Dạy từ vựng trong tiếng Hán

Dạy học từ vựng là một trong những nền tảng cơ bản của việc dạy học ngôn ngữ, cũng là một bộ phận quan trọng trong việc giảng dạy tiếng Hán trên lớp. Trong việc dạy học tiếng Hán, trừ giai đoạn dạy ngữ âm ra, thì tất cả quá trình dạy học khác đều dựa trên nền tảng dạy học từ vựng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dạy từ vựng trong tiếng Hán DẠY TỪ VỰNG TRONG TIẾNG HÁN ThS. Phạm Thị Minh Châu Bộ môn Thực hành Tiếng I.Đặt vấn đề Dạy học từ vựng là một trong những nền tảng cơ bản của việc dạy học ngôn ngữ, cũng là m ột bộ phận quan trọng trong việc giảng dạy tiếng Hán trên lớp. Trong việc dạy học tiếng Hán, trừ giai đoạn dạy ngữ âm ra, thì tất cả quá trình dạy học khác đều dựa trên nền tảng dạy học từ vựng. Trong việc dạy học tiếng Hán, thì việc dạy từ vựng là một móc xích quan trọng không thể bỏ qua, hơn nữa hầu như tất cả các tiết học trên lớp để bắt đầu bằng việc dạy từ vựng. Kết quả đạt được sau khi dạy học từ vựng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực ngôn ngữ của người học. Nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy học từ vựng, vì vậy, tôi xin được đề ra một số nguyên tắc và kỹ năng dạy học từ vựng tiếng Hán. II. Nội dung 1. Nguyên tắc dạy học từ vựng 1.1. Cần nắm rõ ý nghĩa chính xác và cách dùng của mỗi một từ “Hai ngôn ngữ khác nhau không tồn tại quan hệ dịch nghĩa đơn gi ản, bất kỳ một trường hợp nào, thì ý nghĩa và sắc thái văn hóa đi kèm trong một từ giữa hai ngôn ngữ luôn luôn có sự khác biệt. ' (李双梅Lý Song Mai). Vì vậy, khi giảng dạy từ vựng, nếu chúng ta cho rằng, chỉ cần ghi nhớ bảng ý nghĩa c ủa từ vựng là đã gi ải quyết xong vấn đề từ vựng là hoàn toàn sai lầm, mà quan trọng hơn hết, chúng ta cần nắm được ý nghĩa cụ thể của từ ngữ được dùng trong từng trường hợp cụ thể khác nhau. 1.2. Dạy những từ thường dùng trước Bất kỳ một ngôn ngữ nào, khi dạy học đều cần bồi dưỡng cho người học kỹ năng giao tiếp, vì vậy dạy từ vựng cũng cần phải truyền thụ những từ ngữ thường dùng trong cuộc sống, chú trọng tính thực tế, đi từ dễ đến khó. Lúc giải thích ý nghĩa của từ vựng, không nên dùng những từ có ý trừu tượng hay quá hàn lâm, mà nên thông qua ví dụ, đặc biệt là là những ví dụ liên quan trực tiếp đến đời sống và hứng thú của người học để giải thích. 1.3. Dạy từ kết hợp với câu và ngữ cảnh Trong tiếng hán, có nhiều từ vựng rất khó dùng những từ đã học để giải thích nghĩa của từ mới, nhưng chỉ cần giáo viên cho một ví dụ, thì người học rất nhanh có thể nhận ra được ý nghĩa và cách dùng c ủa từ đó. Ví dụ: “对”，“打”..., nếu không cung cấp cho người học ý nghĩa c ụ thể của từ trong từng ngữ cảnh, thì rất dễ dẫn tới sự lý giải sai nghĩa của người học khi sử dụng từ. 1.4. Lượng từ mới trong bài cần phù hợp với trình độ của người học Đối với đối tượng sinh viên Đại học Nha Trang, trình độ tiếng trung của các em đa phần là bắt đầu tiếp xúc hoặc đạt trình đ ộ sơ cấp, nên việc cung cấp cho các em quá nhiều từ vựng trong một tiết học (một chủ đề) không những làm cho các em không thể 44 tiếp thu và ghi nhớ mà đôi khi còn tạo ra áp lực cho các em, dập tắt niềm hứng thú cũng như lòng yêu thích đ ối với môn học. Vì vậy, với trình đ ộ Trung 1 đến Trung 3, lượng từ vựng cho mỗi chủ đề không nên vượt quá 50 từ (không vượt quá 20 từ cho mỗi lần lên lớp). 