Giáo trình bệnh cây đại cương - Gs.Ts.Vũ Triệu Mân phần 10

Bệnh cây nông nghiệp: Những bệnh liên quan, ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của các cây trồng sản xuất chính trong nông nghiệp, làm tổn thất về kinh tế nông nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình bệnh cây đại cương - Gs.Ts.Vũ Triệu Mân phần 10 Cã lo¹i thùc vËt th−îng ®¼ng ký sinh chØ chuyªn ký sinh ë bé phËn rÔ c©y trång nh−hä orobanchaceae, Scrophilariaceae. Cã lo¹i chØ ký sinh trªn c¸c bé phËn th©n c nh cñac©y ký chñ nh− c¸c lo i t¬ hång (Cuscutaceae) v tÇm göi. Tuy nhiªn, còng cã lo¹i võa cãthÓ ký sinh ë rÔ, võa cã thÓ ë th©n c nh nh− Santalaceae. C©y trång khi bÞ ký sinh th× Ýt cã nh÷ng biÕn ®æi lín vÒ mÆt h×nh th¸i, nÕu cã th× chØë vÞ trÝ m c©y ký sinh tiÕp gi¸p b¸m chÆt v c©y ký chñ cã hiÖn t−îng thay ®æi næi u s−ngnh−ng vÒ mÆt sinh tr−ëng th× bÞ øc chÕ m¹nh biÓu hiÖn ra ngo i: c©y lín chËm, yÕu ít, l¸bÞ kh« rông, qu¶ rông hoÆc ë trªn c¸c c nh bÞ ký sinh kh«ng cã qu¶, mét sè ®o¹n th©nc nh hoÆc to n c©y dÇn dÇn bÞ kh« óa chÕt.II. T¸c ®éng g©y h¹i cña thùc vËt th−îng ®¼ng ký sinh víi c©ytrång T¸c ®éng cã h¹i c¬ b¶n cña thùc vËt th−îng ®¼ng ký sinh ®èi víi c©y ký chñ kh«ngph¶i l t¸c ®éng cña c¸c ®éc tè, còng kh«ng ph¶i l nã ® chiÕm ®o¹t hÕt tÊt c¶ nh÷ng vËtchÊt dinh d−ìng cña c©y ký chñ, m chñ yÕu l phÇn lín n−íc trong c©y bÞ chiÕm ®o¹t l mcho c¸c chøc n¨ng sinh lý v t¸c dông ®ång ho¸ cña c©y trång bÞ ph¸ ho¹i. Mét sè lo¹i thùc vËt th−îng ®¼ng ký sinh chñ yÕu ph¸ ho¹i trªn c¸c c©y n«ng l©mnghiÖp, c©y ¨n qu¶ th−êng thÊy ë n−íc ta l nh÷ng lo¹i thuéc hä Loranthaceae vCuscutaceae. C¸c lo¹i c©y tÇm göi nh− : Loranthus chinensis D.C, Loranthus parasiticus(Linn) Merr, Loranthus sampsoni Hance th−êng sèng ký sinh trªn th©n, c nh c¸c c©y chÌ,® o, mÝt, chanh, b−ëi v c¸c c©y gç rõng. §ã l nh÷ng lo¹i cã l¸ xanh, d¹ng h×nh c©y bôinhá, cã hoa qu¶ v h¹t. H¹t chÝn r¬i v i do giã, chim chãc m lan truyÒn ®i xa, b¸m trªnth©n, c nh c©y gÆp ®iÒu kiÖn tèt, Èm −ít sÏ n¶y mÇm ®©m rÔ tiÕt ra dÞch nhên ph©n gi¶i m«biÓu b× c©y, mäc ra c¸c vßi hót (rÔ gi¶) x©m nhËp v o tÇng vá c©y råi ®©m nh¸nh t¹o th nhmét chïm “rÔ gi¶” lan réng trong líp vá c©y, vÒ sau l¹i tiÕp tôc ®©m ra nh÷ng vßi hót míichäc qua tÇng m« sinh tr−ëng v o tíi m¹ch gç. Tõ ®ã trë ®i nh÷ng vßi hót n y ph©n ho¸th nh nh÷ng m¹ch dÉn nèi th«ng víi m¹ch dÉn cña c©y ký chñ do ®ã m hót ®−îc c¸c vËtchÊt v« c¬ v n−íc do c©y ký chñ hót tõ ®Êt v c©y tÇm göi còng lín dÇn lªn tõ mÇm th nhth©n l¸ xanh tèt. Nh÷ng lo¹i thùc vËt th−îng ®¼ng ký sinh ho n to n th−êng gÆp trªn c¸c lo¹i