Đặc điểm kế toán nguyên liệu trong các doanh nghiệp chế biến thủy sản ở Khánh Hòa

Nguyên liệu trong chế biến thủy sản chiếm tỷ trọng từ 80 - 90% tổng chi phí sản phẩm. Hạch toán đúng và đủ chi phí nguyên vật liệu góp phần tính đúng giá thành và làm cơ sở để quản trị chi phí. Bài viết này đề cập đến các vấn đề như là: đặc điểm nguyên liệu trong chế biến thủy sản, đặc điểm kế toán nguyên liệu. Nghiên cứu cũng đề xuất một số vấn đề liên quan đến hạch toán chi phí nguyên liệu trong các doanh nghiệp chế biến thủy sản như: Xây dựng định mức tiêu hao nguyên liệu và thường xuyên hoàn chỉnh định mức nguyên liệu; Kiểm soát kỹ chất lượng nguyên liệu đầu vào; Lựa chọn tiêu thức phân bổ hợp lý.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm kế toán nguyên liệu trong các doanh nghiệp chế biến thủy sản ở Khánh Hòa Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 3/2014 THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC ĐẶC ĐIỂM KẾ TOÁN NGUYÊN LIỆU TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CHẾ BIẾN THỦY SẢN Ở KHÁNH HÒA CHARACTERISTICS OF RAW MATERIALS’S ACCOUTING IN THE SEAFOOD PROCESSING COMPANIES IN KHANHHOA PROVINCE Phan Thị Dung1 Ngày nhận bài: 08/5/2013; Ngày phản biện thông qua: 15/5/2014; Ngày duyệt đăng: 13/8/2014 TÓM TẮT Nguyên liệu trong chế biến thủy sản chiếm tỷ trọng từ 80 - 90% tổng chi phí sản phẩm. Hạch toán đúng và đủ chi phí nguyên vật liệu góp phần tính đúng giá thành và làm cơ sở để quản trị chi phí. Bài viết này đề cập đến các vấn đề như là: đặc điểm nguyên liệu trong chế biến thủy sản, đặc điểm kế toán nguyên liệu. Nghiên cứu cũng đề xuất một số vấn đề liên quan đến hạch toán chi phí nguyên liệu trong các doanh nghiệp chế biến thủy sản như: Xây dựng định mức tiêu hao nguyên liệu và thường xuyên hoàn chỉnh định mức nguyên liệu; Kiểm soát kỹ chất lượng nguyên liệu đầu vào; Lựa chọn tiêu thức phân bổ hợp lý. Từ khóa: kế toán, nguyên liệu, doanh nghiệp chế biến ABSTRACT Raw materials for processing fishery occupy from 80% - 90% production cost. The right and complete accounting raw materials cost are basis cost management. This paper is concerned with a number of key issues such as: characteristic materials in processing fishery, characteristic materials accounting. Based on this research, some orientations for management such as: To build standard and always complete materials standard; To control raw materials quality; To make the criterion right in this article. Keywords: raw materials, materials accounting, processing fishery I. ĐẶT VẤN ĐỀ Thủy sản là mặt hàng thực phẩm, đặc thù nguyên liệu không giống với các sản phẩm khác. Trong tổng chi phí sản phẩm chế biến thủy sản thì phần chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm từ 80 - 90% tổng chi phí sản phẩm. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là chi phí của những loại nguyên vật liệu cấu thành thực thể của sản phẩm, có giá trị lớn và khó có thể xác định một cách tách biệt rõ ràng cụ thể cho từng sản phẩm. Kế toán chi phí nguyên vật liệu theo dõi và tính đúng tính đủ là cơ sở tính giá thành sản phẩm. Thông qua đó, nhà quản lý có những chính sách về thu mua, tồn trữ và sản xuất sản phẩm. 1 II. ĐẶC ĐIỂM NGUYÊN VẬT LIỆU 1. Đặc điểm nguyên vật liệu trực tiếp tại các doanh nghiệp chế biến thủy sản tỉnh Khánh Hòa 1.1. Phân loại nguyên vật liệu trong chế biến thủy sản Nguyên vật liệu dùng trong chế biến thủy sản gồm có 02 loại là nguyên liệu chính và vật liệu