Cập nhật điều trị tắc động mạch phổi cấp

Tắc động mạch phổi (TĐMP) là một cấp cứu có liên quan đến nhiều chuyên khoa về cơ chế bệnh sinh, bệnh học cũng như xử trí. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, TĐMP có tỷ lệ tử vong lên đến 30%. Ngược lại nếu được chẩn đoán và điều trị phù hợp tỷ lệ tử vong giảm còn 2-8%. Vì thế có nhiều công trình nghiên cứu lớn trên thế giới vẫn còn được tiến hành để cập nhật những biện pháp chẩn đoán, điều trị mới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cập nhật điều trị tắc động mạch phổi cấp CHUYÊN ĐỀ KHOA HỌC xCập nhật điều trị tắc động mạch phổi cấp TS.BS. Hoàng Bùi Hải Bệnh viện Đại học Y Hà NộiTÓM TẮT Chẩn đoán TĐMP cấp là sự kết hợp của Tắc động mạch phổi (TĐMP) là một cấp thang điểm lâm sàng (triệu chứng lâm sàng vàcứu có liên quan đến nhiều chuyên khoa về cơ chế yếu tố nguy cơ) với định lượng d-dimer và/bệnh sinh, bệnh học cũng như xử trí. Nếu không hoặc siêu âm tim và được khẳng định bằng hìnhđược phát hiện và xử trí kịp thời, TĐMP có tỷ lệ ảnh huyết khối tồn tại ở động mạch phổi trêntử vong lên đến 30%. Ngược lại nếu được chẩn phim chụp cắt lớp vi tính, hoặc sự không tươngđoán và điều trị phù hợp tỷ lệ tử vong giảm còn thích thông khí/tưới máu trên chụp nhấp nháy2-8%. Vì thế có nhiều công trình nghiên cứu lớn phổi [3], [5].trên thế giới vẫn còn được tiến hành để cập nhật Xử trí TĐMP cấp phải được triển khainhững biện pháp chẩn đoán, điều trị mới. Năm càng sớm càng tốt, ngay từ khi nghi ngờ, đang2014, Hội Tim mạch Châu Âu đưa ra khuyến cáo tiến hành làm chẩn đoán. Đầu tiên cần đánhbổ sung những điểm mới so với khuyến cáo năm giá tiên lượng bệnh nhân dựa vào tình trạng2008 về chẩn đoán và xử trí TĐMP cấp. Bên cạnh huyết động có rối loạn hay ổn định. Nguy cơđó có một số nghiên cứu được làm tại Việt Nam, tử vong của bệnh nhân TĐMP cao khi có rốibước đầu cho thấy có thể áp dụng những phương loạn huyết động. Nếu không có rối loạn huyếtpháp mới trong xử trí TĐMP cấp. Chúng tôi xin động, bệnh nhân TĐMP cần được tìm hiểuđiểm lại một số vấn đề chính trong hướng dẫn thêm để tiếp tục sàng lọc các trường hợp còn2014 của Hội Tim mạch Châu Âu. nguy cơ tử vong mức độ trung bình thông qua mô hình tiên lượng PESI hoặc sPESI, siêu âmĐẠI CƯƠNG tim, hình ảnh thất phải trên cắt lớp vi tính, Tắc động mạch phổi (TĐMP) cấp là một dấu ấn sinh học (troponin, proBNP) [3], [4].cấp cứu thường gặp, nếu không được điều trị tỷ Cụ thể nguy cơ tử vong của TĐMP ở mức độlệ tử vong cao, lên đến 30%. Hầu hết các trường trung bình cao khi bệnh nhân không có sốc,hợp tử vong đều do TĐMP tái phát sau vài giờ không tụt huyết áp nhưng có điểm PESI III-đầu tiên. Nếu được chẩn đoán và điều trị phù IV/sPESI từ 1 điểm trở lên, rối loạn thất phảihợp tỷ lệ tử vong do TĐMP rất thấp (2-8%), trên siêu âm tim, CLVT động mạch phổi vànếu có tử vong thì nguyên nhân thường do tăng troponin, tăng ProBNP; Nguy cơ tử vongbệnh lý nền [1], [2]. của TĐMP cấp ở mức độ trung bình thấp khi TẠP CHÍ tim mạch học việt nam - số 70.2015 89y CHUYÊN ĐỀ KHOA HỌCcó điểm PESI III-IV/ sPESI ≥ 1 nhưng chỉ cứu lớn đăng tải trên các tạp chí uy tín (nghiêncó hoặc rối loạn thất phải trên hình ảnh học cứu EISTEIN DVT và EISTEIN PE với(Bảng 2 và Hình 5). rivaroxaban [6], [7]; nghiên cứu RECOVER với dabigatran và AMPLIFY với apixaban [8])THUỐC CHỐNG ĐÔNG MỚI qua so sánh với phương pháp điều trị chuẩn Thuốc chống đông dùng để ngăn ngừa tử heparin/kháng vitamin K cho thấy không thuavong sớm do TĐMP tái phát gần và tái phát kém về hiệu quả, về tác dụng phụ chảy máuxa thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch. Cần cho lớn ít gặp hơn [10], [3]. Một nghiên cứu ứngthuốc chống đông cho bệnh nhân sớm, ngay dụng rivaroxaban trên 18 bệnh nhân TĐMPkhi có nghi ngờ, không nhất thiết phải có chẩn và HKTMS của Hoàng Bùi Hải và cộng sự, cácđoán xác định. Thời gian dùng thuốc chống bệnh nhân được điều trị bằng các biện phápđông tối thiểu là 3 tháng. Trong thời gian cấp kinh điển trước như heparin, thậm chí tiêu sợicứu, bệnh nhân TĐMP cấp thường được dùng huyết… khi bệnh nhân ổn định được chuyểnheparin (không phân đoạn, trọng lượng phân sang uống rivaroxaban 15mg x 2 lần/ngàytử thấp, hoặc fondaparinux) trong vòng 5-10 trong 3 tuần, sau đó rivaroxaban 20mg x 1ngày đầu, thuốc kháng vitamin K đường uống lần/ngày, theo dõi sau 3 tháng cho thấy thuốcthường được dùng sớm trong ngày đầu tiên sau thuốc có hiệu quả cao, kích thước huyết khốikhi cho heparin và tiếp tục được duy trì khi bệnh động mạch phổi xu hướng giảm nhanh hơn.nhân ra viện, kháng vitamin K đường uống có Có thể kết hợp điều trị sớm cho bệnh nhânthể được thay thế bằng các thuốc chống đông ...