Công nhân bản địa làm việc tại công ty nước ngoài

Trong quá trình đấu tranh của họ, Tổ chức lao động thế giới (ILO) đã đưa ra đề nghị ủng hộ công nhân. Điều này cho thấy sự bất công của quá trình quản lý lao động ở một công ty toàn cầu như Toyota. Bài viết này phân tích sự ứng xử của Công ty Toyota ở Philippin với người lao động trên các khía cạnh: chính sách của Chính phủ Philippin, cách thức quản lý lao động của Công ty và và điều kiện làm việc của công nhân. Trên cơ sở đó, có thể đúc rút các bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Công nhân bản địa làm việc tại công ty nước ngoài CÔNG NHÂN BẢN ĐỊA LÀM VIỆC TẠI CÔNG TY NƯỚC NGOÀI (Nghiên cứu trường hợp TOYOTA PHILIPPIN) NGUYỄN THỊ MAI LAN * Công ty ô tô Toyota Philippin (TMP) dù không phải là công ty chiến lược của Toyota ở Đông Nam Á, song công ty này vẫn thu hút được sự chú ý của thế giới vì những vụ tranh chấp lao động. Tháng 3/2001, Ban quản lý của Toyota Philippin sa thải không đúng luật 233 công nhân với lý do đình công trái pháp luật. Sau 5 năm, năm 2006, 136 thành viên của Hiệp hội công nhân công ty Toyota Phillipin (TMPCWA) trong tổng số 233 công nhân bị sa thải vẫn tiếp tục đấu tranh trước toà đòi được trở lại làm việc, công nhận công đoàn, yêu cầu Toyota rút đơn kiện họ và bắt đầu thương lượng về một thoả thuận tập thể. Trong quá trình đấu tranh của họ, Tổ chức lao động thế giới (ILO) đã đưa ra đề nghị ủng hộ công nhân. Điều này cho thấy sự bất công của quá trình quản lý lao động ở một công ty toàn cầu như Toyota. Bài viết này phân tích sự ứng xử của Công ty Toyota ở Philippin với người lao động trên các khía cạnh: chính sách của Chính phủ Philippin, cách thức quản lý lao động của Công ty và và điều kiện làm việc của công nhân. Trên cơ sở đó, có thể đúc rút các bài học kinh nghiệm cho Việt Nam 1. Chính sách của Chính phủ Philippin về lao động Theo tác giả Tono Haruhi, các Luật Lao động của Philippin chịu ảnh hưởng mạnh của Luật Lao động Mỹ, do nước này vốn là thuộc địa của Mỹ. Luật qui định các điều khoản pháp lý về thành lập Công đoàn, thương lượng tập thể và giải quyết tranh chấp lao động. Cũng có một dạng khác là tranh chấp lao động được tòa án và các tổ chức công quyền giải quyết. Vì thế, Chính phủ có thể gây ảnh hưởng chính trị không có lợi cho công nhân. Luật Lao động của Chính phủ Philippin gần với Luật về phát triển kinh tế-xã hội. Tổng thống Marcos (1965-1986) đưa ra chính sách “độc tài về phát triển” và Luật Quân sự năm 1972, cũng đồng thời cấm biểu * TS. Học viện khoa học Xã hội. 48 Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam - 3/2011 tình nơi công cộng và đình công. Theo Luật Lao động ban hành năm 1974 có nói rõ: tranh chấp lao động phải được giải quyết qua một quá trình hòa giải bắt buộc với sự tham gia của 3 bên là Chính phủ, Hiệp hội chủ doanh nghiệp Philippin và Nghị viện công đoàn Philippin. Để khuyến khích đầu tư nước ngoài, cần có lao động biết nghe lời và chấp nhận lương thấp. Năm 1980, KMU - một tổ chức công đoàn lao động vũ trang - được thành lập. KMU đã tổ chức phong trào lao động thành phong trào chống chính quyền Marcos và trở thành động lực chính cho quyền lực nhân dân. Aquino - Tổng thống (1986-1992) bổ nhiệm một luật sư nhân quyền làm Bộ trưởng Bộ Lao động và đảm bảo rằng công nhân có quyền tổ chức công đoàn, quyền đình công và dân chủ hóa Luật Lao động. Hiến pháp năm 1987 cho phép lao động có 3 quyền cơ bản, xóa bỏ quá trình hòa giải bắt buộc. Tuy nhiên, do số vụ đình công tăng cao (có 581 vụ trong năm 1986), Chính phủ buộc phải ban hành các chính sách hạn chế đình công. Luật Quan hệ lao động mới năm 1989 đưa ra quá trình hòa giải tự nguyện để tăng cường sự can thiệp của Chính phủ vào giải quyết tranh chấp lao động. Cùng thời điểm đó, chính sách về quan hệ lao động/quản lý hòa hợp được thúc đẩy và các công ty được khuyến khích thành lập các Hội đồng quản lý lao động để đạt được quan hệ hòa hợp trong nhà máy. Năm 1990, Thỏa thuận lao động hòa bình được ký giữa 3 bên (Chính phủ, tổ chức doanh nghiệp và tổ chức công nhân) và Hội đồng lao động hòa bình 3 bên được thành lập để áp chế tranh chấp lao động. Sau đó, Chính phủ tiếp tục khuyến khích chính sách về quan hệ sản xuất hòa hợp và hòa giải bắt buộc. Phong trào Quyền lực nhân dân lần 2 có sự tham gia tích cực của công đoàn như KMU, đã lật đổ chính quyền Estrada (1998-2001) và góp phần vào sự ra đời của chính quyền Arroyo. Vì thế công nhân kỳ vọng nhiều vào chính sách của chính quyền mới. Tuy nhiên, Arroyo theo hướng ổn định quan hệ lao động để bảo vệ các công ty xuyên quốc gia và thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Điều này thể hiện trong cách Chính phủ giải quyết vụ tranh chấp lao động của Toyota Philippin (TMP). Chính sách lao động của Chính phủ Arroyo khuyến khích lao động tự do và lao động tạm thời, cũng như việc hợp tác giữa lao động và chủ lao động. Tại Philippin, Luật Lao động và Hiến pháp cho phép công nhân có quyền thành lập công đoàn và thương lượng tập thể, nhưng từ chỗ đăng kí thành lập tới bầu cử công đoàn rất phức tạp. Để trở thành một công đoàn Công nhân bản địa làm việc… 49 thực sự và là đại diện duy nhất cho công nhân trong quá trình thương lượng tập thể, một tổ chức công đoàn phải trải qua hàng trăm khó khăn . Những người công nhân cấp cao và cấp thấp buộc phải thành lập công đoàn riêng biệt. Để có tổ chức công đoàn, những người công nhân bình thường phải nộp đơn với danh sách tên và chữ ký của các thành viên, với hơn 20% công nhân bình thường tham gia để đăng kí với chính quyền địa phương. Một khi đã được đăng ký, tên của lãnh đạo và thành viên ...