phụ. Tùy thuộc vào đặc điểm sản xuất từng doanh nghiệp mà nguyên liệu chính có thể là: tôm, cá, mực, động vật hai vỏ. Vật liệu phụ như: muối, clorine, túi PE, thùng carton, dây buộc và một số phụ gia dùng cho chế biến sản phẩm giá trị gia tăng như mực chiên cốm, cá kho,… TS. Phan Thị Dung: Khoa Kế toán Tài chính - Trường Đại học Nha Trang TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 21 Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 3/2014 1.2. Đặc điểm nguồn nguyên liệu dùng cho chế biến thủy sản Nguồn nguyên liệu dùng cho chế biến thủy sản ở Khánh Hòa được lấy từ khai thác, nuôi trồng và một phần rất lớn từ nhập khẩu ở nước ngoài. Sản lượng nguyên liệu từ khai thác thủy sản năm 2007 là 67.056 tấn, năm 2009 là 74.356 tấn, năm 2012 là 80.160 tấn. Lượng nguyên liệu do nuôi trồng cung cấp năm 2007 là 15.928 tấn nhưng đến năm 2009 chỉ là 12.212 tấn, năm 2012 là 13.874 tấn và có xu hướng giảm dần, bình quân mỗi năm giảm 3%. Lượng nguyên liệu cung cấp không ổn định ảnh hưởng rất lớn đến công suất hoạt động của các nhà máy chế biến thủy sản. Tình trạng tranh mua nguyên liệu diễn ra phổ biến hiện nay giữa các doanh nghiệp ở địa phương cũng như các doanh nghiệp khu vực phía Nam. Để đảm bảo sản xuất tương đối rất nhiều doanh nghiệp trên địa bàn đã nhập khẩu nguyên liệu từ các quốc gia như Thái Lan, Đài Loan, Trung Quốc, Nhật Bản, Nam Phi, Singapore, Indonesia, USA, Malaysia…. Các doanh nghiệp nhập khẩu như Hải Vương, F17, Fisco, Đại Thuận, Long Sinh… với các loại thủy sản chủ yếu là cá và tôm. Lượng nguyên liệu nhập năm 2007 chỉ là 26.162 tấn đến năm 2012 đã là 39.002 tấn, bình quân mỗi năm tăng 8% trong khi đó khai thác chỉ tăng 4% còn nuôi trồng lại giảm 3%/năm trong giai đoạn 2007 - 2012. Tỷ trọng nguyên liệu từ khai thác ngày càng gia tăng từ 24% năm 2007 đến 29% năm 2012. III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 1. Đặc điểm nguyên vật liệu dùng cho chế biến thủy sản Bảng 1. Tình hình nguyên liệu thủy sản trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2007 - 2012 Đơn vị tính: Tấn Nguồn nguyên liệu thủy sản 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Tăng trưởng bình quân Nhập khẩu 26.162 15.178 18.569 28.866 26.458 39.002 8% Khai thác 67.056 68.638 74.356 75.243 75.178 80.160 4% Nuôi trồng 15.928 15.070 12.212 13.686 13.910 13.784 -3% Tổng 109.146 98.886 105.137 117.795 115.546 132.946 4% % nhập khẩu 24% 15% 18% 25% 23% 29% (Nguồn: Niên giám thống kê Khánh Hòa 2012) Nguyên liệu thủy sản là các động thực vật sống trong môi trường nước được khai thác, sản xuất ra và tiếp tục đưa vào quá trình sản xuất, chế biến tiếp theo. Đặc điểm nguyên liệu thủy sản có thể tái tạo nên việc khai thác thủy sản quá mức là một trong các nguyên nhân làm cạn kiệt nguồn nguyên liệu. Các đặc điểm của nguyên liệu thủy sản: - Tính mùa vụ là sự thay đổi các yếu tự nhiên xã hội có tính chất chu kỳ trong một năm. Đối với nguyên liệu thủy sản do các đăc điểm về tự nhiên, khí hậu, thời tiết cũng như đặc tính sinh học của các loài thủy sản mà sự phân bố của nguyên liệu thủy sản mang tính mùa vụ rõ rệt. Từ đó tạo nên sự biến động sản lượng nguyên liệu thủy sản có tính chất chu kỳ trong năm. Chính vì vậy, việc sản xuất sản phẩm thủy sản phải tính đến yếu tố mùa vụ của nguyên liệu. - Tính đa dạng về chủng loại của nguyên liệu thủy sản: Vùng biển Việt Nam có 1.255 loài, trong đó khu vực biển miền Trung là 546 loài và vùng giữa biển Đông là 270 loài, nhưng ...