Đánh giá tác động lan tỏa của đầu tư trực tiếp nước ngoài tới các doanh nghiệp ở Nghệ An

Trong bài viết này, tác giả tập trung đánh giá tác động lan tỏa của FDI đến các doanh nghiệp Nghệ An theo hướng tiếp cận mô hình kinh tế lượng với phương pháp ước lượng của LevinsonPetrin và số liệu dạng bảng của các doanh nghiệp. Kết quả ban đầu của chúng tôi cho thấy trong trường hợp của tỉnh Nghệ An thì FDI có tác động lan tỏa chủ yếu theo chiều ngang, có nghĩa là khi FDI đầu tư vào Tỉnh thì chỉ làm cho các doanh nghiệp trong Tỉnh mở rộng sản xuất mà không phát triển theo chiều sâu, tăng năng suất lao động và đầu tư công nghệ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá tác động lan tỏa của đầu tư trực tiếp nước ngoài tới các doanh nghiệp ở Nghệ An KINH TEÁ VAØ HOÄI NHAÄP<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG LAN TỎA CỦA ĐẦU TƯ<br /> <br /> TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TỚI CÁC DOANH NGHIỆP Ở NGHỆ AN<br /> Vương Thị Thảo Bình*<br /> Đỗ Văn Lâm**<br /> Tóm tắt<br /> Trên thế giới đã có khá nhiều nghiên cứu đánh giá tác động lan tỏa của đầu tư trực tiếp nước<br /> ngoài (FDI) tới các doanh nghiệp trong nước và thường sử dụng phương pháp phân tích định lượng<br /> để đánh giá các tác động này. Ở Việt Nam, có nhiều nghiên cứu về tác động lan tỏa của FDI tới các<br /> doanh nghiệp trong nước bằng định lượng. Các nghiên cứu đó thường phân tích chung cho cả nước.<br /> Trong bài viết này, chúng tôi tập trung đánh giá tác động lan tỏa của FDI đến các doanh nghiệp<br /> Nghệ An theo hướng tiếp cận mô hình kinh tế lượng với phương pháp ước lượng của LevinsonPetrin và số liệu dạng bảng của các doanh nghiệp. Kết quả ban đầu của chúng tôi cho thấy trong<br /> trường hợp của tỉnh Nghệ An thì FDI có tác động lan tỏa chủ yếu theo chiều ngang, có nghĩa là khi<br /> FDI đầu tư vào Tỉnh thì chỉ làm cho các doanh nghiệp trong Tỉnh mở rộng sản xuất mà không phát<br /> triển theo chiều sâu, tăng năng suất lao động và đầu tư công nghệ.<br /> Từ khóa: FDI, tác động lan tỏa, lan tỏa ngang, lan tỏa xuôi, lan tỏa ngược, lan tỏa ngược cung,<br /> phương pháp Levinson-Petrin.<br /> Mã số: 167.070815. Ngày nhận bài: 07/08/2015. Ngày hoàn thành biên tập: 03/09/2015. Ngày duyệt đăng: 22/9/2015.<br /> <br /> Abstract<br /> In the world and in Vietnam, there are many studies on spillover effects of foreign direct<br /> investments to local enterprises and these studies are usually analyzed by using quantitative<br /> methods.  So far, such studies have not been for the case of Nghe An province. In this study, we<br /> focus on evaluating the spillover effects of FDI to enterprises in Nghe An province by approaching<br /> a macroeconomics model combining with Levinson-Petrin’s estimated method and enterprises’<br /> panel data. The initial result shows that in case of Nghe An province, the spillover effect of FDI<br /> mainly follows the horizontal dimension, meaning that FDIs in Nghe An only focus on expanding<br /> manufacturing without developing in depth, increasing productivity and technology investment.