BỆNH NẤM CRYPTOCOCCOSIS

Nấm cryptococcus neoformans, là loài nấm men có nang (capsule) dày. Bệnh còn được mang tên bệnh nấm blastomycose châu Âu.Cryptococcus neoformans có hai chủng là C. neoformanss var.neoformans với các typ huyết thanh A và D, C . neoformans var. gattii với các typ huyết thanh B và C.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BỆNH NẤM CRYPTOCOCCOSIS BỆNH NẤM CRYPTOCOCCOSIS1. Căn nguyên.Nấm cryptococcus neoformans, là loài nấm men có nang (capsule) dày. Bệnh cònđược mang tên bệnh nấm blastomycose châu Âu.Cryptococcus neoformans có haichủng là C. neoformanss var.neoformans với các typ huyết thanh A và D, C .neoformans var. gattii với các typ huyết thanh B và C.Nấm có thể gây bệnh ở người và động vật, xảy ra trên khắp thế giới. Bệnh đượcphát hiện liên quan đến suy giảm miễn dịch trong HIV, neoplasma- N, sarcoidosisvà ở những người dùng thuốc ức chế miễn dịch. Nấm thường gây bệnh ở da, ởphổi, hệ thần kinh.Nấm thường gặp nhiều trong phân chim nhất là phân chim bồ câu doC.neoformans có khả năng sử dụng creatinine ở trong phân chim làm nguồnnitrogen.Trong phân chim bồ caua tích luỹ lâu ngày có nhiều nấm vì nấm có tínhchịu khô tốt, ngược lại ở phân chim mới ít gặp nấm do các vi khuẩn thối rữa làmtăng pH, C. neoformans ngừng phát triển.2. Triệu chứng lâm sàng:+ Viêm da:- Thường ít gặp.Tổn thương thường xuất hiện ở chân, tay, mặt. Tổn thương là vếtloét có ranh giới rõ, hình tròn hoặc đa cung, ở giữa màu đỏ tím, xung quanh cóquầng màu hồng, dưới là dịch và mủ. Tổn thương có thể lan rộng rồi có thể hoại tửvà thành vết loét nông, tiến triển mạn tính.- Tổn thương là dạng sẩn cục rải rác kiểu u hạt, đám sùi hoặc u cục gôm, thường ởgiữa lõm, bờ có gồ cao, thường có vẩy tiết đen nhạt phủ trên vết loét có rớm dịchvà máu, gôm giống như trứng cá hoại tử. Nhưng ở người nhiễm HIV thì tổnthương dạng herpes hoặc như u mềm lây.- Tổn thương dạng áp xe mưng mủ, dò và tạo sẹo cầu, nhăn nhúm nh ư trứng cácụm.+ Viêm phổi: nấm có thể xâm nhập vào phổi khi hít phải nấm và gây viêm phổi,khi đó biểu hiện sốt nhẹ, ho, tiết dịch và được phát hiện bằng X quang.+ Viêm màng não:Khi màng não bị nhiễm cryptococcus thì triệu chứng lâm sàng biểu hiện ban đầu làsốt nhẹ, đau đầu, buồn nôn, nôn, chóng mặt, choáng váng, loá mắt. Khi tiến triểnnặng thì đau đầu dữ dội, cứng gáy, sốt cao, rối loạn nhận thức, mất trí nhớ, đôi khiphù, gay mắt, liệt dây thần kinh sọ, phù nề, hôn mê, gây tử vong. Ngoài ra, nấmcòn có thể gây bệnh viêm màng bụng, võng mạc, gan, xương.3. Xét nghiệm chẩn đoán:+ Xét nghiệm trực tiếp: nhuộm bằng mực tàu với các bệnh phẩm dịch, mủ từ tổnthương ra hay cặn ly tâm của dịch não, tủy hoặc da sinh thiết nhuộm vớimuciramin... có thể páht hiện tế bào nấm men này chồi kích thước 8- 12 m m , cóvỏ dày kích thước có thể gấp đôi tế bào nấm men.Tế bào nấm được phát hiệntrong tổ chức khi nhuộm PAS hoặc methinamin silver.+ Nuôi cấy: nấm có thể mọc khi bệnh phẩm trên môi trường sabouraud hay thạchmáu, ở 370C khuẩn lạc dạng kem soi có nhiều tế b ào nấm men với nhiều chồi nhỏ.4. Chẩn đoán phân biệt:Cần chẩn đoán phân biệt với lao, các bệnh nấm hệ thống khác và ung thư.5. Điều trị:Thường phối hợp amphotaricin B với 5 fluorocystosin, có thể dùng fluconazol ,itraconazol , ketoconazol. Đặc biệt fluconazol hay được dùng dạng viên và tiêm đểđiều trị bệnh nấm cryptococcus gây viêm màng não ở những bệnh nhân bị nhiễmHIV. PGS Nguyễn Ngọc Thụ y