Đau bụng dưới ở phụ nữ

Có rất nhiều yếu tố gây các cơn đau bụng dưới (hạ vị) ở phụ nữ. Để tìm ra nguyên nhân, người bệnh cần chú ý đến tính chất của đau (vị trí, hướng lan tỏa, mức độ) và thời điểm xuất hiện cơn đau.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đau bụng dưới ở phụ nữ Đau bụng dưới ở phụ nữCó rất nhiều yếu tố gây các cơn đau bụng dưới (hạ vị) ởphụ nữ. Để tìm ra nguyên nhân, người bệnh cần chú ý đếntính chất của đau (vị trí, hướng lan tỏa, mức độ) và thờiđiểm xuất hiện cơn đau.1) Các cơn đau liên quan đến chu kỳ kinh nguyệtCơn đau xuất hiện trong lúc hành kinh: Đó là cơn đau do cothắt, xung huyết, liên quan đến hiện tượng tăng co bóp củalớp cơ ở thành tử cung. Có thể điều trị bằng thuốc giảm đauthông thường như Paracetamol hoặc thuốc chống co thắt cơnhư Phloroglucinol (spasfon) hoặc dùng các thuốc chốngviêm không steroid, thuốc chống thụ thai đường uống theođơn của bác sĩ.Cơn đau xuất hiện giữa chu kỳ: Đó là cơn đau bụng dướido rụng trứng, là hiện tượng sinh lý thông thường. Đôi khicơn đau này kèm với rong huyết (máu rỉ từ âm đạo),thường gọi là “hành kinh ngày thứ 15”. Chỉ cần nghỉ ngơilà sẽ khỏi đau. Nếu nghỉ ngơi mà không đỡ thì có thể đaudo nang ở buồng trứng, cần đi khám phụ khoa.Đau xuất hiện trước khi hành kinh: Là một dấu hiệu củahội chứng trước kỳ kinh. Đau kèm với căng tức vú, tăngcân nhẹ, cảm giác bụng to ra, đau bàng quang, đôi khi nhứcnửa đầu, tính tình trở nên nóng nảy, dễ bực dọc. Nguyênnhân của hội chứng này là sau khi trứng rụng có sự giảmtiết progesteron, một hoóc môn có vai trò chuẩn bị niêmmạc để trứng được thụ tinh làm tổ và giúp cho trứng pháttriển. Các triệu chứng kể trên đều mất đi khi bắt đầu hànhkinh.Cơn đau xuất hiện sau khi hành kinh: Phải nghĩ ngay đếnbệnh lạc nội mạc tử cung. Cơn đau này thường xuất hiện ởcác phụ nữ trẻ, đôi khi ở những người không có khả năngsinh đẻ.Cơn đau xuất hiện trước khi hành kinh (hay đôi khi tronglúc rụng trứng) và chỉ mất đi ở cuối kỳ kinh nguyệt: Đó làcơn đau trong bệnh loạn dưỡng buồng trứng. Bệnh này gâynên những biến đổi chức năng của buồng trứng, làm rốiloạn hiện tượng tiết hoóc môn. Dựa vào tính chất xuất hiệnvà mất đi ở cơn đau, kết hợp với khám lâm sàng, bác sĩ cóthể xác định được bệnh này.2) Đau không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệtCơn đau có thể xuất hiện sau khi bệnh nhân được làm mộtsố thủ thuật chuyên khoa, chẳng hạn làm đông máu bằngđiện cao tần ở cổ tử cung hoặc sinh thiết, lấy một mẩu môquanh tuyến ở cổ tử cung để khảo sát các tế bào ở lớp niêmmạc. Ở các trường hợp này, đau thường kém rối loạn kinhnguyệt (bởi cổ tử cung bị hẹp do các thủ thuật trên).Cơn đau xuất hiện do quan hệ nam nữ: Đó là đau do giaohợp, khó phân biệt do nhân tố tâm lý hay do tổn thương ởbộ phận sinh dục ngoài của nữ. Thường nghĩ nhiều đếnnhân tố tâm lý (không thích thú, sợ, bị cưỡng ép) khi đauxuất hiện sớm, ngay khi chỉ mới bắt đầu. Nếu đau ở nôngthì có thể do tổn thương thực thể, ví dụ như người phụ nữvừa mới làm thủ thuật mở rộng lỗ âm hộ để dễ dàng sinhcon; hoặc ở bệnh viêm âm đạo - âm hộ do nấm; hoặc ởtrường hợp teo tử cung sau mãn kinh... Quan hệ nam nữ cóthể hoàn toàn không thực hiện được nếu bị viêm âm đạobởi các cơ khép lỗ âm hộ đã co thắt hẹp lại.Sau khi sinh con, sản phụ có thể đau dữ dội, ở sâu, thuộcvùng bụng dưới. Đó là trường hợp tử cung bị gập ra phíasau, cổ tử cung di động bởi màng bụng bị rách sau khi sinh.Khám sản khoa sẽ xác định được nguyên nhân này.Đau do nhiễm khuẩn ở bộ phận sinh dục phía trong (buồngtrứng, vòi trứng...): Thường nghĩ đến trường hợp này nếubệnh nhân đã có lần tiếp xúc với nguồn truyền bệnh hoaliễu. Khám bằng mỏ vịt sẽ thấy mủ rỉ ra từ lỗ tử cung. Bệnhnhân sẽ thấy đau hơn nếu trong khi khám có di chuyển tửcung. Các phần phụ (buồng trứng, vòi trứng) đôi khi tăngkích thước. Cần làm các xét nghiệm bổ sung để xác địnhnguyên nhân gây bệnh.3) Các trường hợp đặc biệt cần chú ýNếu như thời điểm xuất hiện đau không xác định được làtrước, giữa hay sau lúc hành kinh, không đau do giao hợp,không có dấu hiệu nhiễm khuẩn (ra khí hư) thì đau bụngdưới có thể do tử cung ở vị trí bất thường (không ở bụngdưới mà cao hơn, thường ở dưới các gai chậu sau trên).Đau do tử cung lệch lên phía trên khiến dễ chẩn đoán nhầmvới đau ở đường tiêu hóa. Cũng do vị trí bất thường củaruột thừa mà khi viêm ruột thừa, bệnh nhân lại thấy đau ởbụng dưới, và nhiều khi tưởng là đau ở bộ phận sinh dục.Tuy nhiên, cần chú ý là viêm ruột thừa gây đau đột ngột, cótính chất đặc biệt là tăng nhạy cảm đau, khi sờ vào đau sẽtăng lên, đau có thể kèm theo sốt, táo bón hay tiêu chảynhẹ; không có dấu hiệu về tiết niệu hoặc phụ khoa. Viêmruột thừa là cấp cứu ngoại khoa, khi nghi ngờ cần đi khámbệnh ngay.Bệnh ở cột sống thắt lưng như viêm, thoái hóa đốt sống,viêm khớp cùng chậu... hoàn toàn có thể gây đau ở bụngdưới và thường ở phía sau, có thể nghĩ lầm là đau do bộphận sinh dục nữ.Một số lớn các bệnh phụ khoa như tử cung quặt ra sau, u xơtử cung, u nang buồng trứng... rất ít khi gây đau nếu khôngcó biến chứng (chảy máu, nhiễm khuẩn). Để điều trị khôngmuộn các trường hợp khó nhận biết trên, các bác sĩ phụkhoa thường khuyên chị em nên đi khám phụ khoa định kỳ,ít nhất 6 tháng một lần. ...