c©y c¶ib¾p, c©y cóc tÇn, v¶i, nh n, c©y chÌ l nh÷ng lo¹i t¬ hång Cuscuta v Cassytha. §ã lnh÷ng lo¹i c©y kh«ng cã l¸ xanh, kh«ng cã rÔ, chØ cã th©n nhá l lo¹i th©n d©y leo, mÇuh¬i v ng hoÆc hång nh¹t, cã qu¶ v h¹t. H¹t qua mét thêi gian tÜnh cã thÓ n¶y mÇm ëtrong ®Êt mäc ra mét ®o¹n mÇm m ®©m xuèng ®Êt b¸m chÆt trªn c¸c h¹t ®Êt, cßn ®o¹n®Çu phÝa trªn v−¬n lªn ra xung quanh ®Ó t×m b¸m v o c©y ký chñ. Khi ® gÆp c©y ký chñv leo quÊn xung quanh th©n thi lËp tøc mäc ra c¸c vßi hót (d¹ng rÔ cäc) xuyªn v o trongm« th©n c©y, chäc th«ng tíi c¸c bã m¹ch dÉn cña c©y ký chñ ®Ó b¾t ®Çu hót c¸c chÊt dinhd−ìng v n−íc. Lóc n y ®o¹n d©y phÝa d−íi cña t¬ hång co teo l¹i, t¸ch l×a khái mÆt ®Êt vtõ ®ã ta chØ cßn thÊy nh÷ng th©n d©y t¬ hång leo quÊn ch»ng chÞt l¬ löng ë trªn c©y kýTrư ng ñ i h c Nông nghi p 1 – Giáo trình B nh cây ñ i cương --------------------------------------------------- 154chñ. D©y t¬ hång ph¸t triÓn rÊt nhanh, cã thÓ bß leo tõ c©y n y sang c©y kh¸c. Do ®ã cãthÓ thÊy tõng chßm lín c©y bÞ t¬ hång ph¸ ho¹i, l m cho c©y trång sinh tr−ëng yÕu, kh«v ng, ®ång thêi d−íi t¸c ®éng cña chóng cã thÓ l m th nh c¸c u s−ng trªn chç bÞ h¹i. C¸c lo¹i thùc vËt th−îng ®¼ng ký sinh mÆc dï so víi c¸c lo¹i bÖnh truyÒn nhiÔmkh¸c th× Ýt phæ biÕn v Ýt t¸c h¹i h¬n nh−ng trong mét chõng mùc n o ®ã còng cã thÓ g©yra nh÷ng thiÖt h¹i nhÊt ®Þnh. VËy tuú theo tr−êng hîp cô thÓ m ph¶i tiÕn h nh c¸c biÖnph¸p trõ diÖt. CÇn c¾t bá nh÷ng c©y tÇm göi trªn th©n c nh. §èi víi nh÷ng chç bÞ t¬ hångph¸ ho¹i cÇn gì bá ®i, thu s¹ch ®em ®èt kh«ng ®Ó sãt l¹i nh÷ng mÈu th©n. CÇn c y ®Êt s©u®Ó vïi lÊp c¸c h¹t t¬ hång xuèng líp ®Êt s©u l m cho mÊt søc n¶y mÇm. Trong nh÷ngtr−êng hîp cÇn thiÕt nªn dïng c¸c lo¹i ho¸ chÊt ®Ó trõ phun Acsenit natri 30 kg/ha hotrong 500 - 750 lÝt n−íc, phun dung dÞch 4% Dinitrophenolat amon, phun dung dÞchPentachlorephenolat natri 30 kg/ha ho trong 600 - 1000 lÝt n−íc, hoÆc dïng mét v i lo¹ithuèc trõ cá kh¸c.Trư ng ñ i h c Nông nghi p 1 – Giáo trình B nh cây ñ i cương --------------------------------------------------- 155 Phô lôc (thuèc b¶o vÖ thùc vËt) Tªn ho¹t chÊt v tªn th−¬ng m¹i mét sè thuèc cã t¸c dông trõ c«n trïng chÝch hót(RÖp, rÇy, bä phÊn, bä trÜ, vv...) m«i giíi truyÒn bÖnh virus h¹i c©y trång: Acephate (TTM: Anitox 50SC; Binhmor 40EC; Lancer 4G, 40EC; Monster 40EC,75WP; orthene 97Pellet; Viaphate 40EC, 75BHN). Acetamiprid (TTM: Domosphi 20EC; Mopride 20WP; Mospilan 3EC, 20SP;Otoxess 200SP). Acrinathrin (TTM: Rufast 3 EC). Alpha-cypermethrin (TTM: Alphacide 50EC; 100EC; Bestox 5 EC; Fastac 5EC;Fastocide 5 EC; ...