Cấu trúc, chất lượng và đa dạng thực vật thân gỗ giữa các thảm thực vật, vườn quốc gia Xuân Sơn, tỉnh Phú Thọ

Cấu trúc rừng đóng một vai trò rất quan trọng trong quản lý tài nguyên rừng bền vững. Nghiên cứu đã tiến hành bố trí 20 ô tiêu chuẩn (OTC) điển hình tạm thời với diện tích 900 m2 (30 m × 30 m) của bốn trạng thái: IIA, IIB, IIIA1 và IIIA3. Kết quả cho thấy rằng đường kính ở 4 trạng thái lần lượt là IIA: 11,25cm; IIB: 12,81 cm; IIIA1: 15,94 cm và IIIA3: 20,30 cm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cấu trúc, chất lượng và đa dạng thực vật thân gỗ giữa các thảm thực vật, vườn quốc gia Xuân Sơn, tỉnh Phú Thọ 35 Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh Cấu trúc, chất lượng và đa dạng thực vật thân gỗ giữa các thảm thực vật, vườn quốc gia Xuân Sơn, tỉnh Phú Thọ Structural characteristics, quality and plant biodiversity in forest types at Xuan Son national park, Phu Tho province Nguyễn Văn Triệu và Bùi Mạnh Hưng Trường Đại học Lâm Nghiệp THÔNG TIN BÀI BÁO TÓM TẮT Ngày nhận: 08/01/2017 Ngày chấp nhận: 04/04/2018 Cấu trúc rừng đóng một vai trò rất quan trọng trong quản lý tài nguyên rừng bền vững. Nghiên cứu đã tiến hành bố trí 20 ô tiêu chuẩn (OTC) điển hình tạm thời với diện tích 900 m2 (30 m × 30 m) của bốn trạng thái: IIA, IIB, IIIA1 và IIIA3. Kết quả cho thấy rằng đường kính ở 4 trạng thái lần lượt là IIA: 11,25cm; IIB: 12,81 cm; IIIA1: 15,94 cm và IIIA3: 20,30 cm. Mô hình tuyến tính hỗn hợp chứng minh rằng sinh trưởng cả về đường kính và chiều cao giữa các trạng thái rừng là thực sự khác biệt (P < 0,05). Hai hàm Weibull và khoảng cách có thể mô phỏng tốt cho 75% phân bố thực nghiệm. Hệ số đường ảnh hưởng cho thấy rằng với cả bốn trạng thái thì hệ số ảnh hưởng trực tiếp (AHTT) điều có giá trị tuyệt đối lớn hơn hệ số ảnh hưởng gián tiếp (AHGT). Biểu đồ của phân tích thành phần chính cho thấy rằng với cả bốn loại trạng thái rừng thì chất lượng cây rừng có mối quan hệ khá chặt với đường kính tán, chiều cao dưới cành và đường kính ngang ngực. Sự khác biệt vệ chất lượng cây rừng giữa 4 trạng thái là thực sự rõ rệt, do giá trị P của trắc nghiệm Chi-square là 0,000 (nhỏ hơn 0,05). Ở trạng thái IIA và IIB chủ yếu các loài cây tiên phong ưu sáng mọc nhanh, còn ở trạng thái IIIA1 và IIIA3 xuất hiện them nhiều loài cây chịu bóng. Trạng thái trạng thái IIIA3 có mức độ da dạng sinh học loài là cao nhất. Từ khóa Cấu trúc rừng Đa dạng thực vật thân gỗ Sinh trưởng Vườn Quốc gia Xuân Sơn ABSTRACT Keywords Forest structure Forest tree growth Tree biodiversity Xuan Son national park Tác giả liên hệ Nguyễn Văn Triệu Email: trieulamsinh@gmail.com www.journal.hcmuaf.edu.vn Forest structure plays a very important role in the sustainable management of forest resources. Research established 20 plots. The plot area is 900 m2 (30 m × 30 m) for 4 forest types: IIA, IIB, IIIA1 and IIIA3. Results showed that average diameter of four stages is IIA: 11.25 cm; IIB: 12.81 cm; II: 1: 15.94 cm and IIIA3: 20.30 cm. The mixed linear model demonstrated that growth in both diameter and height between forest states was significantly different (P < 0.05). Weibull and J-shape functions can simulate well for 75% of experimental distributions. Path analysis showed that for all four states, direct influence (AHTT) had a greater absolute value than the indirect effect (AHGT). Principal component analysis diagrams showed that for all four types, the quality of forest trees was closely related to canopy width, total height and diameter at breast height. The difference in the quality of the trees between the four states was really significant, as the Sig value of the Chi-square test is 0.000 (less than 0.05). Stages IIA and IIB had mainly species of pioneer species, while IIIA1 and IIIA3 had more shade tolerant species. Stage IIIA3 had the highest level of species diversity. Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển - Số 4 (2018) 36 Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh 1. Đặt Vấn Đề 2. Vật Liệu Và Phương Pháp Nghiên Cứu Trong những năm hiện nay trên thế giới chung và Việt Nam ta nói riêng đã và đang gặp phải nhiều thiên tai, hạn hán, mưa bão, lũ lụt. . . nguyên nhân chính là biến đổi khí hậu toàn cầu. Một trong những giải pháp hàng đầu được cả thế giới quan tâm đó là bảo tồn và khôi phục hệ sinh thái rừng nhằm cân bằng hệ sinh thái và giảm hiện tượng hiệu ứng nhà kính. Nghiên cứu cấu trúc và đa dạng sinh học loài của các thảm thực vật là rất quan trọng để đề xuất các giải pháp quản lý tài nguyên rừng bền vững. Bởi lẽ, chúng là những yếu tố cốt lõi giúp các nhà lâm nghiệp hiểu được đối tượng mình đang quản lý. Cấu trúc sẽ phản ánh được các chức năng sinh thái của các loại thảm thực vật. Đa dạng sinh học loài sẽ bị tác động trực tiếp bởi cấu trúc tần số đường kính (Thomas A. Spies, 1998). Phân loại được cấu trúc rừng là cơ sở rất quan trọng để đánh giá và kiểm soát các hệ sinh thái rừng (Tian Gao và ctv, 2014; Rubén Valbuena, 2015). 2.1. Phương pháp thu thập số liệu Nghiên cứu đã tiến hành bố trí 20 ô tiêu chuẩn (OTC) điển hình tạm thời với diện tích 900 m2 (30 m × 30 m) của bốn trạng thái: IIA, IIB, IIIA1 và IIIA3. Mỗi trạng thái lập 5 OTC. Phương pháp rút mẫu được áp dụng là phương pháp phân tầng ngẫu nhiên để lựa chọn vị trí các OTC. Đây là phương pháp phù hợp khi điều tra tài nguyên rừng, bởi lẽ các hệ sinh thái rừng thường không đồng nhất (Barry D. Shiver và Bruce E. Borders, 1996). Các OTC được lập năm 2016 tại vườn với sự hỗ trợ kinh phí từ đề tài cơ sở Trường Đại học Lâm Nghiệp. Sơ đồ vị trí các OTC được trình bày trong Hình 1. Các vườn quốc gia, các khu bảo tồn giữ một vai trò cực kỳ quan trọng trong việc kiểm soát lượng phát thải CO2 và giảm thiểu hiệu ứng nhà kính tại Việt Nam. Vườn quốc gia Xuân Sơn cũng không là ngoại lệ. Vườn có diện tích vùng đệm 18.369 ha, trong đó diện tích vùng lõi là 15.048 (ha) khu vực bảo vệ nghiêm ngặt là 11.148 (ha) (Trần Quang Hưng, 2010). Xuân Sơn được đánh giá là rừng có đa dạng sinh thái phong phú, đa dạng sinh học cao, đa dạng địa hình kiến tạo nên đa dạng cảnh quan, có nhiều loài động thực vật có giá trị cao về nghiên cứu khoa học và bảo vệ nguồn gen (Trần Quang Hưng, 2010). Tuy nhiên, hiện nay việc nghiên cứu về cấu trúc rừng và đa dạng thực vật tầng cây cao ở vườn quốc gia Xuân Sơn còn hạn chế và thiếu rất nhiều thông tin. Nên những điều này đã ảnh hưởng rõ rệt tới việc quản lý tài nguyên rừng tại đây. Để giải quyết vấn đề này, bài báo sẽ tập trung vào: 1) Phân tích đặc điểm cấu trúc tầng cây cao tại các trạng thái rừng khác ...