Doanh nhân Việt và tư duy 'think out of box'

Hình như với không ít người Việt chúng ta, trong đó có cả giới doanh nhân, sự thử nghiệm cái mới vẫn còn là điều cấm kỵ? Một ngày cuối năm ngoái, sau khi vật vã với việc tổ chức ăn trưa cho một cuộc họp tại công ty, tôi có viết bài “Ý tưởng hay là điểm tựa cho thương hiệu lớn” trên một trang báo điện tử khá nổi tiếng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Doanh nhân Việt và tư duy “think out of box” Doanh nhân Việt và tưduy “think out of box”Hình như với không ít người Việt chúng ta, trong đó có cả giới doanhnhân, sự thử nghiệm cái mới vẫn còn là điều cấm kỵ?Một ngày cuối năm ngoái, sau khi vật vã với việc tổ chức ăn trưacho một cuộc họp tại công ty, tôi có viết bài “Ý tưởng hay là điểmtựa cho thương hiệu lớn” trên một trang báo điện tử khá nổi tiếng.Chủ đề chính là thảo luận về tình hình thị trường cơm hộp ở các thànhphố lớn hiện nay, những điều khách hàng chưa được thỏa mãn với cơmhộp hiện tại, và lời gợi ý cho một sản phẩm “cơm hộp” nâng cấp.Tôi nhận được nhiều comment, thậm chí nhiều bạn đã trực tiếp liên hệvới tôi để trao đổi về tính khả thi của ý tưởng đó, trong đó một số bạncho rằng sự gợi ý của tôi là “bất khả thi, mặc dù nghe thì hay”. Có nhiềulý do để phản bác đã được các bạn đưa ra.Thật sự, tôi không bất ngờ về những phản bác đó. Từ vài năm trước, khitham gia đào tạo các khóa về kinh doanh cho các doanh nghiệp, mỗi khigợi ý học viên về những ý tưởng kinh doanh mới, câu trả lời thườngxuyên của các học viên thường là: “Hay đấy, nhưng sợ không khả thi”.Hình như với không ít người Việt chúng ta, trong đó có cả giới doanhnhân, sự thử nghiệm cái mới vẫn còn là điều cấm kỵ?Không ít người trong số chúng ta (đặc biệt những người đã được đào tạoở nước ngoài, hoặc được đào tạo ở các công ty đa quốc gia) đã biết đếnthuật ngữ “Think out of box” - tạm dịch: “Suy nghĩ phá lệ”.Nói một cách dễ hiểu, là muốn sáng tạo, muốn có những cú đột phátrong kinh doanh, thì hãy đừng tự trói suy nghĩ của mình vào một ràocản nhất định, do chính mình đặt ra.Đã nhiều lần tôi được nghe các doanh nhân và giảng viên nước ngoàinhận xét: “Người Việt Nam học hỏi rất nhanh, nhưng hay đặt rào cảnquá”. Tôi hiểu ý họ, và thật lòng khá buồn. Buồn vì họ nhận xét đúng!Tôi xin lấy một ví dụ nhỏ: đồ gốm sứ Bát Tràng rất được khách Nhật ưachuộng. Nhiều doanh nghiệp Bát Tràng đã gửi chào hàng tới Nhật Bảnqua nhiều kênh xúc tiến thương mại khác nhau. Tuy nhiên, đơn đặt hàngkhông nhiều.Nguyên nhân không phải do hàng hóa chất lượng thấp, hoặc giá cao. Màđơn giản: các nhà sản xuất chỉ làm theo bộ số lượng lớn (6-10 cái bát ăncơm, kèm vài cái đĩa chẳng hạn) - đây là một bộ bát đĩa cho một hộ giađình 4 người thường thấy ở Việt Nam.Trong khi đó, quy mô gia đình ở Nhật lại rất nhỏ (chỉ từ 1-3 người),không gian sống ở các thành phố Nhật quá nhỏ, nên họ chỉ cần mua mộtbộ gồm 2-4 cái bát ăn cơm nhỏ.Chẳng biết các nhà sản xuất Bát Tràng và các cơ quan xúc tiến thươngmại của ta có biết không, nhưng hiện tượng này đã xảy ra từ lâu, và “vũnhư cẫn” đến tận bây giờ.Henry Ford - nhà sáng lập ra hãng ôtô Ford lừng danh, doanh nhân màtôi ngưỡng mộ nhất, đã nói khi sáng chế ra chiếc ôtô Ford Model T:“Nếu tôi hỏi người tiêu dùng cần gì, họ sẽ nói họ cần một chiếc xe ngựachạy nhanh hơn”.Nếu Ford cũng nghĩ như người khác, thì chắc chúng ta sẽ không cónhững chiếc ôtô như ngày nay.Một bài báo trên VnEconomy gần đây có nhắc đến Phở 24 và VietMac -một loại cơm văn phòng kiểu mới. Phở 24 đã quá quen thuộc, nhưng cònVietMac - phải chăng đây là sản phẩm của “think out of box”?Tôi đã truy cập vào trang web của nhà sản xuất, và biết đây là một dạng“McDonald’s kiểu Việt”. Sản phẩm của họ là cơm hộp nâng cấp, đượcđóng gói như fast-food. Nhờ sự cải tiến (mà tôi nghĩ là rất nhỏ) này, họđã đảm bảo được tính vệ sinh an toàn thực phẩm, khắc phục được mùikhó chịu của hộp cơm, và đảm bảo cơm nóng cho tới tay khách hàngnhờ lò vi sóng.Tôi không nghĩ đây là ý tưởng có sự đột phá về tư duy, vì thực ra trênthế giới đã có sản phẩm rice-burger, loại bánh hamburger làm từ gạođược dân châu Á rất thích. McDonald’s cũng có sản phẩm này, MOSBurger - thương hiệu nổi tiếng Nhật Bản cũng bán rice-burger, bán đầyở các cửa hàng thực phẩm ở Nhật, Thái Lan, Singapore, Malaysia…Nhưng, tôi đánh giá cao ý tưởng sản phẩm này vì nhà sản xuất biết uyểnchuyển áp dụng cho thị trường ở Hà Nội. Họ không đi theo lối mòn làsản xuất thức ăn nhanh để cạnh tranh với các ông lớn trong ngành fast-food, mà chuyển hóa sản phẩm thành một thứ “cơm hộp nâng cấp”.Đồng thời, họ cũng không cố gắng nâng cấp cái hộp cơm - điều mà cácnhà sản xuất khác đang hướng tới, mà cải tiến nó về chất.Hãy đừng tự trói mình vào một rào cản nào đó. Sáng tạo là vốn quý nhấtcủa doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh hiện nay, nhưng sáng tạochỉ có khi chúng ta “think out of box”.Phải chăng, cũng chính vì tư tưởng “không thể làm được” rất phổ biếntrong suy nghĩ đã ngăn cản sự sáng tạo, để đến hôm nay chúng ta vẫnchưa có nhiều thương hiệu lớn?* Tác giả bài viết là Phó giám đốc Công ty Thời trang Thiên Quang. ...