Đánh giá việc thực hiện chính sách đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện một số dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Hải Phòng

Đền bù giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất là vấn đề hết sứcnhạy cảm, phức tạp, tác động tới mọi mặt đời sống, kinh tế, xã hội, nhân văncủa nhiều người, của cả cộng đồng dân cư. Trong điều kiện quỹ đất ngàycàng hạn hẹp và giá đất ngày càng cao thì vấn đề lợi ích kinh tế của các tổchức, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất và giao đất ngày càng được quan tâmhơn. Vì vậy, vấn đề bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất đã và đang là vấnđề mang...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá việc thực hiện chính sách đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện một số dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Hải Phòng PhÇn thø nhÊt Më ®Çu1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi §Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt lµ vÊn ®Ò hÕt søcnh¹y c¶m, phøc t¹p, t¸c ®éng tíi mäi mÆt ®êi sèng, kinh tÕ, x· héi, nh©n v¨ncña nhiÒu ng−êi, cña c¶ céng ®ång d©n c−. Trong ®iÒu kiÖn quü ®Êt ngµycµng h¹n hÑp vµ gi¸ ®Êt ngµy cµng cao th× vÊn ®Ò lîi Ých kinh tÕ cña c¸c tæchøc, c¸ nh©n khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt vµ giao ®Êt ngµy cµng ®−îc quan t©mh¬n. V× vËy, vÊn ®Ò bï thiÖt h¹i khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt ®· vµ ®ang lµ vÊn®Ò mang tÝnh thêi sù cÊp b¸ch. Thùc tiÔn ®· kh¼ng ®Þnh c«ng t¸c ®Òn bï gi¶iphãng mÆt b»ng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thùc hiÖn dù ¸nph¸t triÓn, nÕu kh«ng ®−îc xö lý tèt th× sÏ trë thµnh vËt c¶n sù ph¸t triÓn kinhtÕ x· hé. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thùc hiÖn ®−êng lèi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹ihãa ®Êt n−íc do §¶ng ta ®Ò x−íng, chóng ta ®· vµ ®ang triÓn khai nhiÒu dù¸n ®Çu t− x©y dùng vµ c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng, c¸c dù ¸n nµy ®Òu cÇn quü ®Êt.Sù ph¸t triÓn c¬ së s¶n xuÊt, ph¸t triÓn ®« thÞ, khu d©n c−, an ninh quècphßng ®Òu cÇn quü ®Êt. ViÖc ®Òn bï thiÖt h¹i khi thu håi ®Êt ®−îc thùc hiÖntheo c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ nh−: ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè90/CP ngµy 17/8/1994 quy ®Þnh vÒ ®Òn bï thiÖt h¹i khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt®Ó sö dông vµo môc ®Ých an ninh, quèc phßng, lîi Ých quèc gia, lîi Ých c«ngcéng, sau nµy ®−îc thay b»ng NghÞ ®Þnh sè 22/1998N§ - CP ngµy 24/4/1998.MÆc dï c¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ nhÊt lµ ë c¬ së ®· cã nhiÒu cè g¾ng song c¶trong chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thùc hiÖn viÖc ®Òn bï thiÖt h¹i vµ t¸i ®Þnh c− vÉncßn nhiÒu tån t¹i: hiÖn t−îng khiÕu kiÖn kÐo dµi, mét sè n¬i chËm triÓn khaihoÆc triÓn khai ch−a phï hîp víi chÝnh s¸ch, hå s¬ qu¶n lý ®Êt ®ai ch−a ®Çy®ñ ... rÊt phæ biÕn. NhiÒu dù ¸n kh«ng ®¶m b¶o tiÕn ®é GPMB, thËm chÝ cãnh÷ng dù ¸n kh«ng thÓ thùc hiÖn c«ng t¸c giao ®Êt. §Ó nh×n nhËn ®Çy ®ñ vÒ 1c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng ë thµnh phè H¶i Phßng, chóng t«i thùchiÖn ®Ò tµi: “§¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Òn bï thiÖt h¹i khi Nhµn−íc thu håi ®Êt thùc hiÖn mét sè dù ¸n ®Çu t− trªn ®Þa bµn thµnh phèH¶i Phßng”, nh»m t×m ra nh÷ng ¸ch t¾c vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p ®Ó c«ng t¸cGPMB ë H¶i Phßng triÓn khai nhanh