Báo cáo nghiên cứu khoa học: TỔNG HỢP VÀ THỬ HOẠT TÍNH KHÁNG KHUẨN KHÁNG NẤM CỦA MỘT SỐ DẪN XUẤT AMIT VÒNG THƠM VÀ AMIT DN VÒNG

Các dẫn xuất amit vòng thơm và amit dị vòng đã được tổng hợp từ anhidrit phtalic, axit 2-clobenzoic và anilin, axit antranilic và p-nitroanilin. Cấu trúc của các sản ph m đã được xác nhận bằng các phương pháp vật lý hiện đại như phổ IR, MS, 1H-NMR và 13C-NMR. Hơn nữa, chúng tôi cũng đã thử hoạt tính kháng khu n và kháng nấm của các sản ph m tổng hợp được.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: " TỔNG HỢP VÀ THỬ HOẠT TÍNH KHÁNG KHUẨN KHÁNG NẤM CỦA MỘT SỐ DẪN XUẤT AMIT VÒNG THƠM VÀ AMIT DN VÒNG" TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 48, 2008 TỔNG HỢP VÀ THỬ HOẠT TÍNH KHÁNG KHUẨN KHÁNG NẤM CỦA MỘT SỐ DẪN XUẤT AMIT VÒNG THƠM VÀ AMIT DN VÒNG Nguyễn Thị Thu Lan, Trần Thụy Thái Hà, Trương Thị Phương Thanh Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế Nguyễn Trần Nguyên Trường Đại học Sư Phạm Đà Nẵng TÓM TẮT Các dẫn xuất amit vòng thơm và amit dị vòng đã được tổng hợp từ anhidrit phtalic, axit 2-clobenzoic và anilin, axit antranilic và p-nitroanilin. Cấu trúc của các sản ph m đã được xác nhận bằng các phương pháp vật lý hiện đại như phổ IR, MS, 1H-NMR và 13C-NMR. Hơn nữa, chúng tôi cũng đã thử hoạt tính kháng khu n và kháng nấm của các sản ph m tổng hợp được. 1. Đặt vấn đề Nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới và trong nước đã công bố cho thấy các dẫn xuất amit, các hợp chất có liên kết amit (O=C-N-H) có hoạt tính sinh học đa dạng và rất đáng quan tâm. Các hợp chất đó có thể chứa liên kết amit tự do hoặc các liên kết này đã được đóng vòng trong những bộ khung khác nhau như quinazolinon càng làm cho phân tử có hoạt tính sinh học đa dạng và phong phú hơn. Tác giả [1] đã tổng hợp các dẫn xuất của 1,2,3-benzotriazin-4(3H)-on, các dẫn xuất này có khả năng kháng khuNn và kháng nấm. Các tác giả [2,3] đã tổng hợp một số dẫn xuất từ bộ khung quinazolinon và benzoxaxinon cho thấy các chất tổng hợp được có hoạt tính dược lý quan trọng như: chống viêm, tăng huyết áp, lợi tiểu, thuốc ngủ... Ngoài ra các hợp chất amit còn có các tác dụng phong phú khác như ứng dụng làm chất điều hòa sinh trưởng cây trồng, kích thích sinh trưởng cây trồng [4], chất chống ăn mòn thép [5]…. Trong bài báo này, chúng tôi trình bày kết quả tổng hợp một số dẫn xuất amit vòng thơm và amit dị vòng, đồng thời chúng tôi cũng đã khảo sát cấu tạo, tính chất phổ và thử tác dụng kháng khuNn, kháng nấm của các chất tổng hợp được. 2. Thực nghiệm 2.1. Các phản ứng tổng hợp - Tổng hợp amit vòng thơm: 93 Cl H2 N Cl t0 + HCl + COOH C N O H Cho 4,6 ml anilin vào bình cầu 100 ml đã chứa sẵn 3,9 g (0,025 mol) axit 2- clobenzoic, axit 2-clobenzoic tan dần tạo dung dịch trong suốt màu vàng nhạt, lắp sinh hàn hồi lưu và đun nhẹ trên bếp điện, dung dịch sôi mạnh, khói trắng bốc lên, 30 phút sau thấy dung dịch chuyển sang màu xanh, tiếp tục đun đến khi dung dịch chuyển sang màu xanh tím đậm, sau khi đun 9 giờ thấy có kết tủa màu tím đen dưới đáy bình cầu thì ngừng đun. Để nguội, sản phNm trong bình cầu tách ra dạng tinh thể màu đen ánh tím. Rửa sản phNm bằng nước, thu được 3,5 g sản phNm thô, dạng bột màu tím đậm. Hiệu suất: 61%. Cho sản phNm thô vào dung dịch HCl 5%, khuấy kỹ, lọc lấy phần không tan để loại anilin còn dư, lặp lại quá trình 3 lần, sau đó rửa phần không tan bằng nước đến môi trường trung tính. Tiếp tục lấy phần kết tủa màu tím cho vào nước nóng, khuấy kỹ, lọc lấy phần không tan để loại axit 2-clobenzoic, lặp lại 3 lần. Sắc ký bản mỏng với hệ dung môi propanol-2: amoniac: nước = 12:1:1 cho thấy có hai vệt tròn, một vệt to, rõ, gần tuyến dung môi, vệt kia nhỏ mờ phía dưới. Chúng tôi tiến hành quá trình sắc ký cột, pha tĩnh là silica gel 60 F254 (Merck) cỡ hạt 0,04-0,063 mm, cột được nhồi theo phương pháp nhồi ướt với hệ dung môi rửa giải là propanol-2: amoniac: nước = 12:1:1, gộp các phân đoạn 1,2,3 để tách lấy sản phNm, kết tinh lại trong cồn tuyệt đối. Sau khi sấy ở 600C, thu được sản phNm tinh khiết dạng tinh thể hình kim màu tím nhạt. - Tổng hợp amit dị vòng: O O C H 2N t0 + O N + H2OO H2 C O O Cho 7,4 g anhidrit phtalic vào bình cầu 100ml đã chứa sẵn 9,3ml anilin, lắp sinh hàn hồi lưu và đun nhẹ trên bếp điện. 15 phút sau thấy dung dịch sôi mạnh, khí thoát ra nhiều, lượng anhidrit phtalic tan dần, dung dịch trong suốt sau đó chuyển sang màu vàng. Tiếp tục đun cho đến khi thấy xuất hiện kết tủa nâu vàng dưới đáy bình cầu. Để nguội, sản phNm trong bình cầu đóng rắn lại. Rửa sản phNm bằng nước, thu được 8,1 g sản phNm thô màu vàng nhạt, hiệu suất: 67 %. Cho sản phNm thô vào dung dịch HCl 5%, khuấy kỹ, lọc lấy phần không tan để loại bỏ anilin còn dư trong sản phNm phản ứng. Lặp lại quá trình này 5 lần, rửa phần kết 94 tủa bằng nước đến môi trường trung tính. Tiếp tục cho phần kết tủa vào nước nóng, khuấy kỹ, lọc nóng, thu phần kết tủa không tan trong nước nóng. Sau đó lấy sản phNm kết tinh lại trong etanol, sấy ở 600C, thu được sản phNm tinh khiết, dạng tinh thể màu trắng ngà. COCl COOH COOH ...