Báo cáo khoa học: một số vấn đề lý luận về tổ chức doanh nghiệp nhà n-ớc theo mô hình công ty mẹ – công ty con

Tóm tắt: Chuyển đổi các Tổng công ty nhà n-ớc sang hoạt động theo mô hình công ty mẹ- công ty con là xu thế đã và đang diễn ra ở n-ớc ta. Bài viết đề cập tới một số vấn đề mang tính lý luận của quá trình chuyển đổi này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo khoa học: "một số vấn đề lý luận về tổ chức doanh nghiệp nhà n-ớc theo mô hình công ty mẹ – công ty con" mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ tæ chøc doanh nghiÖp nhµ n−íc theo m« h×nh c«ng ty mÑ – c«ng ty con pgs, ts Vò träng tÝch Bé m«n C¬ së Kinh tÕ vμ Qu¶n lý Tr−êng §¹i häc Giao Th«ng VËn T¶i Tãm t¾t: ChuyÓn ®æi c¸c Tæng c«ng ty nhμ n−íc sang ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty mÑ- c«ng ty con lμ xu thÕ ®· vμ ®ang diÔn ra ë n−íc ta. Bμi viÕt ®Ò cËp tíi mét sè vÊn ®Ò mang tÝnh lý luËn cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nμy Summary: Changing the head of state companies is active which according to big and small company model is one of the models that has been developing in our country. This essay mentions to one of the reasonable problems of this changed process.i. §Æt vÊn ®Ò C¹nh tranh x¶y ra ë bÊt kú n¬i nµo khi cã nhiÒu ng−êi cïng muèn mét thø h÷u h¹n (nh− thÞtr−êng c¸c nguån lùc, vÞ trÝ ®Þa lý, thu nhËp ...), cßn sù hîp t¸c l¹i xuÊt hiÖn ë bÊt cø n¬i nµo khilµm mét viÖc g× ®ã riªng lÎ lµ kh«ng cã lîi, hay v−ît qu¸ kh¶ n¨ng c¸ nh©n hay mét tæ chøc(doanh nghiÖp, quèc gia ,...). Cho nªn, ngµy nay dï doanh nghiÖp lín hay nhá, quèc gia cã nÒn CT 2kinh tÕ ph¸t triÓn hay ch−a ph¸t triÓn trong khi c¹nh tranh gay g¾t víi nhau th× vÉn tham gia vµoqu¸ tr×nh hîp t¸c vµ liªn kÕt trªn nhiÒu lÜnh vùc. Trong kinh tÕ sù liªn kÕt ®· h×nh thµnh nªn nh÷ng m« h×nh kh¸c nhau cña tæ hîp c¸cdoanh nghiÖp trong ®ã cã m« h×nh c«ng ty mÑ – c«ng ty con.II. NhËn thøc vÒ c«ng ty mÑ – c«ng ty con Tæ hîp c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty mÑ – c«ng ty con lµ métnhãm c¸c doanh nghiÖp ®éc lËp vÒ ph¸p lý, n¾m gi÷ cæ phÇn cña nhau vµ thiÕt lËp ®−îc mèiquan hÖ mËt thiÕt vÒ nguån vèn, nguån nh©n lùc, c«ng nghÖ, cung øng nguyªn vËt liÖu, tiªu thôs¶n phÈm.Tæ hîp c¸c doanh nghiÖp nµy bao gåm c«ng ty mÑ, mét sè c«ng ty con vµ mét sèc«ng ty liªn kÕt. Theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt n−íc ta th× tæ hîp c¸c doanh nghiÖp cña c«ng ty mÑ – c«ng tycon kh«ng ph¶i lµ chñ thÓ cña ph¸p luËt, kh«ng cã t− c¸ch ph¸p nh©n mµ chØ c¸c doanh nghiÖpthµnh viªn trong tæ hîp nµy (c«ng ty mÑ – c«ng ty con – c«ng ty liªn kÕt) míi cã