Giáo trình bảo vệ môi trường - Phần 1 Bảo vệ khí quyển - Chương 4

Sự ô nhiễm khí quyển từ các nguồn thải di động4.1. Mở đầu Trong những thập niên gần đây, do sự phát triển nhanh của ngành vận tải ô tô và hàng không đã tăng mạnh tỉ phần các chất thải nhập vào khí quyển từ các nguồn di động: ô tô tải và xe hơi, máy kéo, tầu hỏa chạy bằng điêzen và máy bay. Theo các số liệu -ớc l-ợng, tại các thành phố, tỉ phần vận tải ô tô (tùy thuộc sự phát triển công nghiệp và số l-ợng ô tô ở đó) chiếm từ 30 đến...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình bảo vệ môi trường - Phần 1 Bảo vệ khí quyển - Chương 4 Ch−¬ng 4 10 %) vμ tõ bé chÕ hßa khÝ (xÊp xØ 10 %); c¸c t¹p chÊt r¾n nhËp vμo khÝ quyÓn chñ yÕu lμ ®i cïng víi khÝ x¶ (90 %) vμ tõ khoang sù « nhiÔm khÝ quyÓn tõ c¸c nguån th¶i di ®éng m¸y (10 %). L−îng c¸c chÊt « nhiÔm lín nhÊt ®−îc th¶i ra trong khi ch¹y « t«, ®Æc biÖt khi ch¹y nhanh, còng nh− trong khi chuyÓn4.1. Më ®Çu ®éng víi tèc ®é nhá. TØ phÇn t−¬ng ®èi (so víi tæng khèi l−îng Trong nh÷ng thËp niªn gÇn ®©y, do sù ph¸t triÓn nhanh ph¸t th¶i) cña hy®r« cacbua vμ «xit cacbon cao nhÊt khi phanh vμ khi ch¹y kh«ng t¶i, tØ phÇn c¸c «xit nit¬ − trong khi ch¹y. Tõcña ngμnh vËn t¶i « t« vμ hμng kh«ng ®· t¨ng m¹nh tØ phÇn c¸cchÊt th¶i nhËp vμo khÝ quyÓn tõ c¸c nguån di ®éng: « t« t¶i vμ nh÷ng d÷ liÖu ®ã, suy ra r»ng c¸c « t« ®Æc biÖt lμm « nhiÔmxe h¬i, m¸y kÐo, tÇu háa ch¹y b»ng ®iªzen vμ m¸y bay. Theo c¸c m¹nh m«i tr−êng kh«ng khÝ khi dõng th−êng xuyªn vμ khisè liÖu −íc l−îng, t¹i c¸c thμnh phè, tØ phÇn vËn t¶i « t« (tïy chuyÓn ®éng víi vËn tèc nhá.thuéc sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vμ sè l−îng « t« ë ®ã) chiÕm tõ Nh÷ng hÖ thèng giao th«ng ®−îc x©y dùng trong c¸c thμnh30 ®Õn 70 % tæng khèi l−îng chÊt th¶i. ë Mü, tÝnh trªn toμn phè theo chÕ ®é “kh«ng chÆn” c¾t gi¶m ®¸ng kÓ sè l−îng c¸c ®îtquèc, c¸c chÊt th¶i tõ nguån di ®éng cÊu thμnh Ýt nhÊt 40 % dõng giao th«ng t¹i c¸c ng· t− lμ nh»m môc ®Ých gi¶m thiÓu «tæng khèi l−îng cña n¨m chÊt « nhiÔm chÝnh. nhiÔm kh«ng khÝ khÝ quyÓn ë c¸c thμnh phè. ChÕ ®é vËn hμnh ®éng c¬, thÝ dô t−¬ng quan gi÷a khèi l−îng nhiªn liÖu vμ kh«ng khÝ, thêi ®iÓm ®èt, chÊt l−îng nhiªn liÖu, tØ lÖ bÒ mÆt buång ®èt4.2. VËn t¶i « t« trªn thÓ tÝch cña nã... cã ¶nh h−ëng lín tíi chÊt l−îng vμ sè l−îng ph¸t th¶i t¹p chÊt. Khi t¨ng tØ lÖ khèi l−îng kh«ng khÝ vμ C¸c xe « ch¹y x¨ng (ë Mü tØ lÖ lo¹i xe nμy gÇn 75 %), sau ®ã nhiªn liÖu ®i