Giáo trình Bản đồ địa chính: Phần 1 - Nguyễn Thị Kim Hiệp (chủ biên)

Giáo trình Bản đồ địa chính: Phần 1 do Nguyễn Thị Kim Hiệp làm chủ biên cung cấp cho các bạn những kiến thức về cơ sở lý luận bản đồ địa chính bao gồm những khái niệm về bản đồ học; cơ sở toán học của bản đồ; các phép chiếu bản đồ đã được sử dụng tại Việt Nam; phương pháp thể hiện nội dung bản đồ. Tài liệu hữu ích với những bạn chuyên ngành Địa lý và những ngành có liên quan.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Bản đồ địa chính: Phần 1 - Nguyễn Thị Kim Hiệp (chủ biên) ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGUYỄN THỊ KIM HIỆP (Chủ biên) VŨ THANH THỦY, VÕ QUỐC VIỆT, PHAN ĐÌNH BINH, LÊ VĂN THƠ GIÁO TRÌNH BẢN ĐỒ ĐỊA CHÍNH (DÀNH CHO NGÀNH QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI) NHÀ XUẤT BẢN NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI - 2006 LỜI NÓI ĐẦU Giáo trình “Bản đồ địa chính” được tập thể giáo viên khoa Tài nguyên - Môi trường nông nghiệp biên soạn phục vụ việc giảng dạy cho hệ đại học chuyên ngành Quản lý đất đai. Giáo trình được biên soạn cho yếu theo đề cương môn bản đồ địa chính ở các trường đại học do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định, kết hợp với nhu cầu thực tê đào tạo cán bộ Địa chính cho các tỉnh miền núi phía Bắc. Ngoài ra, giáo trình còn là tài liệu tham khảo cho cán bộ địa chính các cấp. Giáo trình biên soạn với khối lượng giảng dạy 4 đơn vị học trình (60 tiết) bao gồm 2 phần : Phần I: Cơ sở lý luận chung về bản đồ học Bài mở đầu Chương 1 : Những khái niệm cơ bản về bản đồ học Chương 2 : Cơ sở toán học của bản đồ Chương 3 : Các phép chiếu bản đồ đã được sử dụng ở Việt Nam Chương 4: Phương pháp thể hiện nội dung bản đồ Phần II: Bản đồ địa chính Chương 5: Những khái niệm cơ bản về bản đồ địa chính Chương 6: Thành lập bản đồ địa chính Chương 7: Quản lý và khai thác bản đồ địa chính Chương 8: Sử dụng bản đồ địa chính trong công tác thành lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất Giáo trình này do tập thể tác giả biên soạn: + Th.S. Nguyễn Thị Kim Hiệp chủ biên và biên soạn bài mở đầu, các chương 2, 5 + TS. Võ Quốc Việt biên soạn chương 1 + Th.S. Vũ Thị Thanh Thuỷ biên soạn chương 3, chương 6 + Th.S. Phan Đình Binh biên soạn chương 6, 7 + K.S. Lê Văn Thơ, thư ký và biên soạn chương 4 Chúng tôi xin chân thành cám ơn Ban giám hiệu, phòng Đào tạo - khoa học & Quan hệ quốc tế đã tạo mọi điều kiện để chúng tôi hoàn thành giáo trình này. Tuy đã hết sức cô gắng nhưng vẫn không tránh khỏi sai sót, chúng tôi mong nhận được sự góp ý của độc giả và các bạn đồng nghiệp. Tập thể tác giả Phần I CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ BẢN ĐỒ HỌC BÀI MỞ ĐẦU 1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ NHIỆM VỤ CƠ BẢN CỦA BẢN ĐỒ HỌC Bản đồ học là khoa học nghiên cứu toàn diện về bản đồ cùng kỹ thuật và các phương pháp thành lập sử dụng bản đồ. Bản đồ học được coi là khoa học về thể hiện và nghiên cứu sự phân bố trong không gian, mối quan hệ và sự biến đổi theo thời gian của các đối lượng tự nhiên và xã hội bằng các mô hình ký hiệu tượng hình, các hình biểu thị thực địa dưới hình thức trực quan và khái quát hoá. Đối tượng nhận thức của bản đồ học là không gian cụ thể của các đối tượng và hiện tượng của thực tế khách quan và những biến đổi của chúng theo thời gian. Bản đồ học bao gồm nhiều bộ môn khoa học kỹ thuật có quan hệ chặt chẽ với nhau nhưng mỗi bộ môn lại có chức năng riêng, cụ thể là: - Cơ sở lý thuyết của bản đồ: Nghiên cứu các loại bản đồ, tính chất và các yếu tố của bản đồ, khả năng sử dụng các bản đồ trong thực tế, lịch sử phát triển của bản đồ học. - Toán bản đồ: Nghiên cứu các phương pháp chiếu bề mặt toán học của trái đất lên mặt phẳng, các tính chất, các phương pháp đánh giá và lựa chọn các phép chiếu bản đồ và các yếu tố khác thuộc cơ sở toán học của bản đồ. - Thiết kế và thành lập bản đồ: Đó là một trong những bộ môn quan trọng nhất của bản đồ học. Nó nghiên cứu và xây dựng lý thuyết tổng quát hoá bản đồ, các phương pháp biên tập và thành lập bản đồ. - Trình bày bản đồ: Nghiên cứu các phương pháp, phương tiện trình bày màu và hình vẽ của bản đồ, đồng thời nghiên cứu những vấn đề thiết kế các ký hiệu quy ước. - In bản đồ: Nghiên cứu các phương pháp chế bản in và in bản đồ. - Sử dựng bản đồ: Đó là một bộ phận của bản đồ học trong đó nghiên cứu những phương hướng và phương pháp sử dụng các bản đồ, đánh giá độ tin cậy và độ chính xác của các kết quả thu nhận được lừ bản đồ. - Bản đồ số. Nghiên cứu phương pháp và công nghệ thành lập bản đồ số với sự trợ giúp của công nghệ tin học. - Kinh tế và tổ chức sản xuất bản đồ: Nghiên cứu các mặt kinh tế và các biện pháp tổ chức hợp lý hoá sản xuất bản đồ. Bản đồ học có liên quan chặt chế với nhiều môn khoa học khác đặc biệt là với môn Trắc địa phổ thông, Trắc địa cao cấp, Trắc địa địa hình, Thiên văn học....Những mối quan hệ đó có tính chất hai chiều. Bản đồ học dùng các kết quả nghiên cứu của các môn khoa học đó để biên soạn nội dung bản đồ hoặc làm cơ sở toán học để thiết kế nội dung. Các môn khoa học khác dùng bản đồ và các phương pháp sử dụng bản đồ để giải quyết những vấn đề thực tế của mình. Trắc địa cao cấp, Thiên văn học và Trọng lực học ...