Giáo trình sức khỏe môi trường_Bài 7

Sống trong một môi trường an toàn là điều mong ước của tất cả mọi người. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại những tai nạn rủi ro vẫn thường xuyên xảy ra và chúng được gọi chung là chấn thương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình sức khỏe môi trường_Bài 7 BµI 7 AN TOµN M¤I TR¦êNGMôC TI£U1. Tr×nh bµy ®−îc kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ an toµn m«i tr−êng vµ chÊn th−¬ng kh«ng chñ ý.2. M« t¶ vµ ph©n tÝch ®−îc mét sè thÓ lo¹i tai n¹n chÊn th−¬ng kh«ng chñ ý ë gia ®×nh vµ n¬i c«ng céng.3. Tr×nh bµi ®−îc c¸c gi¶i ph¸p an toµn trong nhµ ë, tr−êng häc, n¬i sinh ho¹t c«ng céng vµ trªn c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng.4. Nªu ®−îc nh÷ng gi¶i ph¸p chÝnh ®Ó ®¶m b¶o sèng an toµn vµ phßng ngõa chÊn th−¬ng kh«ng chñ ý ë céng ®ång.1. TÇM QUAN TRäNG CñA AN TOµN M¤I TR¦êNG Sèng trong mét m«i tr−êng an toµn lµ ®iÒu mong −íc cña tÊt c¶ mäi ng−êi. Tuynhiªn, trong x· héi hiÖn ®¹i nh÷ng tai n¹n rñi ro vÉn th−êng xuyªn x¶y ra vµ chóng®−îc gäi chung lµ chÊn th−¬ng (injuries). Cã chÊn th−¬ng chñ ý nh− giÕt ng−êi, hµnhhung, tù tö, hµnh h¹ trÎ em, h·m hiÕp vµ nh÷ng hµnh ®éng b¹o lùc kh¸c; cã nh÷ngchÊn th−¬ng kh«ng chñ ý, xuÊt hiÖn bÊt ngê, do nhiÒu lo¹i nguyªn nh©n kh¸c nhau vµg©y tæn th−¬ng c¬ thÓ hoÆc tö vong cho mét hoÆc nhiÒu ng−êi. PhÇn an toµn m«itr−êng trong bµi nµy chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng lo¹i chÊn th−¬ng kh«ng chñ ý vµ x¶y ra ëngoµi n¬i lµm viÖc. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c chÊn th−¬ng kh«ng chñ ý (unintentional injuries) lµnguyªn nh©n tö vong hµng ®Çu ë Mü ®èi víi nh÷ng ng−êi d−íi 44 tuæi vµ lµ nguyªnnh©n ®øng thø t− trong tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp tö vong ë Mü. Theo sè liÖu cña Trungt©m KiÓm so¸t bÖnh tËt Mü (CDC) n¨m 1988, chØ sè nh÷ng n¨m sèng tiÒm tµng bÞmÊt (YPLL) do chÊn th−¬ng kh«ng chñ ý ®øng vÞ trÝ hµng ®Çu ë løa tuæi d−íi 65 víi2.319.400 n¨m sèng bÞ mÊt, b»ng 18,9% tæng sè YPLL. Tû lÖ nµy ®èi víi bÖnh ungth− lµ 14,7%, bÖnh tim m¹ch lµ 11,9%, tù tö vµ giÕt ng−êi lµ 11,1% vµ dÞ d¹ng bÈmsinh lµ 5,5%. ë ViÖt Nam, theo ®iÒu tra liªn tr−êng vÒ chÊn th−¬ng ë ViÖt Nam do Lª Vò Anhvµ céng sù thùc hiÖn n¨m 2003 (VMIS) th× chÊn th−¬ng ®· thùc sù trë thµnh nguyªnnh©n cã tû lÖ g©y tö vong lín nhÊt ë nhãm tuæi d−íi 19. Khi xÐt c¸c nhãm nguyªnnh©n chÝnh dÉn ®Õn tö vong th× chÊn th−¬ng g©y ra 33,1% sè tr−êng hîp tö vong, bÖnh 169m¹n tÝnh g©y ra 57,3%, trong khi ®ã bÖnh truyÒn nhiÔm chØ g©y ra 9,6%. ChØ tÝnhriªng sè tai n¹n giao th«ng trong n¨m 2002 c¶ n−íc ®· cã 27.891 vô, lµm cho 13.174ng−êi chÕt vµ 30.987 ng−êi bÞ th−¬ng tËt. Theo VMIS th× tai