vμo buång ®èt, sÏ gi¶m bít l−îng th¶i «xit cacbonlμ c¸c m¸y bay (kho¶ng 5 %), m¸y kÐo vμ c¸c m¸y n«ng nghiÖp vμ hy®r« cacbua, nh−ng t¨ng l−îng th¶i c¸c «xit nit¬.kh¸c (gÇn 4 %), vËn t¶i ®−êng s¾t vμ ®−êng thñy (kho¶ng 2 %) MÆc dï c¸c ®éng c¬ ®iªzen tiÕt kiÖm h¬n, chóng th¶i c¸cchiÕm tØ phÇn chÝnh lμm « nhiÔm khÝ quyÓn. Nh÷ng chÊt chÝnh chÊt nh− CO, HnCm, NOx kh«ng nhiÒu h¬n so víi ®éng c¬ x¨ng,g©y « nhiÔm khÝ quyÓn do c¸c nguån di ®éng th¶i ra (tæng sè c¸c nh−ng chóng th¶i nhiÒu khãi h¬n (chñ yÕu lμ cacbon ch−achÊt ®ã lμ trªn 40) gåm «xit cacbon (ë Mü tØ phÇn trong tæng ch¸y), h¬n n÷a, chóng cã mïi khã chÞu (do mét sè hy®r« cacbuakhèi l−îng b»ng gÇn 70 %), hy®r« cacbua (kho¶ng 19 %) vμ c¸c ch−a ch¸y). KÕt hîp víi tiÕng ån t¹o ra, c¸c ®éng c¬ ®iªzen«xit nit¬ (gÇn 9 %). ¤xit cacbon (CO) vμ c¸c «xit nit¬ (NOx) ®i kh«ng nh÷ng lμm « nhiÔm m«i tr−êng m¹nh h¬n, mμ cßn ¶nhvμo khÝ quyÓn chØ cïng víi c¸c khÝ x¶ ®éng c¬ ®èt trong, cßn c¸c h−ëng tíi søc kháe con ng−êi nhiÒu h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸chy®r« cacbua ch¸y kh«ng hoμn toμn (HnCm) ®i vμo khÝ quyÓn ®éng c¬ ch¹y x¨ng.cïng víi c¸c khÝ x¶ (kho¶ng 60 % tæng l−îng c¸c hy®r« cacbuath¶i) còng nh− tõ khoang m¸y (gÇn 20 %), b×nh nhiªn liÖu (gÇn 85 864.3. M¸y bay (c¸c m¸y bay siªu ©m), còng nh− c¸c h¹t «xit nh«m (c¸c tÇu vò trô vËn t¶i). V× nh÷ng chÊt « nhiÔm nμy ph¸ hñy «z«n, nªn MÆc dï tæng l−îng th¶i c¸c chÊt « nhiÔm bëi c¸c ®éng c¬ tho¹t ®Çu t¹o ra ý kiÕn (c¸c tÝnh to¸n m« h×nh còng kh¼ngm¸y bay t−¬ng ®èi kh«ng lín (®èi víi thμnh phè, mét n−íc), ®Þnh) r»ng kÕ ho¹ch t¨ng sè chuyÕn m¸y bay siªu ©m vμ tÇu vònh−ng ë vïng s©n bay, nh÷ng l−îng th¶i nμy gãp phÇn nhÊt trô vËn t¶i sÏ dÉn tíi lμm gi¶m ®¸ng kÓ hμm l−îng «z«n víi tÊt®Þnh vμo sù « nhiÔm m«i tr−êng. H¬n n÷a, c¸c ®éng c¬ tuabin c¶ nh÷ng t¸c ®éng hñy diÖt sinh quyÓn Tr¸i §Êt cña bøc x¹ cùcph¶n lùc (còng nh− c¸c ®éng c¬ ®iªzen) trong khi h¹ vμ cÊt c¸nh tÝm kÌm theo. Tuy nhiªn, tiÕp cËn s©u s¾c h¬n tíi vÊn ®Ò nμy ®·th¶i ra vÖt khãi nhËn thÊy râ. Mét l−îng ®¸ng kÓ t¹p chÊt ë s©n cho phÐp rót ra kÕt luËn vÒ ¶nh h−ëng yÕu cña ph¸t th¶i do c¸cbay cßn do c¸c ph−¬ng tiÖn di chuyÓn mÆt ®Êt, c¸c xe h¬i lui tíi m¸y bay siªu ©m tíi tr¹ng th¸i líp b×nh l−u. ThËt vËy, víi sèth¶i ra. ë s©n bay Los−Angeles, n¨m 1970, ph¸t th¶i tõ m¸y l−îng m¸y bay siªu ©m hiÖn t¹i vμ l−îng ph¸t th¶i c¸c chÊt «bay vμ c¸c ph−¬ng tiÖn mÆt ®Êt nh− sau: nhiÔm trªn ®é cao gÇn 16 km, th× g ...