CHƯƠNG 12: PHÁT TRIỂN CỦA CÁ XƯƠNG

Cá đực: Buồng sẹ và tinh trùng Buồng sẹ có dạng hình trụ, khi thành thục căng phồng và có màu trắng sữa. Khi ấn nhẹ, tinh dịch chảy ra ngoài. Buồng sẹ nằm hai bên mạc treo ruột phía lưng. Lúc còn non, tinh hoàn có dạng hình sợi áp sát vào cột sống. Cấu tạo buồng sẹ: Trong buồng sẹ có nhiều bóng nhỏ (ampull) và tinh trùng được phát sinh và phát triển trong các ampull này. Mỗi Ampull có một ống nhỏ đổ ra ống chung nằm ở mặt lưng của buồng sẹ....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHƯƠNG 12: PHÁT TRIỂN CỦA CÁ XƯƠNGCHƯƠNG 12: PHÁT TRIỂN CỦA CÁ XƯƠNG1. TUYẾN SINH DỤC VÀ TẾ BÀO SINH DỤCCá đực: Buồng sẹ và tinh trùngBuồng sẹ có dạng hình trụ, khi thành thục căng phồng và có màu trắng sữa.Khi ấn nhẹ, tinh dịch chảy ra ngoài.Buồng sẹ nằm hai bên mạc treo ruột phía lưng. Lúc còn non, tinh hoàn códạng hình sợi áp sát vào cột sống.Cấu tạo buồng sẹ: Trong buồng sẹ có nhiều bóng nhỏ (ampull) và tinhtrùng được phát sinh và phát triển trong các ampull này. Mỗi Ampull có mộtống nhỏ đổ ra ống chung nằm ở mặt lưng của buồng sẹ.CÁ ĐỰC: BUỒNG SẸ VÀ TINH TRÙNG (tt)Tinh trùng có dạng hình roi, đầu nhỏ, hình trứng, đường kính 2 – 2,5 micron,đuôi dài khoảng 35 micron. Mỗi loài cá khác nhau đều có hình dạng tinhtrùng khác nhau, nhưng nhìn chung đều có roi. Ví dụ tinh trùng cá quả dạnghình xoắn. Buồng sẹ cá chẽm (Lates calcarifer ) thành thục ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC TINH TRÙNG CÁ XƯƠNGĐặc điểm vận động: Khi còn ở trong tuyến sinh dục, tinh trùng không vận động, nhưng khi rơi vào môi trường nước, tinh trùng vận động mạnh. Tinh trùng lao đầu về phía trước, sau 1-2 phút, chuyển động chậm dần và sau đó chuyển sang chuyển động giao động. Sau 2-3 phút, lượng tinh trùng chuyển động còn rất ít và cuối cùng toàn bộ ngừng hoạt động. Trong sinh sản nhân tạo, người ta chia sự vận động của tinh trùng thành các mức độ như sau: Vận động tích cực: Chuyển động lao về phía trước mạnh mẽ, không nhìn rõ đầu tinh trùng. Vận động giao động: Đầu tinh trùng lắc lư, vị trí không chuyển dịch giống như chuyển động của quả lắc đồng hồ. Vận động cá biệt: Chỉ còn một số ít tinh trùng có khả năng vận động giao động, phần lớn bất động.ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC TINH TRÙNG CÁ XƯƠNG (tt)Năng lực thụ tinh: Tinh trùng cá xương có thể duy trì khả năng thụ tinh khá lâu nếu giữ ở nhiệt độ thấp từ 0-40C. Ví dụ: nếu giữ tinh trùng cá chép ở nhiệt độ từ 22-230C thì nó có khả năng thụ tinh trong vòng 14 giờ Ở nhiệt độ từ 0-60C: duy trì khoảng 15 ngày. Ngoài ra người ta có thể bảo quản tinh cá trong Nitơ loãng ở nhiệt độ -180C, nhưng cách bảo quản này cho tỷ lệ thụ tinh thấp.Tuổi thọ: Tuổi thọ của tinh trùng phụ thuộc vào một số yếu tố môi trường như: ánh sáng và độ muối; Nếu chiếu trực tiếp ánh sáng mặt trời sẽ có tác động xấu đến tuổi thọ của tinh trùng. Hay khi giữ tinh cá trong dung dịch đẳng trương, tuổi thọ tinh trùng được duy trì lâu nhất. Ngoài ra tuổi thọ tinh trùng còn phụ thuộc vào tình trạng cá đực: Nếu cá đực được nuôi dưỡng tốt trong quá trình thành thục thì tinh trùng của nó khoẻ mạnh và tuổi thọ của nó dài hơn những cá ở điều kiện