Báo cáo nghiên cứu khoa học Công nghệ cao và kinh nghiệm của các nước trên thế giới và khu vực

Sự phát triển nhanh và có tính đột biến của khoa học và công nghệ (KH-CN) trên thế giới trong những năm qua, đặc biệt là công nghệ cao (CNC) đã đem đến những thay đổi có tính cách mạng trong cuộc sống của nhân loại trên toàn thế giới. Nhờ những đóng góp to lớn của CNC, của cải và phúc lợi xã hội của nhiều nước tăng đột biến, chất lượng cuộc sống được tăng cao, lối sống và phương thức sản xuất biến đổi tích cực đến mức trước đó con người khó hình dung. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học "Công nghệ cao và kinh nghiệm của các nước trên thế giới và khu vực " Công nghệ cao và kinh nghiệm của các nước trên thế giới và khu vựcSự phát triển nhanh và có tính đột biến của khoa học và công nghệ (KH-CN) trênthế giới trong những năm qua, đặc biệt là công nghệ cao (CNC) đã đem đến nhữngthay đổi có tính cách mạng trong cuộc sống của nhân loại trên toàn thế giới. Nhờnhững đóng góp to lớn của CNC, của cải và phúc lợi xã hội của nhiều nước tăngđột biến, chất lượng cuộc sống được tăng cao, lối sống và phương thức sản xuấtbiến đổi tích cực đến mức trước đó con người khó hình dung. CNC cũng đượcnhiều quốc gia, dù là nước phát triển hay đang phát triển, sử dụng như là vũ khíchiến lược nhằm đảm bảo vị thế của mình trên thế giới cũng như an ninh quốc gia.Cùng với xu hướng phát triển đó của nhân loại, Việt Nam quyết tâm đẩ 1. CNC và tác động của CNC đến sự phát triển kinh tế - xã hội 1.1. CNC là công nghệ có hàm lượng cao về nghiên cứu khoa học và pháttriển công nghệ; được tích hợp từ thành tựu KH-CN hiện đại; tạo ra sản phẩm cóchất lượng, tính năng vượt trội, giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường; cóvai trò quan trọng đối với việc hình thành ngành sản xuất, dịch vụ mới hoặc hiệnđại hóa ngành sản xuất, dịch vụ hiện có. (Theo Luật công nghệ cao năm 2008) CNC là những công nghệ cho phép sản xuất với năng suất cao và sản phẩm cóchất lượng cao, mang lại nhiều giá trị gia tăng hơn từ cùng một nguồn vốn và laođộng. Bản thân CNC bao hàm “3 cao”: hi ệu quả cao, giá trị gia tăng cao và độthâm nhập cao. CNC thường có các đặc điểm cơ bản sau đây: Chứa đựng hàm lượng cao vềnghiên cứu - phát triển, có ý nghĩa chiến lược đối với quốc gia, sản phẩm đượcđổi mới nhanh chóng, đầu tư lớn, độ rủi ro cao, nhưng khi thành công s ẽ đem lạilợi nhuận khổng lồ, thúc đẩy năng lực cạnh tranh và hợp tác trong nghiên c ứu -phát triển, sản xuất và tìm kiếm thị trường trên quy mô toàn c ầu. Trên thực tế đang có sự khác nhau trong nhìn nhận về CNC giữa các cơ quannhà nước, cơ quan KH-CN và doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp, CNC là côngnghệ mang lại hiệu quả sản xuất kinh doanh cao hơn tình trạng hiện tại. Các cơquan KH-CN chú ý tới hoạt động sáng tạo công nghệ và cho rằng CNC gắn vớihoạt động nghiên cứu và phát triển trong nước. Các cơ quan nhà nước coi CNClà công cụ để đi tắt, đón đầu, đưa nền kinh tế tiến lên CNH-HĐH. Sản phẩm CNC là sản phẩm do CNC tạo ra, có chất lượng, tính năng vượt trội,giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường. Sản phẩm CNC đáp ứng các điềukiện sau: - Có tỷ trọng giá trị gia tăng cao trong cơ c ấu giá trị sản phẩm; - Có tính cạnh tranh cao và hiệu quả kinh tế - xã hội lớn; - Có khả năng xuất khẩu hoặc thay thế sản phẩm nhập khẩu; - Góp phần nâng cao năng lực KH-CN. Doanh nghiệp CNC là doanh nghiệp sản xuất sản phẩm CNC, cung ứng dịchvụ CNC, có hoạt động nghiên cứu và phát triển CNC. Doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng CNC là doanh nghiệp ứng dụng CNCtrong sản xuất sản phẩm nông nghiệp có chất lượng, năng suất, giá trị gia tăngcao. Khu CNC là nơi tập trung, liên kết hoạt động nghiên cứu và phát triển, ứngdụng CNC; ươm tạo CNC, ươm tạo doanh nghiệp CNC; đào tạo nhân lực CNC;sản xuất và kinh doanh sản phẩm CNC, cung ứng dịch vụ CNC. Khu nông nghiệp ứng dụng CNC là khu CNC tập trung thực hiện hoạt độngnghiên cứu, đào tạo, chuyển giao ứng dụng thành tựu CNC vào lĩnh vực nôngnghiệp. Công nghiệp CNC là ngành kinh tế - kỹ thuật sản xuất sản phẩm CNC, cungứng dịch vụ CNC. CNC được ưu tiên phát triển: Theo Luật CNC 2008, có 4 lĩnh vực CNC đượcưu tiên đầu tư phát triển: Công nghệ thông tin, Công nghệ sinh học, Công nghệvật liệu mới và Công nghệ tự động hóa. 1.2. Tác động CNC đến phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng CNC tạo động lực phát triển kinh tế: Phát triển và ứng dụng CNC góp phầntạo ra các ngành nghề, các sản phẩm mới có giá trị gia tăng cao, có khả năngcạnh tranh và tiềm năng thị trường lớn; hiện đại hóa và có tác động mạnh mẽ đếnsự phát triển của các ngành nghề truyền thống. CNC làm tăng năng suất lao động, chất lượng tăng trưởng kinh tế: Theo cácchuyên gia, nhờ có CNC tại một số nước công nghiệp phát triển, sự đóng gópcủa KH-CN, trong đó có CNC vào sự tăng trưởng GDP của các nước này là 60-80%. Các ngành CNC có năng su ất lao động cao hơn hẳn so với các ngành côngnghiệp khác. Ví dụ, công nghiệp phần mềm Mỹ là khoảng 140 nghìnUSD/người/năm, Trung Quốc khoảng 14-18 nghìn USD/ người/năm và Việt Namkhoảng 10 nghìn USD/ người/năm. Việc ứng dụng CNC đã làm thay đổi có tínhcách mạng về lực lượng sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến lý luận và tổ chức laođộng xã hội. Ví dụ, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong các lĩnh vực dịch vụtài chính - ngân hàng, hàng không đã làm thay đổi cơ bản chất lượng, tính chất vàhiệu quả của hoạt động này. CNC có tác động điều chỉnh cơ cấu kinh tế: Việc hình thành và phát triển vớitốc độ cao của các ngành nghề mới nhờ ứng dụng CNC đã góp phần quan trọngvào việc chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng các dịch vụ cógiá trị gia tăng cao (ở những nước phát triển, dịch vụ chiếm tỷ trọng trên 70%GDP; khu vực dịch vụ dựa trên công nghệ thông tin của thế giới trong 2 năm từ2006-2008 tăng trưởng 6%/năm). - CNC có tác động to lớn tới sự phát triển và gắn kết giữa KH-CN với giáodục, đào tạo và sản xuất, kinh doanh: Sản phẩm CNC có chu kỳ sống ngắn, thời gian chuyển từ ý tưởng, kết quảnghiên cứu vào sản xuất sản phẩm nhanh, đòi hỏi sự gắn kết rất chặt chẽ giữa cáccơ sở nghiên cứu, đào tạo và sản xuất, kinh doanh. Mặt khác, sản phẩm CNC làtích hợp của nhiều kết quả nghiên cứu, cần có sự phối hợp chặt chẽ của nhiều cơsở nghiên cứu, đào tạo và sản xuất. Ví dụ, dự án internet được hình thành từ yêucầu của Bộ Quốc phòng Mỹ và do các trường đại học Mỹ và các công ty lớn nhưSun Micro System, Cisco, IBM... th ực hiện. - CNC có tác động to lớn tới an ninh, qu ...