Đa dạng hệ thực vật bậc cao có mạch tại Vườn Thực vật, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng

Bài viết trình bày việc nghiên cứu sự đa dạng hệ thực vật bậc cao có mạch tại Vườn Thực vật, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Kết quả điều tra hệ thực vật bậc cao có mạch tại Vườn Thực vật, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng khá đa dạng và phong phú, không chỉ đa dạng về thành phần loài mà còn đa dạng về dạng sống và giá trị sử dụng, bước đầu đã xác định được 513 loài, 327 chi, 122 họ của 4 ngành thực vật bậc cao có mạch.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đa dạng hệ thực vật bậc cao có mạch tại Vườn Thực vật, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ĐA DẠNG HỆ THỰC VẬT BẬC CAO CÓ MẠCH TẠI VƯỜN THỰC VẬT, VƯỜN QUỐC GIA PHONG NHA - KẺ BÀNG Đặng Thị Thu Hà1, Lê Thuận Kiên2, Lê Sĩ Hồng1, Lục Văn Cường1 TÓM TẮT Kết quả điều tra hệ thực vật bậc cao có mạch tại Vườn Thực vật, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng khá đa dạng và phong phú, không chỉ đa dạng về thành phần loài mà còn đa dạng về dạng sống và giá trị sử dụng, bước đầu đã xác định được 513 loài, 327 chi, 122 họ của 4 ngành thực vật bậc cao có mạch. Trong đó, có 16 loài nguy cơ tuyệt chủng được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (2007); 24 loài thuộc nhóm IIA được liệt kê trong danh mục Nghị định 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán Quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp; 82 loài nằm trong Sách Đỏ IUCN (2020). Hệ thực vật ở Vườn Thực vật, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng có 14 dạng sống và giá trị sử dụng khác nhau, trong đó có 251 loài cây thuốc, 163 cây lấy gỗ, 68 loài cây làm cảnh và 54 loài cây ăn được. Từ khóa: Bảo tồn, đa dạng thực vật, loài, vườn thực vật, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ9 đa dạng sinh học và sử dụng một cách hợp lý. Vì vậy, việc nghiên cứu tính đa dạng hệ thực vật bậc cao tại Vườn Thực vật thuộc Vườn Quốc gia (VQG) Vườn Thực vật, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng Phong Nha - Kẻ Bàng là khu rừng tự nhiên có diện là rất cần thiết. tích 41,2 ha được xây dựng và đưa vào hoạt động từ năm 2007 với các mục tiêu chính: bảo tồn, lưu giữ 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU nguồn gen các loài thực vật rừng nguy cấp, quý, 2.1. Vật liệu hiếm của VQG Phong Nha - Kẻ Bàng và khu vực Các loài thực vật bậc cao trong hệ sinh thái rừng Trung bộ; phục vụ nghiên cứu, học tập về thực vật tự nhiên tại Vườn Thực vật, VQG Phong Nha - Kẻ rừng và tham quan du lịch; diễn giải môi trường, Bàng. nâng cao nhận thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. 2.2. Phương pháp Vườn Thực vật có vị trí địa lý nằm trong phân khu dịch vụ hành chính của VQG Phong Nha - Kẻ Bàng Tiến hành mở 8 tuyến điều tra (chiều dài tuyến với 3 phân khu chức năng: phân khu giữ nguyên hiện từ 227 m đến 1.851 m) theo các hướng mang tính đại trạng, phân khu xúc tiến tái sinh và phân khu sưu tập diện cho từng khu vực và sinh cảnh rừng khác nhau. bổ sung. Ngay từ bước đầu, Vườn Thực vật đã tạo Trên mỗi tuyến điều tra, có thể mở rộng tầm quan được bộ sưu tập trồng bổ sung về thực vật với 133 sát mỗi bên với khoảng cách từ 10 m - 15 m. Trong 3 loài cây nguy cấp, quý, hiếm của khu vực. Năm 2018, tuyến điều tra mang tính đại diện các sinh cảnh rừng Vườn Thực vật được mở rộng thêm 35,9 ha để phục khác nhau, tiến hành lập 3 ô tiêu chuẩn kích thước vụ cho du lịch sinh thái, nâng tổng diện tích lên 77,1 2.000 m2 (50 m x 40 m). Thu thập các thông tin, ghi ha. Đây là khu vực chuyển tiếp giữa hai sinh cảnh nhận, chụp ảnh các loài thực vật xuất hiện trên tuyến rừng tự nhiên trên núi đất và núi đá đá vôi, mang điều tra và trong ô tiêu chuẩn (tên loài, dạng sống, những nét đặc trưng riêng biệt của hệ sinh thái rừng công dụng, đặc điểm hoa, quả, màu sắc hoa…). nhiệt đới. Vườn Thực vật chứa đựng một nguồn tài Những loài chưa xác định được tên tiến hành thu nguyên thực vật khá đa dạng và phong phú. Tuy mẫu và xử lý mẫu dựa theo “Cẩm nang nghiên cứu đa nhiên, từ trước đến nay chưa có một công trình nào dạng sinh vật” của Nguyễn Nghĩa Thìn (1997) [9]. nghiên cứu, điều tra tính đa dạng hệ thực vật một Sử dụng phương pháp hình thái so sánh, dựa vào cách bài bản và có hệ thống nhằm cung cấp cơ sở dữ các bản mô tả trong tài liệu: “Cây cỏ Việt Nam” của liệu khoa học cần thiết, góp phần bảo tồn nguồn gen Phạm Hoàng Hộ, tập 1, 2, 3 (1999 - 2003) [7]; “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của Đỗ Tất Lợi (2001) 1 [8]... để tiến hành định loài và xác định tên khoa học. Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên 2 Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng Giám định tên loài được thực hiện bởi các chuyên gia 202 N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1+2 - TH¸NG 2/2021 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ thực vật (Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật; Nghị định 06/2019/NĐ-CP của Chính phủ [4]; Sách Trường Đại học Nông lâm, Đại học Thái Nguyên...). Đỏ IUCN (2020) [6]. Sắp xếp các ngành, họ, chi, loài theo phương pháp của 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN Brummitt (1992) [3] 3.1. Đa dạng về thành phần loài thực vật tại Vườn Đánh giá tính đa dạng của hệ thực vật theo các thực vật VQG Phong Nha - Kẻ Bàng bậc họ, chi, loài. Xác định dạng sống và giá trị sử Kết quả điều tra, nghiên cứu về thành phần loài dụng của các loài thực vật dựa theo tài liệu “Tên cây ...