Độc học môi trường part 10

Nguyên liệu chất đốt chủ yếu là than + Quá trình sản xuất công nghiệp, đặc biệt là quá trình sản xuất chlorate, kali có liên quan tới Hg, clo và chất ăn da soda + Sự lan rộng liên quan đến tiêu dùng bao gồm lãng phí chất đốt xảy ra nhanh chóng ở các nước. Sản xuất và phân phối các sản phẩm chứa Hg đã phát triển rộng khắp thế giới kéo theo sự phát thải ô nhiễm Hg ra khí quyển và môi trường xung quanh. Theo đó, hàng năm con người đã lãng phí...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Độc học môi trường part 10 + Nguyeân lieäu chaát ñoát chuû yeáu laø than + Quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp, ñaëc bieät laø quaù trình saûnxuaát chlorate, kali coù lieân quan tôùi Hg, clo vaø chaát aên da soda + Söï lan roäng lieân quan ñeán tieâu duøng bao goàm laõng phí chaátñoát xaûy ra nhanh choùng ôû caùc nöôùc. Saûn xuaát vaø phaân phoái caùc saûn phaåm chöùa Hg ñaõ phaùt trieånroäng khaép theá giôùi keùo theo söï phaùt thaûi oâ nhieãm Hg ra khí quyeån vaømoâi tröôøng xung quanh. Theo ñoù, haøng naêm con ngöôøi ñaõ laõng phí Hgtreân toaøn caàu khoaûng 3.000.000 kg vaøo nhöõng naêm 1900 vaø ñaõ taênggaáp 3 laàn suoát nhöõng naêm 1970. Khoaûng 45% soá ñoù ñaõ ñi vaøo khoângkhí, 7% vaøo nöôùc vaø 48% vaøo ñaát. Söï tieâu duøng toaøn caàu cuûa Hgkhoaûng 18.000.000kg haøng naêm, ñieàu naøy coù nghóa laø hoaït ñoäng cuûacon ngöôøi hieän nay ñang gaây trôû ngaïi moät caùch maïnh meõ cho chu kyøcuûa Hg töï nhieân. Naêm 1973, nöôùc Myõ taïo ra hôn 30% gaùnh naëng Hgcho khí quyeån. Thuûy ngaân laø moät trong nhöõng nguyeân toá ñoäc nhaát ñoái vôùi conngöôøi vaø nhieàu ñoäng vaät baäc cao. Maëc duø Hg coù tính ñoäc döôùi daïng ion,muoái Hg coù tính ñoäc cao vôùi söï nguy hieåm khaùc nhau. Ñoäc chaát Hgtrong moâi tröôøng thöïc söï ñaõ trôû thaønh vaán ñeà nghieâm troïng sau tröôønghôïp ñaàu tieân ñöôïc xaùc ñònh ôû Nhaät Baûn vaøo naêm 1950. Nguôøi daân ôûmoät tænh nhoû cuûa Mirnamata ñaõ bò ngoä ñoäc khi aên caù coù chöùa möùcmetyl Hg cao. Hay moät vaøi tröôøng hôïp thuù hoang daïi bò ngoä ñoäc khi aênlaù caây coù chöùa metyl Hg ôû Ñöùc vaøo naêm 1948–1965. ÔÛ Canada, nhöõngdöï aùn Hydroâ Queùbec lôùn vaø nhöõng nhaø maùy boät giaáy khoång loà duøng Hg(ñeå saûn xuaát clo taåy traéng giaáy ñaõ laøm cho ngöôøi Anh–Ñieâng aên caùchöùa nhieàu kim loaïi ñoäc haïi gaây neân caùc chöùng ruïng toùc, run raåy...) Tröôøng hôïp voâ nhaân ñaïo xaûy ra vôùi boä laïc Ojibwa ôû Ontario doMyõ gaây neân khi Hg ñöôïc thaûi ra töø caùc nhaø maùy giaáy ôû phía thöôïnglöu soâng Wabigoon khieán con soâng bò oâ nhieãm tôùi 50 naêm trong khiñaây laø nôi ñem laïi phaàn lôùn nguoàn thu nhaäp cho boä laïc