Giáo Trình Các phương pháp gia công biến dạng - Lưu Đức Hòa

Giáo Trình Các phương pháp gia công biến dạng trang bị cho người xem các kiến thức về các phương pháp gia công biến dạng, các yếu tố ảnh hưởng đến tính dẻo và biến dạng của kim loại, nung nóng kim loại, các phương pháp gia công biến dạng. Mời các bạn tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo Trình Các phương pháp gia công biến dạng - Lưu Đức HòaGi¸o tr×nh:C¸c ph−¬ng ph¸p gia c«ng biÕn d¹ngCh−¬ng 1Kh¸i niÖm chung1.1. Thùc chÊt vµ ®Æc ®iÓm 1.1.1. Thùc chÊt Gia c«ng biÕn d¹ng lµ mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó chÕ t¹o c¸c chi tiÕt m¸y vµ c¸c s¶n phÈm kim lo¹i thay thÕ cho ph−¬ng ph¸p ®óc hoÆc gia c«ng c¾t gät. Gia c«ng biÕn d¹ng thùc hiÖn b»ng c¸ch dïng ngo¹i lùc t¸c dông lªn kim lo¹i ë tr¹ng th¸i nãng hoÆc nguéi lµm cho kim lo¹i ®¹t ®Õn qu¸ giíi h¹n ®µn håi, kÕt qu¶ sÏ lµm thay ®æi h×nh d¹ng cña vËt thÓ kim lo¹i mµ kh«ng ph¸ huû tÝnh liªn tôc vµ ®é bÒn cña chóng. 1.1.2. §Æc ®iÓm Kim lo¹i gia c«ng ë thÓ r¾n, sau khi gia c«ng kh«ng nh÷ng thay ®æi h×nh d¸ng, kÝch th−íc mµ cßn thay ®æi c¶ c¬, lý, ho¸ tÝnh cña kim lo¹i nh− kim lo¹i mÞn chÆt h¬n, h¹t ®ång ®Òu, khö c¸c khuyÕt tËt (rç khÝ, rç co v.v ...) do ®óc g©y nªn, n©ng cao c¬ tÝnh vµ tuæi bÒn cña chi tiÕt v.v ... GCBD lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cao, nã cho phÐp ta nhËn c¸c chi tiÕt cã kÝch th−íc chÝnh x¸c, mÆt chi tiÕt tèt, l−îng phÕ liÖu thÊp vµ chóng cã tÝnh c¬ häc cao so víi c¸c vËt ®óc. Gia c«ng biÕn d¹ng cho n¨ng suÊt cao v× cã kh¶ n¨ng c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ cao. 1.1.3. C¸c ph−¬ng ph¸p gia c«ng biÕn d¹ng C¸c ph−¬ng ph¸p GCBD : C¸n, kÐo sîi, Ðp kim lo¹i, rÌn tù do, rÌn khu«n, rËp tÊm. S¶n phÈm cña GCBD ®−îc dïng nhiÒu trong c¸c x−ëng c¬ khÝ; chÕ t¹o hoÆc söa ch÷a chi tiÕt m¸y; trong c¸c ngµnh x©y dùng, kiÕn tróc, cÇu ®−êng, ®å dïng hµng ngµy ...TÝnh khèi l−îng chi tiÕt rÌn, dËp trong ngµnh chÕ t¹o m¸y bay chiÕm ®Õn 90%, ngµnh «t« chiÕm 80%, ngµnh m¸y h¬i n−íc chiÕm 60%. 1.2. BiÕn d¹ng dÎo cña kim lo¹iP b c1.2.1. BiÕn d¹ng dÎo cña kim lo¹ia/ Kh¸i niÖm vÒ biÕn d¹ng cña kim lo¹iD−íi t¸c dông cña ngo¹i lùc kim lo¹i sÏ P biÕn d¹ng theo 3 giai ®o¹n nèi tiÕp nhau: BiÕn d¹ng ®µn håi: lµ biÕn d¹ng sau khi th«i lùc t¸c dông, vËt trë vÒ h×nh d¸ng ban ®Çu. Quan hÖ gi÷a øng suÊt vµ biÕn d¹ng lµ o tuyÕn tÝnh tu©n theo ®Þnh luËt Hooke. Trªn ®å ∆L H.1.1. §å thÞ quan hÖ gi÷a lùc vµ biÕn d¹ng thÞ lµ ®o¹n OP. BiÕn d¹ng dÎo lµ biÕn d¹ng sau khi th«i lùc t¸c dông kh«ng bÞ mÊt ®i, nã t−¬ng øng víi giai ®o¹n ch¶y cña kim lo¹i.Tr−êng ®¹i häc B¸ch khoa1Gi¸o tr×nh:C¸c ph−¬ng ph¸p gia c«ng biÕn d¹ngBiÕn d¹ng dÎo x¶y ra khi øng suÊt