Cơ sở dữ liệu về văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam: Tiếp cận từ góc độ bảo tàng học

Văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam rất đa dạng, phong phú và có nét đặc sắc riêng trong nền văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, cho đến nay, việc nghiên cứu, sưu tầm và xây dựng cơ sở dữ liệu (CSDL) về văn hóa các dân tộc thiểu số ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Công việc này đang được triển khai một cách dàn trải, thiếu tính hệ thống và khoa học. Hơn nữa, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình nghiên cứu, sưu tầm, phân loại, lưu trữ và khai thác cũng còn nhiều bất cập. Vì vậy, việc lựa chọn giải pháp phù hợp xây dựng hệ thống CSDL hiện đại nhằm góp phần bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh văn hóa Việt Nam hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cơ sở dữ liệu về văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam: Tiếp cận từ góc độ bảo tàng học42 Thông tin Khoa học xã hội, số 11.2018Cơ sở dữ liệu về văn hóa các dân tộc thiểu sốViệt Nam: Tiếp cận từ góc độ bảo tàng họcPhạm Văn Dương(*)Tóm tắt: Văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam rất đa dạng, phong phú và có nét đặc sắcriêng trong nền văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, cho đến nay, việc nghiên cứu, sưu tầm và xâydựng cơ sở dữ liệu (CSDL) về văn hóa các dân tộc thiểu số ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạnchế. Công việc này đang được triển khai một cách dàn trải, thiếu tính hệ thống và khoa học.Hơn nữa, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình nghiên cứu, sưu tầm, phân loại,lưu trữ và khai thác cũng còn nhiều bất cập. Vì vậy, việc lựa chọn giải pháp phù hợp xâydựng hệ thống CSDL hiện đại nhằm góp phần bảo tồn và phát triển bền vững văn hóa cácdân tộc thiểu số Việt Nam là yêu cầu cầp thiết trong bối cảnh văn hóa Việt Nam hiện nay.Từ khóa: Cơ sở dữ liệu, Văn hóa, Dân tộc thiểu số, Bảo tàng học, Bảo tàng Dân tộc họcViệt NamAbstract: Ethnic minorities in Vietnam retain their own rich, distinct and unique cultures.However, the research, collection and database building on the cultural heritage of theseethnic group have been done in a restricted, inconsistent and unsystematic way. Moreover,the application of information technology in the research, collection, classification,storage and exploitation is also inadequate. Therefore, choosing appropriate solutionsto build a modern database for sustainable conservation and development of the cultureof ethnic minorities in Vietnam is a necessary requirement in the current cultural context.Keywords: Database, Culture, Ethnic Minorities, Museology, Vietnam Museum ofEthnology1. Mở đầu (*) tế, văn hóa, xã hội của thế giới hiện đại. Ngày nay, công nghệ thông tin là một Trong xu thế chung đó, ngành bảo tàngtrong những động lực quan trọng nhất đối cũng không nằm ngoài sự tác động củavới sự phát triển của xã hội. Cùng với một cuộc cách mạng công nghệ thông tin. Tầmsố ngành khoa học khác, công nghệ thông quan trọng của công nghệ thông tin đối vớitin đang làm biến đổi sâu sắc đời sống kinh ngành này tuy đã được UNESCO khẳng định từ năm 1996 (“UNESCO và xã hội(*) PGS.TS., Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam,Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; Email: thông tin đối với tất cả mọi người”, 1996),phamvanduongvme@gmail.com nhưng cho đến nay, đã hơn 10 năm của thếCơ sở dữ liệu về văn hóa… 43kỷ XXI - thế kỷ của xa lộ thông tin, việc văn hóa các dân tộc Việt Nam nói chung vàứng dụng công nghệ thông tin trong các văn hóa các dân tộc thiểu số nói riêng gồm:hoạt động của phần lớn các bảo tàng ở Việt Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, Viện VănNam vẫn còn nhiều hạn chế. hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam, Bảo Với mục tiêu bảo tồn, khai thác và sử tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam,…dụng có hiệu quả tài nguyên văn hóa dân 2.1. Bảo tàng Dân tộc học Việt Namtộc đáp ứng nhu cầu về nghiên cứu, học tập, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam trựcgiảng dạy, quảng bá văn hóa Việt Nam nói thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việtchung và văn hóa các dân tộc thiểu số nói Nam được thành lập theo Quyết định sốriêng đối với cộng đồng trên không gian 689-TTg của Thủ tướng Chính phủ banmạng và kỹ thuật số, việc xây dựng CSDL hành ngày 24/10/1995, có chức năng, nhiệmvăn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam là vụ nghiên cứu, sưu tầm, bảo quản, phục chếnhiệm vụ hết sức quan trọng. Trong khuôn hiện vật và tư liệu về các dân tộc; tổ chứckhổ bài viết, tác giả luận bàn về một số nội trưng bày, trình diễn và nhiều hình thức hoạtdung liên quan đến việc xây dựng CSDL động khác để giới thiệu, giáo dục về văn hóavăn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam tại của các dân tộc ở Việt Nam cũng như cácmột số bảo tàng ở Việt Nam hiện nay. nước trên thế giới... Hiện nay, Bảo tàng lưu2. Xây dựng cơ sở dữ liệu về văn hóa các giữ trên 30 ngàn hiện vật, 130 ngàn tư liệudân tộc thiểu số ở Việt Nam hiện nay phim, ảnh về các dân tộc ở Việt Nam và một Hiện nay, dữ liệu về văn hóa các dân số nước trong khu vực Đông Nam Á và thếtộc thiểu số Việt Nam được sưu tầm và lưu giới (Võ Quang Trọng, 2015: 4, 5). Từ khitrữ chủ yếu ở các bảo tàng quốc gia và bảo mở cửa phục vụ công chúng tham quan (nămtàng địa phương(*). Hệ thống dữ liệu này 1997), Bảo tàng đã sớm nhận thức được việcđược sưu tầm và bảo quản chủ yếu dưới ứng dụng công nghệ thông tin trong x ...