Bệnh học lao - Bài 6 Lao màng bụng

Bµi 6Lao mµng bôngMôc tiªu1. Tr×nh bµy ®−îc triÖu chøng l©m sµng, cËn l©m sµng cña lao mµng bông. 2. Nªu ®−îc c¸c yÕu tè chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh lao mµng bông. 3. KÓ ®−îc c¸ch ®iÒu trÞ lao mµng bông.1. §¹i c−¬ng Lao mµng bông th−êng thø ph¸t sau lao phæi. Lao mµng bông chiÕm tû lÖ 6,5% trong c¸c thÓ lao ngoµi phæi vµ ®øng thø 6 sau lao mµng phæi, lao h¹ch, lao x−¬ng khíp, lao mµng n·o, lao thanh qu¶n. BÖnh th−êng gÆp ë ng−êi trÎ. Ngµy nay do c¸c thuèc chèng lao ®Æc hiÖu, nh÷ng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh học lao - Bài 6 Lao màng bụng Bµi 6 Lao mµng bôngMôc tiªu1. Tr×nh bµy ®−îc triÖu chøng l©m sµng, cËn l©m sµng cña lao mµng bông.2. Nªu ®−îc c¸c yÕu tè chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh lao mµng bông.3. KÓ ®−îc c¸ch ®iÒu trÞ lao mµng bông.1. §¹i c−¬ng Lao mµng bông th−êng thø ph¸t sau lao phæi. Lao mµng bông chiÕm tû lÖ 6,5% trong c¸c thÓ lao ngoµi phæi vµ ®øng thø6 sau lao mµng phæi, lao h¹ch, lao x−¬ng khíp, lao mµng n·o, lao thanh qu¶n. BÖnh th−êng gÆp ë ng−êi trÎ. Ngµy nay do c¸c thuèc chèng lao ®Æc hiÖu, nh÷ng kü thuËt míi vÒ th¨mdß, xÐt nghiÖm mµ lao mµng bông ®· cã nh÷ng thay ®æi vÒ diÔn biÕn l©m sµng,chÈn ®o¸n, kÕt qu¶ ®iÒu trÞ, tiªn l−îng.2. Nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ bÖnh sinh2.1. Nguyªn nh©n − Vi khuÈn lao ng−êi lµ nguyªn nh©n chÝnh. − Vi khuÈn lao bß, vi khuÈn lao kh«ng ®iÓn h×nh Ýt gÆp.2.2. C¬ chÕ g©y bÖnh Vi khuÈn lao cã thÓ lan trµn ®Õn mµng bông b»ng ®−êng m¸u, ®−êngb¹ch huyÕt, ®−êng tiÕp cËn.2.2.1. §−êng m¸u: Lµ ®−êng lan trµn chÝnh cña vi khuÈn.2.2.2. §−êng b¹ch huyÕt: Tõ tæn th−¬ng lao ë ruét, ë h¹ch m¹c treo, theo hÖthèng b¹ch huyÕt vi khuÈn lao lan trµn tíi mµng bông. Còng b»ng ®−êng b¹chhuyÕt vi khuÈn lao cã thÓ lan trµn tõ tæn th−¬ng lao ë mµng phæi ®Õn mµngbông v× hÖ thèng b¹ch huyÕt cña mµng phæi, mµng bông l−u th«ng víi nhauqua c¬ hoµnh.662.2.3. §−êng tiÕp cËn: Tæn th−¬ng lao ë ®−êng tiªu hãa nh− ë ruét, h¹ch m¹ctreo hoÆc ë ®−êng sinh dôc nh− ë tö cung, buång trøng, vßi trøng... tiÕn triÓn,vi khuÈn x©m nhËp vµo mµng bông.2.3. Tuæi m¾c bÖnh Lao mµng bông gÆp ë mäi løa tuæi, th−êng gÆp ë tuæi d−íi 40, gÆp nhiÒunhÊt ë løa tuæi 20 - 30. N÷ giíi bÞ nhiÔm nhiÒu h¬n nam. Theo t¸c gi¶ trong n−íc,bÖnh nh©n n÷ chiÕm 75%, theo t¸c gi¶ n−íc ngoµi bÖnh nh©n n÷ chiÕm 90%.3. Gi¶i phÉu bÖnh3.1. §¹i thÓ: Cã nh÷ng d¹ng tæn th−¬ng sau: − Mµng bông viªm ®á, phï nÒ, xuÊt tiÕt dÞch. − Trªn toµn bé bÒ mÆt hai l¸ mµng bông cã nh÷ng nèt kª, lµ nh÷ng nèt nhá nh− ®Çu ®inh ghim, mµu tr¾ng, ®Òu