Cần hiểu về dầu nhớt

Cách đây không lâu người lái xe rất chú ý kiểm tra thường xuyên mức dầu nhớt có trong động cơ và định kỳ cho thay dầu mới cùng với bộ lọc mỗi khi xe chạy khoảng 3.000 dặm.Hiện nay, nhờ vào những tiến bộ trong sản xuất động cơ mà xe chạy bền hơn, ít phải chăm sóc hơn cũng như nhờ những cải tiến về dịch vụ sửa xe, làm cho người lái xe mất dần thói quen thường xuyên kiểm tra mức dầu nhớt và tự bổ xung hoặc thay dầu máy cho xe ô tô...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cần hiểu về dầu nhớt Cần hiểu về dầu nhớtCách đây không lâu người lái xe rất chú ý kiểm tra thường xuyên mức dầu nhớt cótrong động cơ và định kỳ cho thay dầu mới cùng với bộ lọc mỗi khi xe chạykhoảng 3.000 dặm.Hiện nay, nhờ vào những tiến bộ trong sản xuất động cơ mà xe chạy bền hơn, ítphải chăm sóc hơn cũng như nhờ những cải tiến về dịch vụ sửa xe, làm cho ngườilái xe mất dần thói quen thường xuyên kiểm tra mức dầu nhớt và tự bổ xung hoặcthay dầu máy cho xe ô tô của mình.Câu hỏi đặt ra: Vì sao phải quan tâm đến dầu máy?Dầu máy là một chất lỏng nhớt điền đầy các khoảng trống trong động cơ, cónhiệm vụ làm giảm ma sát cho các bộ phận chuyển động và chống ăn mòn cho cácchi tiết của động cơ. Dầu máy còn đóng vai trò môi trường tản nhiệt và lưu giữ cáchạt vụn kim loại kích thước cỡ micromet sinh ra do bào mòn các phần chuyểnđộng của động cơ, muội than do cháy nhiên liệu và các sản phẩm tạo ra do dầu bịphân hủy.Dầu máy bao gồm những gì? Thành phần chính của nó có khoảng 90% là dầunặng - đó là tổ hợp các hyđrocacbon thuộc nhóm parafin từ dầu mỏ (paraffinichyđrocarbon). Phần còn lại là các phụ gia. để pha các loại dầu máy, người ta tổhợp các thành phần hyđrocacbon nặng có độ dài mạch cacbon tùy thuộc vào tínhchất cần thiết, thường nằm trong khoảng C16 đến C50.Gốc cơ bản (base stocks) được chia thành năm nhóm. Nhóm I-III là thành phầnhyđrocacbon tách ra trong quá trình chưng phân đoạn dầu mỏ, còn nhóm IV-V làcác dầu gốc được tạo ra bằng con đường tổng hợp các sản phẩm hóa dầu.Dù xuất xứ như thế nào, dầu máy cũng phải thỏa mãn yêu cầu kỹ thuật được đánhgiá theo một tiêu chuẩn chung được quốc tế thừa nhận.Cấp độ của dầu máy dựa trên độ nhớt của nó ở nhiệt độ thường. độ nhớt càng cao,cấp độ của nó càng lớn. Thông thường cấp độ biểu thị bằng một con số nằm trongkhoảng 0 - 50.Việc chọn dầu máy phụ thuộc vào thời tiết. Ví dụ, loại dầu ký hiệu 5W-30 dùngcho trường hợp nhiệt độ rất lạnh dưới -20oC, loại 10W - 30 dùng cho trường hợpnhiệt độ lạnh tới -20oC, còn loại 20W - 30 dùng cho khí hậu ấm nhiệt độ tới 0oC.Tuy nhiên người ta cũng sản xuất loại dầu nhớt đa cấp độ. đây là thuộc loại đặcbiệt chỉ dùng trong điều kiện thời tiết cực kỳ khắc nghiệt hay dùng cho các loại xeđua. Trong trường hợp này người ta cho thêm vào dầu các polyme nhưpolymetylacrylat, poly-etylen để cải thiện độ nhớt của dầu gốc khi ở nhiệt độ quáthấp hoặc quá cao.Phụ gia là một phần rất quan trọng trong dầu máy. Thông dụng nhất hiện nay làdùng các phụ gia họ metal phenoxid có công thức RC6H4ONa trong đó R là gốcalkyl. Nhiệm vụ của chúng là trung hòa các axit tạo ra bởi các gốc sunfua có trongdầu; ngăn cản quá trình ôxy hóa xảy ra trong dầu; tẩy sạch và làm lắng