cña lùc t¸c dông lín h¬n giíi h¹n ®µn håi. §ã lµ ®o¹n Pb. BiÕn d¹ng ph¸ huû: Khi øng suÊt cña lùc t¸c dông lín h¬n ®é bÒn cña kim lo¹i th× kim lo¹i bÞ ph¸ huû (®iÓm c). b/ BiÕn d¹ng dÎo trong ®¬n tinh thÓ Nh− chóng ta ®· biÕt, d−íi t¸c dông cña ngo¹i lùc, kim lo¹i biÕn d¹ng theo c¸c giai ®o¹n: biÕn d¹ng ®Çn håi, biÕn d¹ng dÎo vµ biÕn d¹ng ph¸ huû. Tuú theo cÊu tróc tinh thÓ cña mçi lo¹i, c¸c giai ®o¹n trªn cã thÓ x¶y ra víi c¸c møc ®é kh¸c nhau. D−íi ®©y sÏ kh¶o s¸t c¬ chÕ biÕn d¹ng trong ®¬n tinh thÓ kim lo¹i, trªn c¬ së ®ã nghiªn cøu biÕn d¹ng dÎo cña c¸c kim lo¹i vµ hîp kim. Trong ®¬n tinh thÓ kim lo¹i, c¸c nguyªn tö s¾p xÕp theo mét trËt tù x¸c ®Þnh, mçi nguyªn tö lu«n dao ®éng xung quanh mét vÞ trÝ c©n b»ng cña nã (a). BiÕn d¹ng ®µn håi: d−íi t¸c dông cña ngo¹i lùc, m¹ng tinh thÓ bÞ biÕn d¹ng. Khi øng suÊt sinh ra trong kim lo¹i ch−a v−ît qu¸ giíi h¹n ®µn håi, c¸c nguyªn tö kim lo¹i dÞch chuyÓn kh«ng qu¸ mét th«ng sè m¹ng (b), nÕu th«i t¸c dông lùc, m¹ng tinh thÓ l¹i trë vÒ tr¹ng th¸i ban ®Çu. BiÕn d¹ng dÎo: khi øng suÊt sinh ra trong kim lo¹i v−ît qu¸ giíi h¹n ®µn håi, kim lo¹i bÞ biÕn d¹ng dÎo do tr−ît vµ song tinh. Theo h×nh thøc tr−ît, mét phÇn ®¬n tinh thÓ dÞch chuyÓn song song víi phÇn cßn l¹i theo mét mÆt ph¼ng nhÊt ®Þnh, mÆt ph¼ng nµy gäi lµ mÆt tr−ît (c). Trªn mÆt tr−ît, c¸c nguyªn tö kim lo¹i dÞch chuyÓn t−¬ng ®èi víi nhau mét kho¶ng ®óng b»ng sè nguyªn lÇn th«ng sè m¹ng, sau dÞch chuyÓn c¸c nguyªn tö kim lo¹i ë vÞ trÝ c©n b»ng míi, bëi vËy sau khi th«i t¸c dông lùc kim lo¹i kh«ng trë vÒ tr¹ng th¸i ban ®Çu.ττ τ a b ττ c d H.1.2. S¬ ®å biÕn d¹ng trong ®¬n tinh thÓTheo h×nh thøc song tinh, mét phÇn tinh thÓ võa tr−ît võa quay ®Õn mét vÞ trÝ míi ®èi xøng víi phÇn cßn l¹i qua mét mÆt ph¼ng gäi lµ mÆt song tinh (d). C¸c nguyªn tö kim lo¹i trªn mçi mÆt di chuyÓn mét kho¶ng tØ lÖ víi kho¶ng c¸ch ®Õn mÆt song tinh.Tr−êng ®¹i häc B¸ch khoa2Gi¸o tr×nh:C¸c ph−¬ng ph¸p gia c«ng biÕn d¹ngC¸c nghiªn cøu lý thuyÕt vµ thùc nghiÖm cho thÊy tr−ît lµ h×nh thøc chñ yÕu g©y ra biÕn d¹ng dÎo trong kim lo¹i, c¸c mÆt tr−ît lµ c¸c mÆt ph¼ng cã mËt ®é nguyªn tö cao nhÊt. BiÕn d¹ng dÎo do song tinh g©y ra rÊt bÐ, nh−ng khi cã song tinh tr−ît sÏ xÈy ra thuËn lîi h¬n. c/ BiÕn d¹ng dÎo cña ®a tinh thÓ Kim lo¹i vµ hîp kim lµ tËp hîp cña nhiÒu ®¬n tinh thÓ (h¹t tinh thÓ), cÊu tróc cña chóng ®−îc gäi lµ cÊu tróc ®a tinh thÓ. Trong ®a tinh thÓ, biÕn d¹ng dÎo cã hai d¹ng: biÕn d¹ng trong néi bé h¹t vµ biÕn d¹ng ë vïng tinh giíi h¹t. Sù biÕn d¹ng trong néi bé h¹t do tr−ît vµ song tinh. §Çu tiªn sù tr−ît xÈy ra ë c¸c h¹t cã mÆt tr−ît t¹o víi h−íng cña øng suÊt chÝnh mét gãc b»ng hoÆc xÊp xØ 45o, sau ®ã míi ®Õn c¸c mÆt kh¸c. Nh− vËy, ...