Bệnh bại não

Tham khảo tài liệu bệnh bại não, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh bại não Bµi 25 B¹I N·OMôC TIªU 1. Nªu ®−îc ®Þnh nghÜa vµ nh÷ng yÕu tè dÞch tÔ häc cña b¹i n·o. 2. Tr×nh bµy ®−îc nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ sinh bÖnh cña bÖnh b¹i n·o theo lý luËn YHCT. 3. ChÈn ®o¸n ®−îc thÓ l©m sµng theo YHCT. 4. Tr×nh bµy ®−îc nh÷ng nguyªn t¾c ®iÒu trÞ bÖnh theo YHHD vµ YHCT. 5. Tr×nh bµy ®−îc ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ b¹i n·o (dïng thuèc vµ kh«ng dïng thuèc cña y häc cæ truyÒn). 6. Gi¶i thÝch ®−îc c¬ së lý luËn cña viÖc ®iÒu trÞ b¹i n·o b»ng YHCT.1. §¹I C−¬NG Danh tõ b¹i n·o ®−îc dïng chØ mét nhãm bÖnh thÇn kinh: − XuÊt hiÖn tõ khi sinh. − BiÓu hiÖn l©m sµng rÊt ®a d¹ng vµ nÆng nÒ. − Nguyªn nh©n còng rÊt phong phó. − MÆc dï bÊt th−êng vÒ vËn ®éng lµ dÊu hiÖu næi bËt nhÊt, nh−ng rÊt th−êng gÆp kÌm theo nh÷ng sa sót vÒ trÝ th«ng minh, vÒ ph¸t triÓn t×nh c¶m, ng«n ng÷ vµ nhËn thøc. Theo YHCT, bÖnh n»m trong ph¹m vi chøng ngò tr×, ngò nhuyÔn, nuy.2. NGUYªN NH©N G©Y BÖNH2.1. Theo y häc hiÖn ®¹i L©m sµng dùa vµo sù ph¸t bÖnh tr−íc vµ sau sinh kh«ng gièng nhau, cãthÓ ph©n lµm ba lo¹i: tr−íc sinh, trong sinh, sau sinh. 4292.1.1. Tr−íc sinh Nguyªn nh©n chñ yÕu do thiÕu oxy n·o cña thai nhi trong tö cung (däasÈy, xuÊt huyÕt do chÊn th−¬ng trong thai kú), trong thêi kú mang thai mÑ bÞc¶m, xuÊt huyÕt. HoÆc mÑ bÞ cao huyÕt ¸p, tiÓu ®−êng, tÐ, chÊn th−¬ng thai,tiÕp xóc chÊt ®éc. YÕu tè di truyÒn cã vai trß trong 10% tr−êng hîp.2.1.2. Trong sinh Nguyªn nh©n do t¾c èi, nhau choµng hoÆc sinh khã, chÊn th−¬ng lóc sinhg©y ra thiÕu oxy n·o hoÆc ch¶y m¸u n·o… Sau sinh: nguyªn nh©n do co giËt kÐo dµi sau sinh, vµng da, viªm n·o,chÊn th−¬ng sä n·o g©y thiÕu oxy n·o hoÆc xuÊt huyÕt n·o.2.2. Theo y häc cæ truyÒn YHCT kh«ng cã tõ b¹i n·o. Nh÷ng biÓu hiÖn cña bÖnh nh− yÕu liÖt, chËmph¸t triÓn trÝ tuÖ ®−îc xÕp t−¬ng ®−¬ng víi chøng nuy, chøng ngò tr×, chøngngò nhuyÔn. Theo quan niÖm YHCT: n·o lµ bÓ tñy, cã quan hÖ mËt thiÕt víi thËn.NÕu thËn tinh bÊt tóc, kh«ng nu«i d−ìng ®−îc cèt tñy sÏ lµm n·o bÓ h− rçng.Can thËn ®ång nguån, thËn thñy ®Çy ®ñ sÏ d−ìng ®−îc can méc tèt. NÕuthËn thñy suy h−, can méc bÞ thÊt d−ìng (do can chñ c©n, nªn khi can bÞ thÊtd−ìng sÏ xuÊt hiÖn c©n suy yÕu). V× thÕ, nÕu can huyÕt bÊt tóc, thËn khÝ h−®Òu dÉn ®Õn n·o thÊt d−ìng, bÓ tñy suy yÕu kh«ng nhuËn ®−îc c©n khiÕnch©n tay bÊt dông. §−¬ng nhiªn tú vÞ h− còng ¶nh h−ëng ®Õn nguån sinh huyÕt, huyÕtkh«ng d−ìng ®−îc can, can tµng huyÕt kh«ng ®ñ, ®−a ®Õn c©n thÊt d−ìng g©ynªn chøng nuy. Do «n nhiÖt ®éc tµ hoÆc nhiÖt khiÕn cho phÕ bÞ nhiÖt nung nÊu mµ t©n dÞchtiªu hao. PhÕ kh«ng lµm trßn vai