ®îc hÊp thu vµo c¬ thÓ qua phæi díid¹ng h¬i. Ngoµi ra c¸c dung m«i a mì cã thÓ vµo qua da. C¸c dung m«ikh«ng chuyÓn ho¸ trong c¬ thÓ sÏ ®îc bµi tiÕt nguyªn vÑn qua khÝ thë hoÆctrong níc tiÓu. Tõ nh÷ng dung m«i cã thÓ chuyÓn ho¸ sinh häc trong c¬ thÓ, 55c¸c s¶n phÈm trao ®æi chÊt cña chóng xuÊt hiÖn trong níc tiÓu hay m¸u. §iÒunµy ®îc dïng ®Ó quan tr¾c trªn ph¬ng diÖn sinh häc n¬i lµm viÖc. ThÝ nghiÖm cho thÊy khi cho alcohol cïng víi ®ång ®¼ng cña benzen th×chuyÓn ho¸ sinh häc cña dung m«i bÞ chËm l¹i. Lîng etanol nhiÒu h¬n h¼n,gióp cho alcol c¹nh tranh lÊy mÊt enzym, nªn trao ®æi chÊt cña dung m«i bÞchËm l¹i. Dung m«i sÏ chuyÓn ho¸ l¹i khi tØ lÖ t¬ng ®èi dung m«i / etanolphï hîp. ¶nh hëng cña alcohol lªn qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt cña dung m«i kh«ng®¬n gi¶n nh thÝ nghiÖm trong phßng. Etanol lµ mét chÊt ®iÒu khiÓn enzim,tiÕp xóc thêng xuyªn, liªn tôc sÏ lµm t¨ng ho¹t ®éng cña men P-450, xóc t¸csù oxy ho¸ nhiÒu dung m«i. V× thÕ gia sóc ®îc uèng nhiÒu etanol trong thêigian dµi sÏ chuyÓn ho¸ c¸c dung m«i nhanh h¬n b×nh thêng. Cã gi¶ thiÕt chor»ng c¸c c«ng nh©n nghiÖn rîu nÆng bµi th¶i dung m«i nhanh h¬n nh÷ngngêi kh¸c. V× thÕ cã thÓ nãi etanol céng thªm ¶nh hëng lªn hÖ thÇn kinhtrung ¬ng khi tiÕp xóc víi dung m«i. 2.2.1. Benzen Lµ ®iÓm khëi nguån cho nhiÒu qu¸ tr×nh tæng hîp trong c«ng nghiÖpho¸ chÊt. Tríc ®©y, nã vÉn ®îc dïng réng r·i nh mét dung m«i, nhng do®é ®éc cña nã nªn benzen bÞ cÊm dïng nÕu nång ®é cao h¬n 1%. Cã nhiÒub¸o c¸o nghiªn cøu cho thÊy viÖc tiÕp xóc víi benzen sÏ t¸c ®éng lªn hÖ gienvµ cã thÓ dÉn tíi nguy c¬ ung th. Benzen liªn quan ®Õn bÖnh b¹ch cÇu vµ métsè d¹ng ung th kh¸c nh ung th thËn. Ngêi ta ph¸t hiÖn thÊy cã sù sai lÖchnhiÔm s¾c thÓ vµ g·y rêi AND ë nh÷ng c«ng nh©n cã tiÕp xóc víi benzen, v×thÕ cã thÓ nãi benzen lµ chÊt ®éc ®èi víi hÖ gien. a. Nguån tiÕp xóc: - Trong c«ng nghiÖp ho¸ chÊt vµ tæng hîp ho¸ häc - Chng cÊt benzen tõ than ®¸, dÇu má. - Trong c¸c ngµnh vÉn dïng benzen lµ dung m«i, nh s¬n, vecni, cao su,nhùa, mùc in, chÕ t¹o da mÒm. - Nhiªn liÖu chøa benzen. 5657 b. Qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt Ngêi ta hÊp thu benzen chñ yÕu qua hÝt thë vµ cã thÓ qua da, nhng Ýt.Kho¶ng 40% benzen ®îc th¶i nguyªn vÑn ra ngoµi qua níc tiÓu vµ kh«ngkhÝ thë ra. Mét phÇn tham gia qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt trong c¬ thÓ. Benzentham gia chuyÓn ho¸ sinh häc ®Çu tiªn vµ chñ yÕu ë gan, th«ng qua hÖthèngcytochrom P-450 ZEI, ngoµi ra cßn ë tuû x¬ng. Nh trong h×nh vÏ, c¸cbíc chuyÓn ho¸ benzen nh sau: - §Çu tiªn, oxy ho¸ t¹o thµnh c¸c hydroxyl vßng. - C¸c s¶n phÈm trung gian tiÕp theo lµ hÖ c©n b»ng gi÷a oxit benzen vµd¹ng oxepin (d¹ng ho¹t ®éng nhÊt) - Më vßng benzen hoÆc t¹i d¹ng epoxide hoÆc dihdrodiol ®Ó chuyÓntrans, trans-muconaldehyde thµnh acid t,t-muconic. - Epoxide s¾p xÕp l¹i kh«ng cÇu enzim t¹o ra phenol - C¸c phenol tr¶i qua qu¸ tr×nh hydroxyl ho¸ t¹o ra hydroquinon vµcatechol 58 - C¸c catechol còng cã thÓ ®îc t¹o thµnh do mét chuçi c¸c ph¶n øngkÕ tiÕp, b¾t ®Çu tõ hydrat ho¸ oxit benzen t¹o ra hidydrodiol nhê enzimdehydrogenaza-phenol. - Hydroquinon, catechol, vµ c¸c s¶n phÈm hydroxyl ho¸ tiÕp theo lµ1,2,3 - trihydroxy benzen cã thÓ g¾n víi c¸c gèc ether sulfat hoÆc acidglucuronic. Thêi gian b¸n ph©n gi¶i kho¶ng 12 giê. §éc tÝnh cña benzen chØ thÓhiÖn khi t¹o ra c¸c d¹ng trao ®æi chÊt cña benzen. C¸c d¹ng trao ®æi chÊt ho¹t®éng nh hydroquinon, catechol, acid t,t-muconic vµ phenol t¹o ra ë gan sÏtÝch tô trong tuû x¬ng. §©y lµ n¬i benzen thÓ hiÖn ®éc tÝnh vµ g©y ung thchñ yÕu. c. BiÓu hiÖn nhiÔm ®éc CÊp: c¶m gi¸c ng©y ngÊt, ®au ®Çu, n«n möa. NÕu kh«ng ®îc cÊp cøura khái tr¹ng th¸i h«n mª th× cã thÓ tö vong vµ suy h« hÊp. Kinh niªn: thêi gian ®Çu kh«ng cã triÖu chøng vÒ nhiÔm ®éc kinh niªn.Nh÷ng triÖu chøng thêng kh«ng ®Æc biÖt vµ kh«ng râ møc ®é tæn h¹i nghiªmträng tíi tuû x¬ng. TriÖu chøng: rèi lo¹n tiªu ho¸ nhÑ, l¶o ®¶o, ch¶y m¸u ëniªm m¹c vµ dÞ øng trªn da. BÖnh phæ biÕn cña nhiÔm ®éc m·n benzen: thiÕum¸u, gi¶m b¹ch cÇu. Do tuû x¬ng bÞ gi¶m huyÕt t¬ng, nÕu vÉn tiÕp tôc tiÕpxóc víi benzen th× sÏ bÞ thiÕu huyÕt t¬ng trÇm träng, dÉn ®Õn ph¸ vì c¸cthµnh p ...