ñaõ khieán baâygiôø hoï phaûi soáng nhôø tieàn vieän trôï cuûa chính phuû lieân bang. Moätngöôøi giaø ñaõ moâ taû thuûy ngaân: “Chuùng toâi goïi noù laø pijibowin, nghóalaø chaát ñoäc ôû Oijbwa. Anh khoâng theå neám ñöôïc noù, nhöng anh bieát noù 397ôû ñoù. Anh bieát laø noù coù theå gaây toån thöông cho anh, laøm cho chaân tayanh ueå oaûi vaø gaây beänh loaïn trí naõo cuûa anh. Nhöõng ñieàu naøy thì toâihieåu. Ñieàu toâi khoâng hieåu laø vì sao maø caû traùi ñaát laïi coù theå choáng laïichuùng toâi”. Thuûy ngaân khoâng chæ laøm nhieãm ñoäc cô theå maø coøn gaây ranhöõng khoù khaên veà maët kinh teá – xaõ hoäi. Chaát metyl Hg huyû hoaïi caûtaâm lyù, laøm rung chuyeån cô cheá saâu kín nhaát cuûa taâm hoàn, laøm lunglay caû nieàm tin, tín ngöôõng cuûa caùc naïn nhaân. Moät tôø baùo ôû Lisbon (Cananda) ñaõ tieát loä: “Toùc cuûa caùc baø meï vaøtreû em ôû Camara treân ñaûo Madeira coù noàng ñoä Hg vöôït quaù xangöôõng ñöôïc quoác teá chaáp nhaän”. Tôø baùo naøy ñaõ toá caùo, coù leõ do caùkieám ñen – nguoàn thöùc aên chính cuûa daân chuùng – ñaõ bò nhieãm ñoäc vaømoät phaàn Hg coù trong ñaát vaø chaéc chaén hôn heát laø Hg coù nguoàn goáctöø coâng nghieäp vaø do caùc chaát thaûi ñoå leùn luùt ra bieån. Cuõng nhö caùctröôøng hôïp töông töï, caùc nhaø chöùc traùch phaûn öùng baèng caùch coângnhaän hieän töôïng naøy vaø sau ñoù chæ khuyeân daân chuùng neân thay ñoåimoùn aên khaùc. ÔÛ Phaàn Lan, ngöôøi ta ñaõ phaùt hieän söï song song toàntaïi vieäc tieâu thuï caù nöôùc ngoït, ít môõ vaø haøm löôïng Hg caû asen vaøxelen trong toùc gaây ra hieän töôïng nhoài maùu cô tim caáp. Ñeå traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa caùc nhaø pheâ bình, caùc nhaø nghieân cöùuPhaàn Lan nhaán maïnh: “Treân cô sôû caùc keát quaû ñaõ ñöôïc coâng boá vaøchöa ñöôïc coâng boá, chuùng toâi coù caûm töôûng nhöõng taùc ñoäng cuûa Hgtrong ñoà aên ñoái vôùi söùc khoeû ñaõ bò ñaùnh giaù thaáp”. Naêm 1994 nhoùmngöôøi Anh ñöôïc cöû ñi nghieân cöùu ôû Nam Cöïc ñaõ xem xeùt söï hieän dieäncuûa 16 kim loaïi trong gan cuûa 11 con haûi caåu caùi coù loângArctocephalus gazella, töø 3–11 tuoåi. Nhoùm nghieân cöùu ñaõ phaùt hieänmöùc ñoä nhieãm ñoäc cao nhaát chöa töøng thaáy ôû caùc loaøi ñoäng vaät coùxöông soáng ôû bieån ñieàu ñaùng lo ngaïi nhaát laø noàng ñoä Hg tôùi 215mg/kg troïng löôïng khoâ. 8.3.2. Tính ñoäc cuûa caùc hôïp chaát Hg trong moâi tröôøng sinh thaùi 8.3.2.1 Hôi thuûy ngaân kim loaïi Thuûy ngaân ôû daïng kim loaïi nguyeân chaát khoâng ñoäc nhöng daïnghôi vaø ion laïi raát ñoäc. Thuûy ngaân laø moät chaát ñoäc ñoái vôùi teá baøo; taùc398ñoäng cuûa noù raát phöùc taïp. Thuûy ngaân gaây thoaùi hoùa toå chöùc, taïothaønh c ...