Giáo trình Sinh học thực vật: Phần 2

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 của Giáo trình Sinh học thực vật sẽ tiếp tục cung cấp cho người đọc các kiến thức: Sự sinh sản của thực vật, sự phát triển của thực vật, sự sinh trưởng và điều chỉnh của thực vật, sinh học phân tử thực vật. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Sinh học thực vật: Phần 2Chương VS ự• SINH SẢN CỦA THựCVẬT••KHÁI NIỆM C ơ BẢN5.1. Nhiêu thực vật có th ể tự tách dòng nhờ sinh sản vô tínhSin h sản vô tính: Một sô cây không sinh sản hữu tính, mà tách dòng các cá thểmới từ các bộ phận của cơ thể mình.5.2. Cây h ạ t kín dùng các cấu trú c sin h sản tạm thòi là hoa• Sự x u ấ t hiện của thực vật có hoa. Thực vật h ạt kín - thực vật có hoa là thànhcông n h ấ t của mọi thực vật với gần một phần tư triệu loài.• Sự tiến hoá của hoa. Hoa đủ (hoa lưõng tính) có bốn vòng gồm đài bảo vệ,tràn g hấp dẫn, nhị đực và noãn cái.• Sự h ìn h th àn h của các giao tử thực vật h ạ t kín. Trong phần lớn hoa, sự hìnhth àn h h ạ t phấn và trứng xảy ra trong cùng cá thể hoa.5.3. Cây có hoa dùng động vật hoặc gió để truyền h ạ t phấn giữa các hoa• Sự th ụ phấn (sự giao phấn): Côn trù n g và gió là hai vật giao phấn quan trọngnh ất của hoa thực vật h ạ t kín.• Sự tự thụ phấn đốì đầu với lai chéo xa. Sự tự thụ phân thích hợp trong môitrường không xảy ra sự tá i tổ hợp.5.4. Sự p h á t tán trong thực vật h ạ t k ín được h ạ t và quả hỗ trợ• Sự thụ tinh: Thực vật h ạ t kín dùng hai t ế bào tinh trùng, trong đó một tinhtrùng thụ tin h với trứng, tinh trù n g thứ hai tạo mô dinh dưỡng gọi là nội nhũ.• Hạt: H ạt là phôi nghỉ sinh trưởng trong cái bao chịu khô.• Quả: Quả là bầu trưỏng th à n h có chức năng hỗ trợ h ạt phát tán.Thực vật có hoa hay thực vật h ạ t kín là cơ thể quang hợp chiếm ưu thê trongphần lớn hệ sinh thái ôn dới và n h iệ t đới trên cạn. Đậc điểm đóng góp cho sự th àn hcông của chúng là các cấu trúc sin h sả n đặc trứng gồm hoa và quả. Hoa cho phéptruyền ch ín h xác h ạ t phấn nhờ côn trùng và các động vật khác. Do đó, thực vật cóthể trao đổi giao tử với nhau trong khi rễ được cắm ở một chỗ. Quả đóng một vai trò115quan trọng trong sự p hát tán của thực vật h ạ t kín. Không chỉ cả h ai yếu tố chínhhoa và quả đóng góp trong sự th à n h công ban đầu của cây h ạ t kín m à sự tiến hoácủa chúng đã tạo ra phần lớn các khác biệt rõ ràng mà chúng ta th ấy trong thực vậthạt kín kh ác nhau ngày nay. S a u khi xem xét một s ố thực vật sinh sả n vô tính nhưthê nào, phần còn lại của chương này sẽ khảo sá t sinh sản hữu tính trong s ố cácthực vật có hoa.5.1. Sinh sản vô tínhNhiều thực vật có th ể tự tách dòng nhò sinh sả n vô tính. Sự sin h sản thườngkéo theo sự xen kẽ t h ế hệ, th ể bào tử lưởng bội xen kẽ với th ể giao tử đơn bội trongquá trìn h gọi là sinh sản hữu tính. Song một sô thực vật sinh sản mà không trảiqua sự xen kẽ t h ế hệ trong quá trìn h gọi là sinh sả n vô tín h (asex u al reproduction).5.1.1. Sinh sản sinh dưỡngSinhsảnsinhdưõng(vegetative reproduction) là mộtdạng rấ t phổ biến của sinh sản vôtính, trong đó các cá th ể cây mớichỉ được tách dòng từ các bộ phậncủa cây trưởng th à n h (H ình 62).Các dạng của sinh sản sinh dưõngtrong thực vật là nhiều và biếnđổi.• Thânbò(stolon):Mộtsốthực vật sinh sản nhờ th ân bò0runner ) hay stolon. Đó là thândài, mảnh, mọc lên dọc theo bểmặt đất. T h í dụ, ở cây dâu tây(F ragaria an an ossa) lá, hoa và rễđược tạo ra ở mỗi m ấu kh ác nhauHinh 62. Sinh sản sinh dưỡng. Cây con xuất hiện từ cácvết rạch (vết khác) dọc theo lá của K a la n c h o ed a ig r e m o n t ia n atrên thân bò. Ở mỗi mâu thứ haiphía bên kia, đỉnh của thân bò to lên và dày ra. P h ầ n dày lên này lúc đầu tạo rễ bấtđịnh và về sau một chồi mới kéo dài thân bò.• T hân rễ (rhizome)-. T h â n nằm dưổi đất hay th â n rễ cũng là cấu trúc sinh sảnquan trọng đặc b iệt ở cây thân cỏ và cỏ lác. T h â n rễ mọc lân vùng đất gán cây bVmẹ và mỗi mấu có thể dẫn đến một chồi hoa mới. Đ ặc tín h có hại của nhiều cỏ dạibắt nguồn từ loại sinh trưởng này và nhiều thực vật trong vưòn nhà như cây irit(cây lưỡi đòng) hầu như được nhân giông hoàn toàn từ thân rễ. T h â n ngầm dịhành (corni ), h àn h và thân củ là th ân rễ chuyên hoá để dự trữ và sinh sản. Khoaitây được nhân giống nhân tạo từ các m ảnh củ (tuber segm ent ) và mỗi m ảnh có một116hoặc nhiều m ắt. Các m ắt hay ’’mảnh hạt (miếng hạt: seed p iece) của củ khoai tâysẽ tạo ra cây mới.• Rỗ hú t (giác mút: su cker ): Rễ của một sỏ cây như cây anh đào, táo tây, câyphúc bồn tử (rasp berry ) và cây mâm xôi (black berry) tạo giác m ú t” hay các chồi, từđó hình th à n h cây mới. Các giông chuôi thương phẩm không tạo h ạt và dược nhângiông nhờ rỗ hút p h át triển từ chồi trên thân nằm dưới đất. Khi rễ của cây bồ cônganh {dan delion ) bị võ ra thì mỗi m ảnh rễ có thể tạo ra một cây mới.• Lá b ất định ( ...