trß th«ng ®iÒu thuû ®¹o, l¹i kh«ng lµm trßn vaitrß T−íng phã chi quan ®èi víi t©m t¹ng nªn khÝ huyÕt kh«ng ®Õn do ®ã c©nm¹ch toµn th©n kh«ng ®−îc nu«i d−ìng nhu nhuËn mµ sinh ra chøng nuy. Do chÊn th−¬ng (bÊt néi ngo¹i nh©n) g©y huyÕt ø lµm t¾c trë kinh l¹csinh chøng nuy. Error!430 TIªN THIªN HËU THIªN NGO¹I NH©N CHÊN TH−¬NG BÊT TóC THÊT D−ìNG HuyÕt h− ThËn h− T ú h− C©n kh«ng ®−îc nu«i d−ìng N·o tñy thiÕu d−ìng NUY CHøNG, NGò TR×, NGò NHUYÔN H×nh 25.1. S¬ ®å bÖnh b¹i n·o theo YHCT3. TRIÖU CHøNG L©M SµNG3.1. Theo y häc hiÖn ®¹i Nãi chung, c¸c thÓ l©m sµng cña b¹i n·o ®Òu ®−îc ph¸t hiÖn nhê vµo sùchËm ph¸t triÓn cña trÎ (c¶ thÓ chÊt vµ trÝ th«ng minh) so víi trÎ cïng tuæi. Thêi gian mµ cha mÑ trÎ ph¸t hiÖn ®−îc sù bÊt th−êng cña trÎ tïy thuécvµo møc ®é trÇm träng cña bÖnh, nh−ng th−êng lµ trong vßng 12 ®Õn 18 th¸ngtuæi cña trÎ (trong mét sè tr−êng hîp ®−îc ph¸t hiÖn trÔ h¬n sau 2 n¨m khicha mÑ thÊy trÎ chËm vµ khã kh¨n khi ®i). Nh÷ng dÊu hiÖu l©m sµng cã thÓ thÊy trong b¹i n·o gåm: − LiÖt trung −¬ng: rÊt ®a d¹ng; cã thÓ liÖt hai chi d−íi, liÖt nöa ng−êi, liÖt tø chi. Do bÖnh th−êng x¶y ra ë trÎ cßn nhá nªn dÊu hiÖu sím cÇn chó ý nh− ®éng t¸c kh«ng tù chñ, móa vên, cã co giËt…. Sau sinh vµi th¸ng cã thÓ thÊy cæ mÒm, l−ng yÕu ngåi kh«ng ®−îc, ®Æc biÖt hai ch©n d−íi rÊt Ýt cö ®éng, ®ông tíi lµ co giËt, ph¶n x¹ gèi gãt gi¶m. Tïy theo biÓu hiÖn mµ phÇn lín c¸c tr−êng hîp cã thÓ ®−îc xÕp vµo mét trong nh÷ng héi chøng l©m sµng riªng biÖt. − LiÖt cøng 2 chi (spastic diplegia - little’s disease): ®©y lµ thÓ th−êng thÊy nhÊt, cã thÓ kÌm hoÆc kh«ng rèi lo¹n trÝ tuÖ. Møc ®é liÖt rÊt thay ®æi tõ nhÑ (chØ cã yÕu, chËm ®i h¬n trÎ b×nh th−êng, t¨ng ph¶n x¹ g©n c¬ h¹ chi) ®Õn rÊt nÆng (trÎ kh«ng kh¶ n¨ng b−íc ®i, tø chi gång cøng, nãi khã, nuèt khã). − LiÖt 2 chi thÓ tiÓu n·o (cerebellar diplegia): chñ yÕu liÖt mÒm, tr−¬ng lùc c¬ gi¶m, kh«ng cã xuÊt hiÖn nh÷ng vËn ®éng v« ý nh−ng xuÊt hiÖn dÊu lay trßng m¾t (nystagmus), thÊt ®iÒu kh«ng ®èi xøng ë c¶ tø chi. 431 − LiÖt nöa ng−êi ë trÎ em (infantile hemiplegia): bÖnh cã thÓ x¶y ra c¶ 2 bªn (double hemiplegia). Trong tr−êng hîp nµy ph©n biÖt víi liÖt 2 chi thÓ tiÓu n·o b»ng viÖc chi trªn bÞ nÆng h¬n chi d−íi. BÖnh cã thÓ xuÊt hiÖn ngay sau khi sinh (u nang bÈm sinh ë b¸n cÇu n·o, nhåi m¸u n·o trong tö cung) nh−ng th−êng xuÊt hiÖn trong thêi kú trÎ cßn nhá (sau ho gµ hoÆc sau t×nh tr¹ng co giËt do sèt cao). DÊu l©m sµng th«ng th−êng lµ chi trªn bÞ liÖt nÆng (bµn tay vµ ngãn tay hoµn toµn mÊt vËn ®éng, tay vµ c¸nh tay co cøng ë tr−íc ngùc), tr¸i l¹i chi d−íi l¹i bÞ nhÑ h¬n, dï còng cã t×nh tr¹ng cøng, t¨ng ph¶n x¹ g©n c¬. BÖnh nhi vÉn b−íc ®i ®−îc, vµ ®«i khi rÊt ®¸ng ng¹c ...