nuôi dưỡng kém.CÁ CÁI: BUỒNG TRỨNG VÀ TẾ BÀO TRỨNGBuồng trứng cá xương hình trụ, bên trong có xoang, phía dưới thu hẹplại tạo thành một ống dẫn trứng ngắn trước khi đỗ ra ngoài qua lỗ sinhdục.Vị trí và hình thái của buồng trứng gần giống với tinh hoàn. Khi thànhthục, buồng trứng có kích thước rất lớn.CÁ CÁI: BUỒNG TRỨNG VÀ TẾ BÀO TRỨNG (tt)Trong thực tiển sản xuất, người ta chia quá trình phát triển buồng trứngcá xương thành 6 giai đoạn chính:Giai đoạn 1Buồng trứng có kích thướcbé, gồm 2 dãi mảnh, màutrắng trong. Bên trong buồngtrứng có các tế bào trứngnon, đang ở giai đoạn sinhtrưởng sinh chất và biến đổinhân.CÁ CÁI: BUỒNG TRỨNG VÀ TẾ BÀO TRỨNG (tt) Giai đoạn 2 Kích thước buồng trứng lớn hơn, có màu trắng đục. Hệ số thành thục ở một số loài khác nhau thì khác nhau (cá mè vinh có hệ số thành thục: 0,08 – 0,55 %). Xung quanh mỗi tế bào trứng xuất hiện một lớp tế bào nang (tế bào follicul). Tuy nhiên, xét về mặt phát triển noãn bào thì các tế bào sinh dục này vẫn còn ở thời kỳ sinh trưởng sinh chất và biến đổi nhân giống như ở giai đoạn 1.CÁ CÁI: BUỒNG TRỨNG VÀ TẾ BÀO TRỨNG (tt)Giai đoạn 3Kích thước buồng trứng bắt đầu tăng nhanh và có màu vàng nhạt. Hệ sốthành thục tăng nhanh (cá mè vinh có hệ số thành thục: 0,55 – 3,10 %).Mắt thường có thể nhìn thấy các hạt trứng. Đây là giai đoạn có nhiều biếnđổi phức tạp, do vậy để tiện theo dõi người ta chia làm nhiều phase (giaiđoạn phụ) khác nhau:Phase 3.1: Ở ngoại vi tế bào trứng xuất hiện một hàng không bào ngay sátmàng của nó.Phase 3.2: Xuất hiện thêm một hàng không bào phía dưới hàng không bàocũ. Lúc này số hàng không bào là 2.Phase 3.3: Số lượng không bào tăng lên thêm nhiều, chiếm khoảng một nửakhông gian từ màng nhân đến màng tế bào.Phase 3.4: Tế bào trứng bắt đầu tích luỹ noãn hoàng và bắt đầu xuất hiện cáchạt noãn hoàng từ nhân và lan dần ra ngoại vi.Phase 3.5: Tích lũy đủ noãn hoàng và noãn hoàng dồn không bào ra ngoạivi. Không bào bị vỡ chỉ còn lại một lớp và gọi là lớp hạt vỏ, có tác dụng hìnhthành màng thụ tinh sau này.CƠ CHẾ ĐIỀU KHIỂN QUÁ TRÌNH TÍCH LŨY NOÃN HOÀNG CHẤT NOÃN HOÀNG GANTỔ CHỨC BUỒNG TRỨNG GIAI ĐOẠN 3CÁ CÁI: BUỒNG TRỨNG VÀ TẾ BÀO TRỨNG (tt)Giai đoạn 4Kích thước buồng trứng tối đa vàchuyển sang màu vàng đậm hoặcxanh vàng (cá ăn thực vật). Nhânchuyển dần về cực động vật. Hệ sốthành thục tăng (cá mè vinh có hệ sốthành thục: 19,7 – 50 %).SỰ DI CHUYỂN CỦA NHÂN VỀ CỰC ĐỘNG VẬT Nhân đang di chuyển Nhân di chuyển ra ngoại viCÁ CÁI: BUỒNG TRỨNG VÀ TẾ BÀO TRỨNG (tt)Giai đoạn 5 Buồng trứng mềm và nếu ấn nhẹ trứng có thể chảy ra ngoài qua lỗ sinh dục. Ở giai đoạn này, trứng đã rụng và rơi vào xoang buồng trứng. Nhân đã chuyển hoàn toàn về cực động vật.CÁ CÁI: BUỒNG TRỨNG VÀ TẾ BÀO TRỨNG (tt)Giai đoạn 6Giai đoạn sau khi cá đẻ. Sản phẩm sinh dụcđã thải ra ngoài, còn gọi là giai đoạn tiêuhủy. Thể tích buồng trứng thu hẹp lại.Trong buồng trứng còn lại các vết của tế bàonang, các tế bào trứng chín muồi còn sót lạivà các noãn bào non thuộc thời kỳ sinhtrưởng sinh chất và biến đổi nhân.Chú ý: Khi cá đẻ xong, sau khi phục hồi sứckhỏe, người ta bỏ đói cá để các tế bào trứngsót lại và tế bào nang bị hấp thu hết đi để tếbào non phát triển.Tr ...