1.5. Cần chú ý sử dụng lại và ôn tập những từ đã học Ôn cũ học mới là nguyên tắc cơ bản của việc học ngoại ngữ, việc dạy và học từ vựng cũng không ngoại lệ. Vì vậy giáo viên cần chú ý thiết kế ngữ cảnh, bài tập hoặc các hoạt động giao tiếp, luyện tập nhằm sử dụng lại các từ vựng đã cung cấp cho sinh viên ở những chủ đề trước, tránh tình trạng học sau quên trước, học nhiều nhưng kết quả chẳng thu được bao nhiêu. 2. Một số điểm chú ý khi dạy học từ vựng tiếng Hán Hầu hết các giáo trình Hán ngữ đều sử dụng phương pháp dịch nghĩa đ ối với mục từ vựng, người học khi chuẩn bị bài ở nhà thông qua phần dịch nghĩa đã ph ần nào lý giải được ý nghĩa của một từ, nhưng như vậy không có nghĩa là đã hoàn thành giai đoạn dạy học từ vựng, thông qua bài báo cáo này, tôi cũng đưa ra một số điểm chú ý khi dạy học từ vựng tiếng Hán như sau: 2.1. Cần chú trọng cách thức giải thích nghĩa t ừ vựng Trong bảng từ vựng, ngoài những từ ngữ đòi h ỏi phải đặt trong một ngữ cảnh đúng mới có thể lý giải đúng ý nghĩa của từ cũng có những từ ngữ đơn nghĩa, rất đơn giản. Giải thích những từ đơn giản cũng không có nghĩa là giáo viên cung cấp nghĩa của từ, sinh viên chép lại. Để hoạt động dạy học hiệu quả hơn, đối với loại từ như vậy, chúng ta có thể thông qua hình ảnh, gây sự chú ý với người học. Ngoài ra, khi sử dụng từ trong một câu, một ngữ cảnh, cũng c ần chú ý tạo ra ngữ cảnh hài hước hoặc phù hợp với nhu cầu và tâm lý, hứng thú của các em, góp phần làm cho các em nhớ từ nhanh và lâu hơn. 2.2. Sử dụng từ đã học để giải thích từ mới Thực tế hiện nay tại trường ta, Tiếng Trung chỉ là ngoại ngữ 2 của các em, với số lượng tín chỉ khá ít, tổng cộng 11 tín chỉ, vì vậy, kiến thức và trình đ ộ của các em cũng chưa cao. Nhưng trong quá trình dạy học từ vựng, tôi luôn chú trọng sử dụng từ đã học để giải thích nghĩa từ mới, tránh hết sức dịch nghĩa đơn thuần. Như vậy, người học không chỉ nắm được ý nghĩa của từ mới mà còn có cơ hội ôn tập lại những từ đã đư ợc học. Nhưng trong quá trình giải thích, tôi luôn chú ý lặp đi lặp lại những từ quan trọng, chú ý biểu cảm sắc mặt của sinh viên, lắng nghe thắc mắc nguyện vọng của các em để nắm bắt được tình hình tiếp thu bài của các em. 2.3. Sử dụng phương pháp so sánh để giúp người học nắm được ý nghĩa chính xác của một từ, cũng như đặc điểm nhận dạng của một chữ Hán Đặc điểm của bất cứ một sự vật nào đếu được bộc lộ rõ nhất khi được so sánh. Trong ngôn ngữ cũng vậy, ý nghĩa hàm ch ứa và cách dùng của một từ cũng rất dễ dàng bộc lộ thông qua việc so sánh với từ đồng nghĩa, g ần nghĩa và ph ản nghĩa, v.v... Ví dụ: Từ đồng nghĩa: 立刻—马上 可是—但是 Từ gần nghĩa: 突然—忽然 立刻—赶紧 45 Từ trái n ...