<br /> Besides, our result also shows that when state enterprises increase their market shares, they will<br /> reduce revenues of other enterprises in Nghe An.<br /> Key words: FDI, spillover effect, Horizontal spillover, Forward spillover, Backward spillover,<br /> Supplybackward spillover, Levinson-Petrin’s estimated method.<br /> Paper No. 167.070815. Date of receipt: 07/08/2015. Date of revision: 03/09/2015. Date of approval: 22/9/2015.<br /> <br /> 1. Đặt vấn đề:<br /> <br /> thuyết thương mại quốc tế thì khi một công ty<br /> Một câu hỏi luôn đặt ra cho các nhà kinh đầu tư nước ngoài vào một nước, nó thường<br /> tế là FDI ảnh hưởng đến các doanh nghiệp mang theo công nghệ thuộc quyền sở hữu để<br /> của nước nhận đầu tư như thế nào. Theo lý cạnh tranh thành công với các công ty bản xứ<br /> *<br /> **<br /> <br /> TS, Trường Đại học Ngoại thương; Email: vuongbinh@ftu.edu.vn<br /> ThS, Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội Quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư<br /> <br /> 36<br /> <br /> Taïp chí KINH TEÁ ÑOÁI NGOAÏI<br /> <br /> Soá 77 (11/2015)<br /> <br /> KINH TEÁ VAØ HOÄI NHAÄP<br /> <br /> (James R. Markusen, 1995). Người ta tin rằng<br /> công nghệ được chuyển giao này sẽ được các<br /> công ty trong nước hấp thu, các nhà hoạch định<br /> chính sách của nước tiếp nhận có thể cố gắng<br /> triển khai các chính sách để thu hút đầu tư trực<br /> tiếp nước ngoài (FDI). Tuy nhiên sự tin tưởng<br /> vào những tác động lan tỏa dương như vậy của<br /> FDI có thể không thống nhất với thực nghiệm<br /> (Smarzynska Javorcik, 2004). Nghiên cứu về<br /> tác động lan tỏa theo hướng tiếp cận định lượng<br /> đã được nhiều tác giả nghiên cứu (Levinsohn,<br /> J. & A. Petrin, 2003; Markusen, JamesR<br /> .and Venables, AnthonyJ., 1999; Merlevede<br /> B.  & Schoors K., 2008; Nguyen Khac Minh<br /> & Nguyen Viet Hung, 2008; Đào Văn Thanh,<br /> 2013). Các nghiên cứu đó thường phân tích<br /> chung cho cả nước hoặc cho một ngành công<br /> nghiêp. Câu hỏi đặt ra là áp dụng cách phân<br /> tích định lượng cho Tỉnh Nghệ An cho thấy<br /> thu hút FDI đã tác động lan tỏa đến các doanh<br /> nghiệp trong Tỉnh như thế nào? Trong bài viết<br /> này, chúng tôi tập trung đánh giá tác động lan<br /> tỏa của FDI đến các doanh nghiệp Nghệ An<br /> theo hướng tiếp cận mô hình kinh tế lượng kết<br /> hợp với phương pháp ước lượng của LevinsonPetrin. Số liệu được sử dụng là số liệu điều tra<br /> doanh nghiệp được tách riêng cho tỉnh Nghệ<br /> An từ điều tra của Tổng cục Thống Kê năm<br /> 2000 đến năm 2012. Phần 1 của Bài viết giới<br /> thiệu qua về tình hình thu hút FDI ở Nghệ An,<br /> tóm tắt hạn chế và nguyên nhân; Phần 2, chúng<br /> tôi trình bày tổng quan lý thuyết về tác động<br /> lan tỏa; Phần 3 trình bày về đánh giá tác động<br /> lan tỏa thông qua hàm sản xuất Cobb-Douglas.<br /> Cuối cùng đưa ra một số kết luận và kiến nghị<br /> chính.<br /> 2. Tổng quan lý thuyết<br /> 2.1. Lý thuyết chung tác động lan tỏa của<br /> đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> Khái niệm “tác động lan tỏa” (spill ...