h¬n, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu c¶i c¸chhµnh chÝnh cña Nhµ n−íc.1.2. Môc ®Ých yªu cÇu cña ®Ò tµi * Môc ®Ých - T×m hiÓu nh÷ng v−íng m¾c, tån t¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t−trªn ®Þa bµn thµnh phè H¶i Phßng. - §Ò xuÊt ý kiÕn, gãp phÇn ®Èy nhanh c«ng t¸c ®Òn bï GPMB khi Nhµn−íc thu håi ®Êt phôc vô cho môc ®Ých an ninh quèc phßng, lîi Ých quèc gia,lîi Ých c«ng céng. * Yªu cÇu: - Nghiªn cøu, n¾m v÷ng chÝnh s¸ch ph¸p luËt ®Êt ®ai, chÝnh s¸ch ®Òn bïGPMB vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®· ®−îc ban hµnh tõ tr−íc cho ®Õn nay. - C¸c tµi liÖu, sè liÖu ®iÒu tra, thu thËp ph¶i ph¶n ¸nh ®óng qu¸ tr×nh thùchiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng vµ cã ®é chÝnh x¸c qua métsè dù ¸n ®· ®−îc thùc hiÖn trªn ®Þa bµn thµnh phè H¶i Phßng trong thêi giangÇn ®©y. - C¸c sè liÖu thu thËp ph¶i ®−îc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ mét c¸nh kh¸ch quan 2 PhÇn thø hai Tæng quan vÊn ®Ò nghiªn cøu2.1. Kh¸i niÖm vÒ ®Òn bï thiÖt h¹i2.1.1. §Òn bï thiÖt h¹i ( Båi th−êng thiÖt h¹i): §Òn bï thiÖt h¹i cã nghÜa lµ tr¶ l¹i t−¬ng xøng gi¸ trÞ hoÆc c«ng lao chomét chñ thÓ nµo ®ã bÞ thiÖt h¹i v× mét hµnh vi cña chñ thÓ kh¸c [29]. ViÖc ®Òn bï thiÖt h¹i nµy cã thÓ v« h×nh (xin lçi) hoÆc h÷u h×nh (Båith−êng b»ng tiÒn, b»ng vËt chÊt kh¸c...), cã thÓ do c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt®iÒu tiÕt, hoÆc do tháa thuËn gi÷a c¸c chñ thÓ. Trªn thùc tÕ, ngoµi c¸c kho¶n båi th−êng thiÖt h¹i nãi trªn th× cßn cã méth×nh thøc båi th−êng kh¸c gäi lµ viÖc hç trî, hç trî t−¬ng xøng víi gi¸ trÞhoÆc c«ng lao cho mét chñ thÓ nµo ®ã bÞ thiÖt h¹i v× mét hµnh vi cña chñ thÓkh¸c.2.1.2. §Òn bï thiÖt h¹i khi Nhµ N−íc thu håi ®Êt ®Ó sö dông vµo môc®Ých an ninh quèc phßng, lîi Ých quèc gia, lîi Ých c«ng céng. §Òn bï thiÖt h¹i (båi th−êng thiÖt h¹i) khi Nhµ n−íc thu håi ®Êt ®Ó södông vµo môc ®Ých an ninh, quèc phßng, lîi Ých quèc gia, lîi Ých c«ng cénglµ hµnh vi ®−îc HiÕn ph¸p n¨m 1992 quy ®Þnh t¹i ®iÒu 27 cña LuËt §Êt ®ain¨m 1993 vµ c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn nh− NghÞ ®Þnh sè 22/1998/N§-CP ngµy24/4/1998 cña ChÝnh Phñ [11,18].2.2 ChÝnh s¸ch ®Òn bï thiÖt h¹i ë mét sè n−íc vµ kinhnghiÖm cho ViÖt Nam - T¹i Hµn quèc, LuËt båi th−êng thiÖt h¹i cña Hµn Quèc ®−îc chia lµm 2thÓ chÕ. Mét lµ ®Æc lÖliªn quan ®Õn båi th−êng thiÖt h¹i cho ®Êt c«ng céng®· ®−îc theo thñ tôc th−¬ng l−îng cña ph¸p luËt. Hai lµ luËt: sung c«ng ®Êttheo thñ tôc quy ®Þnh c−ìng chÕ cña c«ng ph¸p [7]. 3 §Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ th× cÇn rÊt nhiÒu ®Êt c«ng céngtrong mét thêi gian ng¾n víi môc ®Ých c−ìng chÕ ®Êt cho nªn luËt sungc«ng ®Êt ®· ®−îc thiÕt lËp tr−íc vµo n¨m 1962. Sau ®ã theo ph¸p luËt ngoµimôc ®Ých th−¬ng l−îng thu håi ®Êt c«ng céng th× cßn muèn thèng nhÊt viÖcnµy trªn toµn quèc vµ ®¶m b¶o quyÒn tµi s¶n cña c«ng nªn luËt nµy ®· ®−îclËp vµo n¨m 1975 vµ dùa vµo 2 luËt trªn Hµn Quèc triÓn khai ®Òn bï thiÖt h¹icho ®Õn nay. Tuy nhiªn d−íi 2 thÓ chÕ luËt vµ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËt®Æc lÖ th−¬ng l−îng kh«ng ®¹t ®−îc tháa thuËn th× luËt sung c«ng ®Êt®−îc thùc hiÖn b»ng c¸ch c−ìng chÕ nh−ng nÕu nh− thÕ th× ph¶i lÆp ®i lÆp l¹iqu¸ tr×nh nµy vµ ®«i khi bÞ trïng hîp cho nªn thêi gian cã thÓ bÞ kÐo dµi hoÆcchi phÝ båi th−êng sÏ t¨ng lªn. Do ®ã, cho ®Õn nay ®· cã nhiÒu tháa thuËnthèng nhÊt 2 thÓ chÕ nµy thµnh mét vµ dù ®Þnh sÏ thi hµnh vµo 1/1/2003. Thùc hiÖn luËt båi th−êng cña Hµ ...