đọng cáchạt muội than, các sản phẩm phân hủy và vận chuyển chúng đến bộ lọc dầu để loạichúng ra khỏi chu trình làm việc của dầu máy.Một lớp phụ gia khác được dùng làm chất chống bào mòn, ví dụ nhưdialkyldithiophotphat kẽm Zn[S2P (OR)2]2, trong đó R là gốc alkyl mạch thẳng.Chất phụ gia này bám thành lớp mỏng vài micromet trên bề mặt kim loại và có tácdụng ngăn cản bề mặt bị trầy xước.Các hợp chất của kẽm cùng với các amin như là diphenylamin vừa là chất ức chếăn mòn kim loại vừa là chất chống ôxy hóa.Cuối cùng, một câu hỏi nóng bỏng đặt ra: ta nên thay dầu như thế nào?Quả thực có nhiều thông tin khác biệt nhau về vấn đề này. Kinh nghiệm lâu nay đãđược kiểm chứng của cánh lái xe là nên thay dầu máy mỗi khi xe chạy hết 3.000dặm đường.Nhưng cũng có những ý kiến khác. Với những cải tiến áp dụng trong sản xuấtđộng cơ và sản xuất dầu máy hiện nay thì thay dầu cho 5.000 dặm đường là được,còn nếu thay sau 3.000 dặm là lãng phí và tăng thêm lượng dầu thải. Người ta cònthử nghiệm một loại dầu máy tổng hợp mới có các tính năng tốt, thậm chí sau khichạy 25.000 dặm (40.000km) đường trong điều kiện thông thường mới cần phảithay dầu.Nhờ tiến bộ khoa học, xe hơi được cải tiến với blốc máy mỗi ngày một mạnh hơn,thì nhớt máy cũng phải được cải tiến mỗi ngày để đáp ứng nhiệm vụ đặt ra chomình. Máy càng mạnh càng phát nhiều hơi nóng, buộc nhớt phải làm việc vất vảhơn để hóa giải hơi nóng sinh ra trong lòng máy. Ðiều đó có nghĩa là, cùng với sựphát triển của xe hơi, nhớt cũng phải được cải biến với những tiến độ tương ứng.Thông thường, nghĩ tới nhớt, ý tưởng chung của gần như tất cả chúng ta là nghĩ tớimột chất lỏng trơn, có mục đích “làm trơn” các bộ phận kim loại khi chúng tiếpgiáp với nhau.Thế nhưng, ngoài cái nhiệm vụ dễ quan niệm và phổ quát ấy, nhớt còn làm đượccái gì khác nữa không? Ðược, rất nhiều. Công dụng của nhớt, có ta có thể nói tómlại trong 4 lãnh vực sau đây:Làm trơn máyTrước hết, nhớt phải làm trơn các linh kiện bên trong máy, để các thành phần nàytiếp cận với nhau được dễ dàng, mà không làm tiêu lực do cọ sát. Nhất là khi xemới đề máy, vai trò của nhớt lại càng trở nên quan trọng. Là vì, khi xe không chạy,đầu máy không làm việc, thì nhớt chảy về bình. Khi đầu máy vận hành, lập tứcnhớt được huy động, và được bơm đến khắp mọi ngõ ngách trong máy, và tạo ramột lớp màng mỏng giữa những bộ phận chuyển động, làm trơn tru mọi sự cọ sát.Mỗi một loại máy cần tới một độ trơn nào đó, được cung ứng bởi lớp màng donhớt tạo ra giữa 2 bề mặt chuyển động.Có người cho rằng, nếu nhớt 30 là tốt, thì ắt hẳn nhớt 50 phải tốt hơn. Không hẳnthế. Nếu đầu máy của chiếc xe chúng ta đang sử dụng không tương xứng với nhớt50, thì dùng nó chưa chắc đã tốt: Dùng nhớt 50 không làm cho máy mòn hơn,nhưng rất có thể sẽ nâng cao nhiệt độ trong lòng máy. Tình trạng này trước mắt cóvẻ như “không sao”, nhưng về lâu dài, thì xe sẽ bị giảm thọ, do đầu máy bị haomòn trước tuổi.Nhớt phải bảo vệLớp màng mỏng do nhớt máy tạo ra giữa 2 bề mặt kim loại, ngoài việc làm trơn,còn có thêm những công dụng khác quan trọng không kém. Ðó là giữ cho 2 bộphận khỏi trực tiếp cà vào nhau khi tiếp xúc, nhờ đó chúng không bị bào mòn.Ðiều này có vẻ như là một công dụng hiển nh ...