nhau, r¶i r¸c hoÆc tô l¹i thµnh tõng ®¸m. − Nh÷ng ®¸m b· ®Ëu do c¸c tæn th−¬ng lao nhuyÔn hãa. §«i khi c¸c ®¸m b· ®Ëu nµy khu tró l¹i thµnh æ ¸p xe, ph¸ ra thµnh bông hoÆc dß ra bông. − Tæn th−¬ng x¬, nh÷ng d¶i x¬, ®¸m x¬ ë thµnh bông g©y dÝnh vµ co kÐo mµng bông vµ c¸c c¬ quan trong æ bông.3.2. Vi thÓ Nang lao lµ tæn th−¬ng ®Æc hiÖu, ®−êng kÝnh nang lao 0,5 - 1mm, h×nhtrßn, mµu x¸m, trung t©m lµ ho¹i tö b· ®Ëu vµ nh÷ng tÕ bµo khæng lå(Langhans), bao quanh khu trung t©m lµ nh÷ng tÕ bµo b¸n liªn xÕp lén xénhoÆc thµnh vßng h−íng t©m, ngoµi cïng lµ vµnh ®ai lympho bµo, xen kÏ sîiliªn kÕt, tÕ bµo x¬.4. L©m sµng DiÖn m¹o l©m sµng cña lao mµng bông rÊt ®a d¹ng: − Tïy theo vÞ trÝ cña tæn th−¬ng lao, cã lao mµng bông lan táa, lao mµng bông khu tró. − Theo c¬ ®Þa vµ tuæi: Cã lao mµng bông ng−êi giµ, trÎ em, lao mµng bông ë ng−êi nghiÖn r−îu… − Theo c¬ chÕ lan trµn cña vi khuÈn: §−êng m¸u, b¹ch huyÕt, ®−êng kÕ cËn, tïy thuéc vµo ®éc lùc vµ sè l−îng cña vi khuÈn lao còng nh− t×nh tr¹ng ph¶n øng cña c¬ thÓ ng−êi bÖnh mµ trªn l©m sµng cã c¸c thÓ: + Lao mµng bông cÊp tÝnh, b¸n cÊp vµ m¹n tÝnh. + Lao mµng bông m¹n tÝnh hay gÆp nhÊt víi nh÷ng thÓ: Cæ tr−íng tù do, loÐt b· ®Ëu, x¬ dÝnh. 674.1. Lao mµng bông thÓ cæ tr−íng tù do4.1.1. Toµn th©n: Sèt nhÑ, kÐo dµi 37oC- 38oC, th−êng tõ chiÒu vµ ®ªm, ¨nuèng kÐm, gÇy sót vµ mÖt mái.4.1.2. TriÖu chøng c¬ n¨ng: §au bông ©m Ø, kÐo dµi, hoÆc ®au tõng c¬n, vÞtrÝ ®au kh«ng râ rµng. Bông tr−íng, rèi lo¹n tiªu hãa.4.1.3. TriÖu chøng thùc thÓ − Héi chøng cæ tr−íng tù do: + Bông bÌ ngang, rèn låi ë t− thÕ n»m. Khi bÖnh nh©n ngåi hoÆc ®øng, bông sÖ vµ låi ra phÝa tr−íc. + Da bông c¨ng, nh½n bãng, tr¾ng nh− s¸p nÕn. + Kh«ng cã tuÇn hoµn bµng hÖ. + DÊu hiÖu sãng vç d−¬ng tÝnh. + Gâ ®ôc vïng thÊp, vïng ®ôc thay ®æi theo t− thÕ bÖnh nh©n. + Gan l¸ch kh«ng to (dÊu hiÖu côc ®¸ næi ©m tÝnh). − Khi cã cæ tr−íng, ph¶i th¨m kh¸m l©m sµng toµn diÖn ®Ó ph¸t hiÖn tæn th−¬ng lao ë c¸c n¬i kh¸c: + Trµn dÞch mµng phæi, nÕu trµn dÞch nhiÒu, biÓu hiÖn l©m sµng râ rÖt: Lång ngùc bªn trµn dÞch cã héi chøng 3 gi¶m, lång ngùc vång lªn, khoang gian s−ên gi·n réng. + Trµn dÞch ngoµi mµng tim. DiÖn ®ôc cña tim réng h¬n b×nh th−êng, tiÕng tim mê, cã thÓ cã héi chøng suy tim ph¶i: Gan to, tÜnh m¹ch cæ næi, ph¶n håi gan tÜnh m¹ch cæ d−¬ng tÝnh. + Trªn l©m sµng cã thÓ gÆp lao ®a mµng: Mµng bông, mµng phæi, mµng tim; ®iÒu trÞ lao ®a mµng khã kh¨n, tiªn l−îng xÊu. − Lao mµng bông thÓ cæ tr−íng, tù do ®¬n thuÇn: Lµ thÓ nhÑ, diÔn biÕn vµ tiªn l−îng tèt. Tuy vËy mét sè tr−êng hîp ë thêi kú khëi bÖnh diÔn biÕn rÊt cÊp tÝnh, sèt cao, ®au bông ...