t− c¸ch ph¸pnh©n, míi lµ chñ thÓ ph¸p luËt. C«ng ty mÑ lµ c«ng ty lµm chñ së h÷u toµn bé hoÆc mét phÇn vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty kh¸c®ñ ®Ó chi phèi ®èi víi c«ng ty ®ã. C«ng ty mÑ dïng tµi s¶n, vèn cña m×nh ®Ó trùc tiÕp s¶n xuÊtkinh doanh vµ ®Çu t− vµo c«ng ty con, c«ng ty liªn kÕt. C«ng ty mÑ cã 2 d¹ng c¬ b¶n lµ : Thø nhÊt: C«ng ty mÑ võa n¾m gi÷ vèn võa tæ chøc trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh, nghÜa lµ võa lµm chøc n¨ng ®Çu t− tµi chÝnh ra bªn ngoµi, võa lµm chøc n¨ng trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh. Thø hai: C«ng ty chØ n¾m vèn thuÇn tuý, nghÜa lµ chØ lµm chøc n¨ng ®Çu t− tµi chÝnh. C«ng ty con lµ c«ng ty do mét c«ng ty kh¸c së h÷u toµn bé hoÆc mét phÇn vèn ®iÒu lÖ vµ bÞ c«ng ty ®ã chi phèi. C«ng ty liªn kÕt trong tæ hîp c«ng ty mÑ – c«ng ty con lµ c«ng ty do c«ng ty mÑ ®Çu t− vèn nh−ng ch−a ®Õn møc chi phèi. C«ng ty con vµ c«ng ty liªn kÕt cã thÓ lµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh. M« h×nh tæ chøc qu¶n lý c«ng ty con còng ®−îc tæ chøc tïy thuéc vµo lo¹i h×nh c«ng ty. Nh− vËy c«ng ty mÑ lµ h¹t nh©n, lµ ®Çu mèi liªn kÕt c¸c c«ng ty con víi nhau, n¾m quyÒn kiÓm so¸t, chi phèi ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn; Cßn c¸c thµnh viªn ph¶i cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau vÒ vèn, c«ng nghÖ nghiªn cøu vµ c¸c liªn kÕt kh¸c xuÊt ph¸t tõ c¸c lîi Ých mäi mÆt cña c¸c doanh nghiÖp tham gia liªn kÕt. M« h×nh tæ chøc cña tæ hîp doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo kiÓu c«ng ty mÑ – c«ng ty con, xÐt theo gãc ®é b¶n chÊt liªn kÕt së h÷u vèn c¸c thµnh viªn trong tæ hîp, cã 4 d¹ng c¬ b¶n sau: * D¹ng m« h×nh 1 CÊu tróc së h÷u ®¬n gi¶n. C«ng ty mÑ ®Çu t− vèn vµo c¸c c«ng ty con (c«ng ty cÊp 2) vµ c¸c c«ng ty con ®Çu t− vµo c¸c c«ng ty ch¸u (c«ng ty cÊp 3) nh− s¬ ®å sau : C«ng ty mÑCT 2 C«ng ty con C«ng ty con C«ng ty con C«ng C«ng C«ng C«ng C«ng C«ng ty ty ty ty ty ty ch¸u ch¸u ch¸u ch¸u ch¸u ch¸u H×nh 1. M« h×nh 1 D¹ng m« h×nh 2 VÒ c¬ b¶n gièng m« h×nh 1, chØ kh¸c ë chç c¸c c«ng ty ®ång cÊp (c«ng ty con, c«ng ty ch¸u) cã thÓ ®Çu t− vèn, kiÓm so¸t lÉn nhau vµ nh− vËy sÏ t¨ng c−êng mèi quan hÖ gi÷a cac doanh nghiÖp thµnh viªn víi nhau. C«ng ty mÑ C«ng ty con C«ng ty con C«ng ty con C«ng C«ng C«ng C«ng C«ng C«ng ty ty ty ty ty ty ch¸u ch¸u ch¸u ch¸u ch¸u ch¸u H×nh 2. M« h×nh 2 * D¹ng m« h×nh 3 C«ng ty mÑ võa ®Çu t− vèn vµo c«ng ty con, võa ®Çu t− vèn vµo c«ng ty ch¸u nh»m kiÓmso¸t mét lÜnh vùc ®Æc biÖt nµo ®ã hoÆc ®Êp øng yªu cÇu vÒ vèn ®Çu t−, nh− h×nh sau : C«ng ty mÑ C«ng ty con C«ng ty con C«ng ty con C«ng C«ng ...