Giáo trình cơ sở di truyền chọn giống động vật - Chương 6

Các giống vật nuôi là một bộ phận quan trọng của đa dạng sinh học nó là tài sản quí giá hiện đang phát huy ý nghĩa kinh tế như là giống thuần thích nghi với điều kiện sinh thái địa phương đồng thời còn là nguyên liệu phục vụ cho công tác lai tạo giống trước mắt và sau này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình cơ sở di truyền chọn giống động vật - Chương 6Giáo trình cơ sở di truyền chọn giống động vật -Chương 6. ĐA DẠNG DI TRUYỀN VÀ BẢO VỆNGUỒN GEN QUÍ HIẾM Ở ĐỘNG VẬT. Các giống vậtnuôi là một bộ phận quan trọng của đa dạng sinh học nó làtài sản quí giá hiện đang phát huy ý nghĩa kinh tế như làgiống thuần thích nghi với điều kiện sinh thái địa phươngđồng thời còn là nguyên liệu phục vụ cho công tác lai tạogiống trước mắt và sau này. Không riêng các loài dã thú bịuy hiếp nghiêm trọng do môi trường sống bị thu hẹp và sựsăn bắt của con người. Các giống vật nuôi dưới tác độngcủa thiên nhiên và áp lực của kinh tế thị trường cũng đangbị mất dần, bị làm nghèo đi. Một trong những niềm tự hàocủa đất nước ta, đó là dù phải trải qua những cuộc chiếntranh khốc liệt, chúng ta vẫn còn giữ được một kho tàng đadạng sinh học phong phú. Và việc gìn giữ kho báu này làcông việc của toàn dân của nhà nước ta. Giống như dã thú,các vật nuôi cũng chịu sự hủy diệt của thiên nhiên và ngaycủa con người, ngoài các lý do thiên tai hỏa hoạn còn do: -Áp lực của cơ chế thị trường chạy theo năng suất cao, quathay đổi giống mới, bỏ giống địa phương. - Tác động củacác kỹ thuật mới như thụ tinh nhân tạo, tạo ra vô vàn giốnglai có năng suất cao hơn, làm các giống nội thuần biến mất.Sự tuyệt chủng của nhiều giống vật nuôi địa phương,những giống tuy năng suất thấp nhưng mang những đặcđiểm quí giá như thơm ngon, chịu đựng dinh dưỡng thấp,thích nghi với điều kiện sinh thái. Sự tuyệt chủng này gầnđây xảy ra rất nhanh theo tốc độ phát triển của kinh tế thịtrường và đô thị hóa. Sự đa dạng về giống sẽ là nguồn vậtliệu quí giá trong lai tạo các giống phù hợp với nhu cầuluôn thay đổi của thị trường. Nhu cầu của con người về tiêudùng và sản xuất trong tương lai là chưa biết hết được. Sựbảo tồn nguồn gen chính là biện pháp bảo tồn nguyên liệusản xuất cho tương lai. Điều này đã thấy ở nước ta qua haiđiển hình: lợn Móng Cái và gà Ri cho đến nay vẫn có tácdụng lớn trong sản xuất.181Sự đa dạng di truyền vật nuôi là vật liệu quí của công tácnghiên cứu và giáo dục nhất là trong các môn như: miễndịch, di truyền giống, dinh dưỡng, sinh sản. 1. Biến dị ditruyền ở động vật. Biến dị di truyền là yếu tố hết sức cầnthiết để cải tiến di truyền, có các tiến bộ di truyền đối vớivật nuôi và cây trồng. Với ưu thế của công nghệ truyềngen, mọi loài sinh vật trên quả đất đến cá thể là một nguồnbiến dị di truyền rất có giá trị cho các phương hướng cảitạo, chọn tạo giống mới. Các nhà nhân giống cây trồngđang chú ý sử dụng các gen có lợi từ vius, vi khuẩn, nấmvào các cây trồng. Đa dạng di truyền là bao gồm tất cả cácgen, các alen của tất cả các loài sinh vật có trên trái đất haymột khu vực, một vùng nào đó. Biến dị di truyền là nhân tốquyết định tính da dạng di truyền. Đa dạng di truyềnthường bị mất đi qua các quá trình tiêu biến của quần thể,mất đi các nguồn biến dị trong quần thể. Đa dạng di truyềnchỉ được bảo tồn khi bảo vệ được nguồn biến dị hoặc quaxuất hiện các đột biến mới (đột biến ngẫu nhiên, nhân tạohoặc phát sinh đột biến trong thực nghiệm). Đa dạng ditruyền cần thiết được bảo toàn để động vật, vật nuôi có thểđáp ứng được các hướng chọn giống theo các chỉ tiêu kinhtế mong muốn, đối phó đáp ứng các cải biến theo thị hiếutiêu dùng (thịt nạc, trứng gà có vỏ màu nâu...), đối phó vớicác biến đổi môi trường sống (bò sữa nuôi ở vùng nhiệtđới) và đáp ứng được các yêu cầu, chức năng mới, như sảnxuất được 1-antitrypsin qua sữa cừu (Clark, 1990), tổnghợp được yếu tố IX (làm đông máu ở người được sản xuấtqua sữa cừu, qua chuột...). Trong lĩnh vực đa dạng ditruyền, đa dạng sinh học động vật, hiện nổi lên vấn đề cấpbách là hiện tượng suy thoái, mất đi các biến dị di truyền,mất dần tính đa dạng di truyền, do các nguyên nhân sau: -Nguyên quan trọng là do chính hoạt động không hợp lý củacon người: phá rừng, hủy hoại môi trường sinh thái, gây ratình trạng ô nhiễm môi trường sống, dẫn tới làm thoái hóavà dịêt chủng nhiều loài động vật quí, do động vật mất đilãnh địa sinh sống, thiếu thức ăn qua khai thác bừa bãi củacon người, qua ô nhiễm môi trường sinh sống. - Trong quátrình chăn nuôi gia súc, gia cầm là tình trạng sản xuấtchuyên hóa cao, chỉ tập trung vào một số ít giống cao sản,chăn nuôi công nghiệp, làm giảm đi sự phong phú, đa dạngcủa các giống.182- Với hướng chạy theo các giống cao sản nhập nội, ở nhiềunước có hiện tượng biến đi nhanh chóng các giống nội,giống quí địa phương, cổ truyền đã có quá trình thích nghilâu đời với điều kiện của đất nước. Bảo vệ nguồn lợi ditruyền động vật, các giống vật nuôi, động vật hoang dã làvấn đề cấp bách của thế giới và của Việt Nam hiện nay. 2Bảo tồn nguồn gene vật nuôi. 2.1 Tại sao lại xem xét đếnviệc bảo tồn. Việc thuần hoá những loài vật nuôi đã bắt đầucách đây 12.000 năm khi con người bắt đầu nuôi giữ độngvật để cày kéo, làm thực phẩm, lấy lông và sử dụng chonông nghiệp. Ngày nay có khoảng 40 loài động vật có ...