Đặc điểm ra hoa làm quả và năng suất dược liệu của cây Thiên môn đông (Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr.) tại Quảng Ninh

Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và tiềm năng phát triển, nghiên cứu đặc điểm ra hoa làm quả và năng suất dược liệu của cây Thiên môn đông Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr) sẽ góp phần xây dựng cơ sở dữ liệu cho chọn tạo giống Thiên môn đông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm ra hoa làm quả và năng suất dược liệu của cây Thiên môn đông (Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr.) tại Quảng NinhVietnam J. Agri. Sci. 2024, Vol. 22, No. 11: 1413-1419 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2024, 22(11): 1413-1419 www.vnua.edu.vn ĐẶC ĐIỂM RA HOA LÀM QUẢ VÀ NĂNG SUẤT DƯỢC LIỆU CỦA CÂY THIÊN MÔN ĐÔNG (Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr.) TẠI QUẢNG NINH Bùi Thị Hồng Anh1, Nguyễn Thị Hạnh2, Ninh Thị Phíp3*1 Trung tâm Ứng dụng và Thống kê Khoa học và Công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ Quảng Ninh 2 Công ty Cổ phần Khoa học Công nghệ Đông Á 3 Khoa Nông học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam * Tác giả liên hệ: ntphip@vnua.edu.vn Ngày nhận bài: 17.09.204 Ngày chấp nhận đăng: 28.11.2024 TÓM TẮT Thiên môn đông (Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr.) là cây dược liệu có giá trị, loại cây đặc biệt khi mangđặc điểm của cây đơn tính khác gốc. Nghiên cứu góp phần xây dựng cơ sở dữ liệu cho chọn tạo giống Thiên mônđông. Hai dạng cây Thiên môn đông, Dạng 1: không tạo quả (TMĐ01) và Dạng 2: có tạo quả (TMĐ02), cây 20 thángtuổi nhân giống bằng tách mầm, tại Quảng La, Hạ Long, Quảng Ninh. Bố trí theo kiểu tuần tự 3 lần nhắc lại. Diện tích 2ô thí nghiệm là 50m , thí nghiệp được thực hiện từ 2022-2023. Hoa Thiên môn đông dạng không tạo quả có bầunhụy tiêu giản; Bộ nhị có đầy đủ 6 bao phấn đính ở ngọn chỉ nhị, chứa đầy hạt phấn; Hoa có tạo quả có bầu nhuygồm 3 lá noãn hợp, bao phấn tiêu giảm. Có 353,07 hoa/nhánh (dạng TMĐ01) đến 395,26 hoa/nhánh (dạng TMĐ02),đường kính quả đạt 8,57mm, có 110,73 quả/nhánh; 278,40g hạt/khóm, khối lượng 1.000 hạt đạt 34,10g. Tại thờiđiểm 30 tháng sau trồng, dạng cây tạo quả sinh trưởng tốt hơn chiều cao đạt 201,50cm; 39,90 nhánh/khóm. Đườngkính bộ rễ 36,19cm và chiều dài rễ đạt 44,07cm. Số rễ củ/khóm (323,60 củ) ở dạng cây TMĐ01 cao hơn TMĐ02.Năng suất cá thể của 2 dạng cây không có sự sai khác có ý nghĩa, biến động từ 1,72 kg/khóm -1,81 kg/khóm tại thờiđiểm 30 tháng sau trồng. Từ Khoá: Thiên môn đông, ra hoa, làm quả, năng suất. Flowering and Fruiting Characteristics and Yield of Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr. in Quang Ninh ABSTRACT Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr.) is a special plant with the characteristics of a dioecious plant. Thisstudy contributes to building a database for Asparagus breeding. 20-month-old plants of two types ofA. cochinchinensis plants, (non-fruiting (TMĐ01) and fruiting (TMĐ02), were propagated by separating buds in QuangLa, Ha Long, Quang Ninh. The treatments wes arranged in a sequential experiment with 3 repetitions with plot size of 250m , from 2022-2023. The flowers of the non-fruiting (TMĐ01) showed a reduced ovary and the stamens had a fullset of 6 anthers attached to the tip of the filament and filled with pollen. The fruiting flower had a developed ovary with3 carpels and reduced stamen. There were 353.07 flowers/branch (TMĐ01 type) to 395.26 flowers/branch (TMĐ02type), fruit diameter reached 8.57mm. There were 110.7 fruits/branch and 278.4g seeds/clump, weight of 1000 seedsreached 34g. At 30 months after planting, the fruitting plant grew better, with a height of 201 cm and 39.90branches/clump, root diameter (36.19cm) and root length (44.07cm). The number of roots/clump (323.6 roots) inTMĐ01 plant was higher than of TMĐ02. The individual yield of the 2 plant types wasnot significant different,fluctuating from 1.72 kg/clump to 1.81 kg/clump at 30 months after planting. Keywords: Asparagus cochinchinensis, Flowering, Fruiting, Yield, Quang Ninh. (Lour.) Merr.) thuûc hõ Thiên môn1. ĐẶT VẤN ĐỀ (Asparagacea), cây còn có tên gõi khác là Thiên Thiên mön đöng (Asparagus cochinchinensis đöng, Minh thiên đöng, Dåy tòc tiên (Đú Tçt Lợi, 1413Đặc điểm ra hoa làm quả và năng suất dược liệu của cây Thiên môn đông (Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr.) tạiQuảng Ninh2006). Rễ củ Thiên mön đöng được sử dụng 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUnhiều trong làm dược liệu ở mût sø nước như Méu giøng Thiên mön đöng (AsparagusTrung Quøc, Ấn đû (Kim & cs., 2017; Wang & cochinchinensis (Lour.) Merr của Cöng ty Cùcs., 2022). Täi Việt Nam, từ rçt sớm y hõc cù phæn Khoa hõc Công nghệ Đöng Á chõn lõc,truyền đã chứng minh rễ củ Thiên mön đöng cò được chia làm hai däng: Däng 1: khöng täo quâtác dụng trong chữa và điều trð bệnh về phùi (Đú (TMĐ01) và Däng 2: cò täo quâ (TMĐ02), cåyHuy Bích & cs., 2006). Rễ củ Thiên mön đöng cò 20 tháng tuùi được nhån giøng bìng tách mæmtác dụng trð phế ráo ho khan, đờm dính (Dượcđiển Việt Nam V, 2017). Ngày nay, dược liệu và tr÷ng täi xã Quâng La, thành phø Hä Long,Thiên mön đöng với hơn 90 loäi hợp chçt đã được tînh Quâng Ninh. Cåy cò đặc điểm c ...