n¹n giao th«ng lµ nguyªnnh©n hµng ®Çu g©y ra chÊn th−¬ng kh«ng tö vong víi tû suÊt lµ 1.408, 5 tr−êng hîptrªn 100.000 ng−êi. Nguyªn nh©n lín thø 2 dÉn ®Õn chÊn th−¬ng kh«ng g©y tö vong lµng· víi tû suÊt lµ 1.322/100.000, tiÕp theo lµ vËt s¾c nhän víi tû suÊt: 953,3/100.000vµ ®éng vËt c¾n víi tû suÊt: 838,7/100.000. VMIS cho thÊy chÊn th−¬ng ®ang dÇn trëthµnh mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng g©y tö vong ë ViÖt Nam. Trong 3 n¨m (1997-2000), theo thèng kª ch−a ®Çy ®ñ trªn c¶ n−íc ®· cã gÇn1400 vô ngé ®éc thùc phÈm, h¬n 25.500 ng−êi ph¶i vµo cÊp cøu ë bÖnh viÖn vµ 217ng−êi bÞ chÕt. Riªng ngé ®éc do ¨n c¸ nãc chØ trong 18 th¸ng (2001 vµ 6 th¸ng ®Çun¨m 2002) ®· cã 230 ng−êi bÞ ngé ®éc vµ 42 ng−êi bÞ tö vong. ë vïng ®ång b»ngS«ng Cöu Long, vµo mïa lò lôt hµng n¨m cã hµng tr¨m trÎ bÞ chÕt ®uèi, tai n¹n ®iÖngiËt g©y chÕt ng−êi ë ®©y còng rÊt phæ biÕn. TØnh BÕn Tre cã 80 ng−êi chÕt v× ®iÖngiËt trong 5 n¨m (1997-2001), tØnh An Giang trong 2 n¨m chÕt 58 ng−êi (1997-1998),tØnh §ång Th¸p riªng 7 th¸ng ®Çu n¨m 2001 ®· cã 13 vô tai n¹n ®iÖn giËt lµm 14ng−êi chÕt. Mét d¹ng chÊn th−¬ng còng t−¬ng ®èi quan träng lµ nhiÔm ®éc thuèc b¶o vÖthùc vËt. ViÖt Nam lµ mét n−íc n«ng nghiÖp, víi gÇn 80% d©n sè sèng b»ng nghÒn«ng, hÇu hÕt ®Òu cã sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt. Theo Niªn gi¸m thèng kª y tÕ(2002), trªn c¶ n−íc cã 7.170 vô nhiÔm ®éc thuèc b¶o vÖ thùc vËt, trong ®ã cã 7.647ca nhiÔm ®éc vµ 227 tr−êng hîp tö vong. Sè ca nhiÔm ®éc do ¨n uèng nhÇm vµ lao®éng lµ 1.495, trong ®ã cã 33 tr−êng hîp tö vong. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ, sè canhiÔm ®éc cßn cao h¬n nhiÒu. ChÊn th−¬ng kh«ng chñ ý ®· trë thµnh mét trong m−êi nguyªn nh©n tö vonghµng ®Çu ë n−íc ta hiÖn nay. ViÖc thèng kª, ph©n tÝch c¸c tr−êng hîp chÊn th−¬ngkh«ng chñ ý cho phÐp t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n phæ biÕn dÉn ®Õn chÊn th−¬ng ®Ó tõ®©y ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p dù phßng tÝch cùc. An toµn m«i tr−êng lµ mét trong nh÷ngbiÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó h¹n chÕ c¸c tai n¹n chÊn th−¬ng kh«ng chñ ý x¶y ra trong cuécsèng hµng ngµy.2. KH¸I NIÖM CHÊN TH¦¥NG Theo Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi, chÊn th−¬ng lµ nh÷ng tæn th−¬ng cho søc khoÎ g©yra bëi sù truyÒn n¨ng l−îng v−ît qu¸ ng−ìng chÞu ®ùng cña c¬ thÓ con ng−êi. N¨ngl−îng cã thÓ lµ d¹ng c¬ häc, n¨ng l−îng nhiÖt, n¨ng l−îng ho¸ häc, n¨ng l−îng bøcx¹, n¨ng l−îng ®iÖn hay sù thiÕu hôt cña c¸c yÕu tè thiÕt yÕu nh− oxy (sù ng¹t thë,chÕt ®uèi) hoÆc nhiÖt (sù gi¶m th©n nhiÖt). N¨ng l−îng c¬ häc lµ nguyªn nh©n g©ychÊn th−¬ng phæ biÕn nhÊt.170 Theo J. J. Gibbons (1961), tÊt c¶ ...